Trạm Phẫu là một trạm y tế được Huyện đội Hoài Nhơn xây dựng năm 1971, trên khu rừng núi cao thuộc thôn Xuân Vinh, xã Hoài Mỹ, huyện Hoài Nhơn (Bình Định).

Đây là điểm điều trị cho thương binh khu vực phía Đông Quốc lộ 1 trong chiến tranh của huyện. Xung quanh các căn lều của trạm là những căn hầm công sự mật, nơi ẩn náu của thương binh và nhân viên y tế.

Ngày 24 và 25/2/1972, Mỹ ngụy đã tổ chức hai trận càn qua Trạm Phẫu. Theo chỉ dẫn của kẻ bị chiêu hồi, địch lật giở từng văn hầm bí mật, từng lỗ thông gió, thả lựu đạn cây, giết hại 17 nhân viên y tế và thương binh.

Sau hai trận càn, các căn hầm bí mật đã trở thành nơi an nghỉ của các y tá và thương binh, chỉ còn lại 6 nhân chứng do địch tưởng rằng đã chết.

Sáu người này đã ẩn nấp nhiều ngày và phải uống sương trên lá, nước tiểu để sống. Hiện nay, 5 trong số 6 nhân chứng vẫn còn sống.

Năm 1998, chính quyền địa phương đã di dời hài cốt các anh, chị về nghĩa trang liệt sỹ ở quê nhà. Năm 2014, TTXVN lần đầu tiên thông tin về Trạm Phẫu nêu rõ quá trình hình thành, lịch sử bi tráng tại đây.

Năm 2015, chính quyền địa phương xây dựng nhà bia, bia tưởng niệm ngay tại khu lán trại chữa thương binh khi xưa và bảo tồn các căn hầm bí mật.

Sau đó, Sở Lao động - Thương binh và Xã hội tỉnh Bình Định cùng Huyện ủy, Ủy ban Nhân dân huyện, Ban Chỉ huy Quân sự huyện Hoài Nhơn đã lập hồ sơ di tích, đề nghị Ủy ban Nhân dân tỉnh Bình Định công nhận Trạm Phẫu là Di tích lịch sử cấp tỉnh./.