Nằm trong kế hoạch Chương trình Du lịch về cội nguồn của tỉnh năm 2012 (trong khuôn khổ Chương trình Du lịch về cội nguồn hợp tác giữa ba tỉnh Phú Thọ - Yên Bái - Lào Cai), Lễ hội sông Hồng không chỉ lần đầu tiên được tỉnh tổ chức mà Yên Bái cũng là tỉnh đầu tiên trong cả nước tổ chức lễ hội này nhằm khai thác nền văn hóa sông Hồng rực rỡ ngàn năm.

Có thể nói đây là một phát kiến mới trong các tỉnh nằm dọc sông Hồng và vùng đồng bằng châu thổ sông Hồng. Như vậy, cùng với văn hóa Mường Lò, văn hóa sông Chảy đã và đang được khai thác, văn hóa sông Hồng bắt đầu được khai thác, góp phần phát huy toàn diện thế mạnh du lịch Yên Bái.

Được biết, ngay sau khi có kế hoạch của tỉnh, Trung tâm Thông tin - Xúc tiến du lịch đã chủ động xây dựng 13 nội dung kịch bản báo cáo UBND tỉnh, Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch và gửi UBND huyện Văn Yên. Việc chuẩn bị tư liệu ảnh cho thiết kế và in tập gấp giới thiệu về sông Hồng ở Yên Bái, thiết kế makét tuyên truyền cho Chương trình Du lịch về cội nguồn và Lễ hội sông Hồng, trang trí khánh tiết các khu vực diễn ra Lễ hội đều đã hoàn thành.

Công tác khảo sát địa điểm diễn ra các hoạt động tại Lễ hội như: ẩm thực, chợ quê; lễ khai mạc và các hoạt động thư viện, chiếu phim, các hoạt động thể thao, đua thuyền chọi trâu… cũng đã được tiến hành. Sau khi thống nhất nội dung và khảo sát không gian, địa điểm tổ chức lễ hội vào cuối tháng 2/2012, UBND huyện Văn Yên đã tổ chức hội nghị bàn và phân công nhiệm vụ cho các đơn vị có liên quan tới công tác tổ chức. Qua thực tế cho thấy địa điểm không gian tổ chức Lễ hội sông Hồng cơ bản đáp ứng được yêu cầu, các điểm diễn ra hoạt động Lễ hội tập trung thuận tiện cho du khách tham gia.

Ông Hoàng Mạnh Toàn - Giám đốc Trung tâm Thông tin - Xúc tiến du lịch cho biết: “Lễ khai mạc Lễ hội sông Hồng sẽ diễn ra khá hoành tráng. Phần trình diễn nghệ thuật có 4 màn gồm: Vũ khúc sông Hồng, Sông Hồng dậy sóng, Sông Hồng những mùa phù sa và sông Hồng vẫy gọi diễn ra trong khoảng 45 phút".

Sau khai mạc, Lễ hội sẽ diễn ra trong 3 ngày với các hoạt động như: liên hoan nghệ thuật quần chúng và trình diễn trang phục dân tộc; hội chợ thương mại - chợ quê - ẩm thực; thi đấu các môn thể thao; biểu diễn nghệ thuật chuyên nghiệp với vở chèo “Dũng tướng Hà Chương”; trưng bày triển lãm với chủ đề “Sông Hồng xưa và nay”; hoạt động chiếu phim, thư viện, phát hành sách; hội chọi trâu và lễ khao quân thời Trần; hội đua thuyền; triển lãm đường phố; trình diễn qui trình làm giấy dó truyền thống; trình diễn lễ Cấp sắc dân tộc Dao Văn Yên; tổ chức một số tour du lịch dọc tuyến sông Hồng Yên Bái - Lào Cai, Yên Bái - Phú Thọ.

Về phía Trung tâm, hầu hết công việc chuẩn bị cho Lễ hội đều đã hoàn tất. Để Lễ hội diễn ra đảm bảo đúng thời gian, đề nghị tỉnh cấp kinh phí kịp thời trên cơ sở dự toán của UBND huyện Văn Yên và Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch; chỉ đạo các doanh nghiệp tích cực tham gia xã hội hóa phục vụ lễ hội; có cơ chế hỗ trợ  cho nhân dân các xã trong huyện và một số làng nghề tiêu biểu của huyện và trong khu vực tham gia phần chợ quê và ẩm thực để lễ hội thành công”.

Qua thực tế cho thấy hiện nay đoạn nối đường Yên Bái - Khe Sang vào khu vực đền Đông Cuông đang nâng cấp mở rộng, nhiều hạng mục chưa hoàn thành, nếu đúng vào dịp tổ chức Lễ hội gặp trời mưa sẽ là trở ngại lớn cho công tác tổ chức và tham gia của du khách. Bên cạnh đó, mặt bằng một số điểm hoạt động chính như: khu vực sân khấu, bãi đậu xe, bãi cát tổ chức thể thao chưa được đầu tư xây dựng cơ bản. Hệ thống cơ sở lưu trú, nhà nghỉ cũng xa trung tâm huyện.

Để khắc phục khó khăn trên, huyện Văn Yên chỉ đạo các đơn vị thi công cơ bản hoàn thiện các hạng mục cơ bản, tạo dựng không gian đỗ xe mới sẵn sàng phục vụ Lễ hội. Bên cạnh đó, huyện phải chuẩn bị tốt hệ thống cơ sở lưu trú, khai thác triệt để hệ thống phòng khách của các cơ quan, đơn vị và vận động nhân dân tổ chức dịch vụ đón tiếp du khách có nhu cầu lưu trú; đảm bảo an ninh, trật tự và an toàn vệ sinh thực phẩm trong lễ hội. Văn Yên cũng cần tăng cường hơn nữa công tác tuyên truyền, vận động nhân dân nâng cao ý thức trách nhiệm, tích cực tham các hoạt động lễ hội, quảng bá sâu rộng hình ảnh, đất và người Văn Yên nhằm thu hút đầu tư phát triển du lịch.

Hiện nay đang có hai phương án đặt ra về thời gian tổ chức lễ hội để Ban chỉ đạo Lễ hội Chương trình Du lịch về cội nguồn 2012 lựa chọn. Thứ nhất, dự kiến tổ chức từ ngày 29-31/3 (tức từ ngày 8 -10/3 Âm lịch), tổ chức vào thời điểm này sẽ thu hút được du khách miền xuôi và các tỉnh phía Nam kết hợp đi giỗ Tổ Hùng Vương đến với Lễ hội sông Hồng theo hành trình Phú Thọ - Yên Bái - Lào Cai.

Phương án 2 tổ chức từ mùng 1-3 tháng 4/2012 (tức ngày 11-13/3 âm lịch) chỉ thuận lợi về thời gian cho công tác chuẩn bị tổ chức lễ hội. Việc quyết định về thời gian vẫn do Ban Chỉ đạo Lễ hội nhưng rõ ràng  phương án thứ nhất sẽ thích hợp hơn vì thời gian hai phương án cũng lệch nhau không đáng là bao. Do vậy, huyện Văn Yên và các ngành liên quan cần nỗ lực hơn trong công tác chuẩn bị để tổ chức theo phướng án thứ nhất nhằm mang lại hiệu quả cao hơn cho Lễ hội./.