Dấu ấn văn hóa nhà dài ở TP. Buôn Ma Thuột

Tòa Biệt Điện nằm trong khuôn viên rộng chừng 6ha, có nhiều cây xanh cổ thụ và được coi là không gian đẹp nhất ở Buôn Ma Thuột, được xây dựng trên mặt bằng rộng 2.300m², nền láng xi măng, cao gần 12m trông như một bức tường thành hình chữ nhật uy nghi và bề thế. Nhìn tổng thể, dù được xây dựng hiện đại, nhưng tòa Biệt Điện vẫn giữ được nét hài hòa, phảng phất phong cách kiến trúc nhà dài truyền thống của người Êđê. Chính diện tòa Biệt Điện, cả phía trước và sau đều có cầu thang bằng bê tông đi lên, dẫu đã được cách điệu, nhưng ai cũng thấy rõ đó là hình ảnh của chiếc cầu thang gắn bó mật thiết với ngôi nhà sàn Tây Nguyên. Hiện tòa Biệt Điện Bảo Đại trở thành điểm du lịch văn hóa-lịch sử nổi tiếng của TP. Buôn Ma Thuột.

Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột

Tòa giám mục này nằm trên đường Phan Châu Trinh, cách trung tâm Ngã Sáu khoảng 600m. Vốn trước đây, từ năm 1953 là cơ sở của một bộ phận nữ tu Thiên chúa giáo dòng Penedichtin. Tác phẩm kiến trúc độc đáo này gắn liền với một con người đặc biệt - bà Boni Pacxo. Bà không những là một kiến trúc sư tài hoa, mà còn là một họa sĩ danh tiếng của nước Áo, đến Đông Dương làm công việc xã hội và từ thiện từ những năm 50 của thế kỷ trước. Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột là tác phẩm kiến trúc được bà hoài thai và sinh thành từ dấu ấn văn hóa nhà dài bản địa. Thời điểm Tòa giám mục đang trong quá trình thi công dưới sự chỉ đạo và giám sát của bà Boni thì Tu viện dòng Penidichtin chuyển về Thủ Đức-Sài Gòn. Sau khi công trình kiến trúc này hoàn thành được nhượng lại cho Tòa Giám mục Kon Tum. Đến năm 1967, Giáo phận Buôn Ma Thuột được thành lập thì sử dụng làm Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột cho đến ngày nay.

Đến thăm công trình kiến trúc tuyệt đẹp này, nếu không để ý thấy tượng Chúa Giê Su bị đóng đinh trên cây Thánh giá, thì ít ai có thể ngờ rằng đây lại là một công trình kiến trúc tôn giáo độc đáo đến như vậy! So với Biệt Điện Bảo Đại thì công trình này khác hoàn toàn về lối kiến trúc và vật liệu xây dựng. Tòa Giám mục Buôn Ma Thuột được xây dựng hoàn toàn bằng gỗ, mái lợp ngói vẩy, nhìn qua có cảm giác quen thuộc, gần gũi với ngôi nhà dài truyền thống. Có thể nói thánh đường này đã được “bản địa hóa” hết sức tinh tế và mỹ thuật. Vẫn là mô típ nhà sàn Tây Nguyên dài hàng chục mét, mái dốc, hồi nhọn… nhưng vách nhà được thiết kế bằng khung kính kín đáo và trang nhã. Tòa giám mục bao gồm nhiều dãy nhà nối tiếp nhau trong một chỉnh thể thống nhất. Các dãy nhà thông nhau qua nhiều lối đi (như cầu thang) rộng khoảng 3m, cách đều nhau bằng gỗ phiến có mái cong rất thâm nghiêm và cổ kính. Hài hòa với kiến trúc của tòa nhà là cảnh quan chung quanh với nhiều cây xanh, vườn hoa, bể nước và hòn non bộ được bố trí vô cùng sinh động, nghệ thuật.