Vẻ đẹp danh thắng Yên Tử, Quảng Ninh

Dọc con đường với những con suối trong vắt, lững lờ như vải lụa uốn quanh những rừng trúc, rừng tùng xanh bạt ngàn, thấp thoáng ẩn hiện là những ngọn tháp và đền chùa cổ kính.

Nơi đây xưa kia là kinh đô Phật giáo với phái thiền Trúc Lâm nổi tiếng mà người sáng lập là một Anh hùng dân tộc - Vua Trần Nhân Tông.

Vua Trần Nhân Tông (1258-1308) là vị Hoàng đế thứ ba triều Trần; năm 21 tuổi lên ngôi Hoàng đế và đã hai lần cầm quân đánh tan quân xâm lược Nguyên Mông. Năm 35 tuổi, ông lên làm Thái Thượng Hoàng và năm 41 tuổi chính thức xuất gia tu hành tại chùa Hoa Hiên - Yên Tử, lấy Ðạo hiệu là Hương Vân Ðại Ðầu Ðà về sau đổi làm Trúc Lâm Ðại Ðầu Ðà, kế thừa Huệ Tuệ Thiền Sư làm tổ thứ sáu của Sơn môn Yên Tử. Trần Nhân Tông đã đổi tên Sơn môn Yên Tử thành Trúc Lâm Thiền phái, tự mình làm Ðệ nhất Tổ với mục đích quy tụ ý chí, sức mạnh của toàn dân tộc hướng về một thế giới tâm linh thuần thiện, thuần mỹ.

Yên Tử trở thành trung tâm của Phật giáo từ khi vua Trần Nhân Tông từ bỏ ngai vàng khoác áo cà sa tu hành và thành lập một dòng Phật giáo đặc trưng của Việt Nam, đó là dòng Thiền Trúc Lâm Yên Tử và trở thành vị tổ thứ nhất với pháp danh Ðiều Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông. Ông đã cho xây dựng hàng trăm công trình lớn nhỏ trên núi Yên Tử để làm nơi tu hành và truyền kinh, giảng đạo. Sau khi ông qua đời, người kế tục sự nghiệp là Pháp Loa Ðồng Kiên Cương, vị tổ thứ hai của dòng Trúc Lâm.

Vốn là một thắng cảnh thiên nhiên, ngọn Yên Tử còn lưu giữ nhiều di tích lịch sử với mệnh danh "đất tổ Phật giáo Việt Nam". Hành trình thăm viếng Yên Tử bắt đầu từ suối Giải Oan, với một cây cầu đá xanh nối hai bờ suối. Cầu dài 10 m, có kiến trúc không cầu kỳ nhưng toát lên vẻ đẹp cổ kính, vững chãi.

Tục truyền xưa kia Vua Trần Nhân Tông nhường ngôi lại cho con là Trần Anh Tông rồi tìm đến cõi Phật. Vua Nhân Tông có rất nhiều cung tần và mỹ nữ. Họ đã khuyên ông trở về cung gấm nhưng không được nên đã lao mình xuống suối tự vẫn. Vua Nhân Tông thương cảm cho họ nên lập một ngôi chùa siêu độ để giải oan, từ đó con suối mang tên Giải Oan.

Hoa Yên là trung tâm khu di tích, danh lam cổ tự linh thiêng nổi tiếng ở độ cao gần 534m, tọa lạc trên triền núi nhô ra tựa trán rồng. Nơi đây đã bao lần  các Hoàng đế, Vương hầu, các danh nhân trong nước về thăm lưu bút, đề thơ, trồng cây lưu niệm trước sân chùa. Ðường lên chùa Ðồng lộng gió, qua một vạt rừng cây lúp xúp và bãi đá như những cánh sen nâng bước chân du khách. Chùa Ðồng cấu trúc hình chữ đinh theo dáng một bông hoa sen nở, ngự trên sập đồng chân quỳ dạ cá chạm trổ hình hoa sen cách điệu, gian giữa là cửa võng đúc hoa sen, hai bên trạm khắc hình nho sóc.

Những hôm trời nắng, trên đỉnh Yên Tử phóng tầm mắt tới chân trời tít tắp, dưới chân núi cảnh vật hiện ra như bức tranh thủy mặc lung linh dưới ánh mặt trời; còn vào ngày mù sương du khách như đứng trên bồng đảo nhỏ, nổi bồng bềnh giữa đại dương mênh mông.

Vẻ đẹp của Yên Tử là sự kỳ vĩ của núi non hòa với nét cổ kính trầm mặc của hệ thống am, tháp cùng với đường tùng; cây đại, trúc, mai mọc ở hai bên đường tỏa bóng mát làm cho du khách thập phương quên nỗi mệt nhọc đường dốc cheo leo.

Dọc đường còn có một số điểm tham quan như Tháp Tổ, chùa Một Mái, chùa Bảo Sái, tượng đá Yên Kỳ Sinh, am Ngọa Vân, bàn cờ tiên, các khu du lịch sinh thái Thác Vàng, Thác Bạc...  Thiền viện Trúc Lâm Yên Tử xây trên nền dấu tích của chùa Lân mà đức Ðiếu Ngự Giác Hoàng Trần Nhân Tông từng thuyết giảng chúng sinh. Ngay từ thời Lý, Yên Tử đã có chùa thờ Phật gọi là chùa Phù Vân và đạo sĩ Yên Kỳ Sinh đã tu hành đắc đạo ở đây.

700 năm qua, nhưng dấu tích của Vua Trần vẫn không hề thay đổi, với một di sản văn hóa khổng lồ cha ông để lại. Ðó là hàng chục ngôi chùa, hàng trăm am, tháp, hàng nghìn di vật cổ quý giá. "Trăm năm tích đức tu hành/ Chưa đi Yên Tử, chưa thành quả tu" - hành hương về Yên Tử du khách sẽ tìm đến một chút thanh tịnh, bình yên cho tâm hồn.

Lễ hội Yên Tử được tổ chức hằng năm bắt đầu từ ngày 10 tháng giêng và kéo dài hết tháng 3 (âm lịch). Năm nay, Ðại lễ tưởng niệm 700 năm Phật Hoàng Trần Nhân Tông nhập niết bàn sẽ diễn ra từ ngày 25 đến 27/11 tại các địa phương trong tỉnh Quảng Ninh như huyện Ðông Triều, Yên Hưng, thị xã Uông Bí, Cẩm Phả.