Từ khi Thủ tướng Chính phủ ban hành Quyết định xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt "Di tích lịch sử Đường Trường Sơn", tiềm năng du lịch lịch sử đường Hồ Chí Minh trên mảnh đất Quảng Trị anh hùng đang được đánh thức.

Nằm trong hệ thống di tích quốc gia đặc biệt, di tích lịch sử đường Trường Sơn - đường Hồ Chí Minh tại tỉnh Quảng Trị có sáu hạng mục gồm: Khe Hó, huyện Vĩnh Linh; cầu treo Bến Tắt, Trạm Chỉ huy tiền phương Bộ Tư lệnh 559, xã Gio An và xã Trung Sơn, huyện Gio Linh, Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia (NTLSQG) Trường Sơn, Cầu treo Đakrông thuộc huyện Đakrông và Cảng quân sự Đông Hà.

Hệ thống di tích lịch sử đường Hồ Chí Minh và các di tích lịch sử ở tỉnh như: Thành cổ Quảng Trị, địa đạo Vịnh Mốc, căn cứ Khe Sanh, cầu Hiền Lương, sông Bến Hải... nổi tiếng cả nước và thế giới đã và đang thu hút ngày càng nhiều khách du lịch. Ngoài ra, Quảng Trị còn có các danh thắng đẹp như: biển Cửa Tùng, Cửa Việt, rừng nguyên sinh, suối nước nóng Đakrông... hấp dẫn du khách. 

Quảng Trị cũng là nơi có nhiều lễ hội truyền thống, cách mạng như: Liên hoan tiếng hát Đường 9 xanh, Nhịp cầu xuyên Á, Thống nhất non sông, Huyền thoại Trường Sơn, Tri ân tháng 7... mở ra nhịp cầu giao lưu văn hóa với các tỉnh, thành phố trong cả nước và thế giới, thu hút đầu tư trên nhiều lĩnh vực, góp phần phát triển kinh tế - xã hội.

Trong chuyến khảo sát các địa điểm trên tuyến du lịch lịch sử đường Hồ Chí Minh, Giám đốc Công ty Du lịch Vietmart, TP Hồ Chí Minh Đỗ Tuấn Anh cho biết: Những điểm đến trên tuyến du lịch lịch sử đường Hồ Chí Minh sẽ là trải nghiệm tuyệt vời cho du khách. Nếu biết khai thác, du khách sẽ hiểu được cuộc sống gian khổ mà những người lính đã trải qua, họ càng trân trọng hơn giá trị của hòa bình hôm nay...

Phó Chủ tịch Thường trực UBND tỉnh Quảng Trị Nguyễn Đức Chính cho biết: Với điều kiện vị trí địa lý thuận lợi nằm trên "Con đường di sản miền trung", có đường Hồ Chí Minh huyền thoại được xếp hạng di tích quốc gia đặc biệt đi qua, tỉnh đã đưa ra các giải pháp khai thác đúng hướng, gắn việc tổ chức các lễ hội với phát triển du lịch, dịch vụ. Quảng Trị đầu tư hơn 53 tỷ đồng xây dựng đoạn đường được công nhận là "Đường Hồ Chí Minh huyền thoại" qua các xã Tà Long, Ba Nang, huyện Đakrông, xã Húc, huyện Hướng Hóa dài 41,5 km.

Theo đó, tôn tạo, tái hiện các công trình phục vụ chiến đấu của Bộ đội Trường Sơn, thanh niên xung phong như lán trại, hầm, hào, công sự, binh trạm dừng chân của bộ đội... Bốn km đường Hồ Chí Minh huyền thoại được giữ lại nguyên trạng (giữ nguyên con đường mòn rải sỏi đá do bộ đội, thanh niên xung phong làm từ thời kháng chiến chống Mỹ, cứu nước nối từ bản Xy Pa đến bản Chai, xã Tà Long). Xây dựng bản Xy Pa thành bản văn hóa kiểu mẫu và là nơi lưu giữ nguyên vẹn nhiều phong tục, tập quán truyền thống mang đậm nét văn hóa của người dân tộc Vân Kiều, Pa Cô.

Phó Giám đốc Trung tâm Thông tin xúc tiến Du lịch tỉnh Quảng Trị Hoàng Công Thức cho biết: Đường Hồ Chí Minh huyền thoại trở thành điểm du lịch trong tuyến du lịch hoài niệm chiến trường xưa của tỉnh Quảng Trị. Du khách đến tham quan đường Hồ Chí Minh huyền thoại sẽ dừng chân tại bản Xy Pa, xã Tà Long để được hòa mình vào lễ hội, sinh hoạt cũng như thưởng thức các món ăn mang đậm bản sắc văn hóa của đồng bào dân tộc Vân Kiều, Pa Cô, ngâm mình thư giãn ở suối nước nóng và nghe các làn điệu dân ca độc đáo của đồng bào các dân tộc nơi đây như: tà oải, oát xa nớt, cà lơi cha chấp...

Nghĩa trang liệt sĩ quốc gia Trường Sơn - địa chỉ tâm linh thiêng liêng, là điểm đến trong chương trình du lịch hoài niệm.

Đây là nơi yên nghỉ vĩnh hằng của hơn mười nghìn liệt sĩ, là con em của các dân tộc trong cả nước từng chiến đấu, phục vụ chiến đấu và anh dũng hy sinh trên chiến trường Quảng Trị, thu hút nhiều du khách thập phương, nhất là các cựu chiến binh, người dân và thế hệ trẻ về dâng hương tưởng niệm. Để tri ân các Anh hùng liệt sĩ đã hy sinh, công trình Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt được xây dựng tại đây tạo nên hệ thống quần thể di tích lịch sử, hoài niệm về chiến trường xưa và đồng đội trên tuyến đường Hồ Chí Minh. Đền tưởng niệm liệt sĩ Trường Sơn - Bến Tắt là nơi dành cho đồng đội, thân nhân, các đoàn dâng hương, dâng hoa tưởng niệm gần một vạn cán bộ, chiến sĩ, thanh niên xung phong, dân công hỏa tuyến hy sinh nhưng chưa tìm thấy hài cốt trong cuộc kháng chiến ác liệt kéo dài 6.000 ngày đêm trên tuyến đường.

Trong tương lai, du lịch lịch sử ở Quảng Trị sẽ có bước phát triển mới, trở thành một ngành kinh tế quan trọng của tỉnh, góp phần chuyển dịch cơ cấu kinh tế, tạo công ăn việc làm, tăng nguồn thu nhập cho người lao động. Khai thác hệ thống di tích lịch sử phục vụ phát triển du lịch là hướng đi đúng, phù hợp với thế mạnh của tỉnh Quảng Trị. Để khai thác hiệu quả các di tích lịch sử trên tuyến đường Hồ Chí Minh, tỉnh Quảng Trị cần đầu tư để quy hoạch, phục dựng và tôn tạo các di tích, làm cho các điểm đến du lịch hoài niệm chiến trường xưa thật sự hấp dẫn, tái hiện một cách chân thực, sinh động một thời đánh giặc giữ nước hào hùng của dân tộc ta./.