Đình Thoại Ngọc Hầu (An Giang): Điểm du lịch văn hóa tâm linh
Đình Thoại Ngọc Hầu với bia đá Thoại Sơn, cây dầu hàng trăm năm tuổi là một trong những công trình kiến trúc cổ xưa thu hút bao du khách tham quan, đây được xem là điểm đến ấn tượng, gắn với tour tuyến du lịch văn hóa tâm linh, được UNESCO Việt Nam bình chọn.
Bia Thoại Sơn là một trong ba di tích lịch sử, loại bia ký nổi tiếng ở Việt Nam dưới chế độ phong kiến còn lưu lại đến ngày nay. Hiện bia xưa được bảo quản khá tốt trong đình thờ Thoại Ngọc Hầu tại triền núi Sập, huyện Thoại Sơn, tỉnh An Giang, Để đánh dấu một công trình đào kinh Thoại Hà vào năm 1818, Thoại Ngọc Hầu soạn một bài văn khắc vào bia đá.
Năm Minh Mạng thứ ba (1822), ông long trọng làm lễ dựng bia và khánh thành miếu thờ Sơn thần, nay là ngôi Đình thần thờ Thoại Ngọc Hầu tại thị trấn núi Sập, huyện Thoại Sơn. Bia Thoại Sơn bằng đá, đầu bia chạm to hai chữ Thoại Sơn, chiều cao 3 mét, ngang 1,2 mét, bề dày 2 tấc, mặt bia chạm đúng 629 chữ Hán và cụ đã gom dân lập làng đặt tên là làng Thoại Sơn.
Hiện nay, Bia xưa vẫn còn ở y vị trí ban đầu (trong đình), nét chữ Hán trên mặt bia còn sắc và đẹp. Còn ở bên ngoài đình thờ, người đời sau cho dựng thêm một tấm bia đá lớn khác, kích cỡ tương tự nhưng kém mỹ thuật hơn, khắc bản dịch bằng tiếng Việt. Đình thần Thoại Sơn, thờ Thoại Ngọc Hầu và là nơi giữ gìn tấm bia cổ Thoại Sơn.
Mùa thu năm Đinh Sửu (1817), lão thần kính (Thoại Ngọc Hầu), được vua trao ấn phù giữ trấn Vĩnh Thanh, mùa xuân năm Mậu Dần (1818) vâng chỉ đốc suất đào kinh Đông Xuyên. Ngài thụ mệnh vua, sớm khuya kính sợ, đốn cây rậm, bới bùn lầy, đào kinh dài đến 12.410 tầm, trải qua một tháng thì xong việc, nghiễm nhiên trở thành ra một sông to, luôn luôn ghe thuyền qua lại tiện lợi...lại vâng theo lời dụ của vua, lấy danh tước Thoại Ngọc của lão thần, vì đã coi sóc việc này mà đặt tên là núi thoại để nêu lên cho tên kinh Đông Xuyên, lão thần do tên núi này mà được đội mang một danh dự ngoài phần mong mỏi.
Kính dựng một miễu thần nơi chân núi, chọn đá làm bia, ghi to hai chữ Thoại Sơn, cùng kể rõ nguyên lai trên núi, ngõ hầu lưu lại đời đời không mất... Bia Thoại Sơn là một áng văn hay, một tác phẩm nghệ thuật độc đáo và còn là di tích lịch sử nổi tiếng. Ngày 28 tháng 9 năm 1990, bia đá Thoại Sơn đã Bộ Văn hóa ra quyết định số 993/VH.QĐ công nhận là di tích lịch sử cấp quốc gia và ngày nay đình Thoại Ngọc Hầu là điểm tham quan lý tưởng với những sản phẩm du lịch độc đáo như kiến trúc ngôi đình cổ, cây đại thụ, bia đá nằm trong không gian rộng mát trên triền núi Sập thuộc huyện Thoại Sơn, An Giang.
Hằng năm Đình Thoại Ngọc Hầu còn là nơi tổ chức lễ hội văn hóa để đông đảo khách du lịch thập phương tề tựu về đây chiêm bái, vui chơi giải trí, thưởng ngoạn phong cảnh kết hợp nghỉ dưỡng tâm linh. Thật tuyệt vời, giờ đây bạn chỉ cần vượt đường bộ khoảng 25 km là đến ngay khu di tích nằm dưới triền núi Sập xung quanh là những cây dầu cổ thụ xanh tươi hùng vĩ mà ngày xưa làm nhiên liệu thắp sáng cho Đình. Bạn sẽ khỏi bâng khuâng khi nhìn lại bài văn khắc trên bia đá, một lịch sử mà cụ Thoại Ngọc Hầu khai phá thành vùng đất trù phú như hôm nay./.
