Đồng Đắc - Ngôi chùa cổ thời Nguyễn ở Ninh Bình

Chùa được xem là công trình kiến trúc tôn giáo có mặt sớm nhất ở Kim Sơn, trước cả quần thể kiến trúc nhà thờ Phát Diệm mấy chục năm. Trải qua bao mưa nắng, chùa Đồng Đắc đã được trùng tu, xây dựng mới lại nhiều lần và lần gần đây nhất cách đây chừng 60 năm.

Kiến trúc tổng thể của chùa hoàn toàn bằng gỗ lim từ những cột gỗ cao to đến vì kèo, xà ngang, xà dọc. Những chỗ lồi lõm của vì kèo, trụ, ván nong, ván lưng, cánh cửa... đều được chạm bong kênh, chạm lộng tạo thành những tác phẩm nghệ thuật trên gỗ tuyệt đẹp. Trước thượng điện có cửa võng chạm lộng thiếp vàng làm nền cho phật điện. Tất cả đều toát lên vẻ tài hoa,  khéo léo của các bậc nghệ nhân Kim Sơn xưa mà sau này còn vang vọng mãi qua các công trình kiến trúc độc đáo khác như quần thể kiến trúc Hoa Lư, nhà thờ đá Phát Diệm...   

Chùa được chọn xây theo hướng tây, tiền đường gồm 7 gian lớn đặt tượng Đức ông, tượng Đức thánh và hai tượng Hộ Pháp. Ở thượng điện đặt các tượng Phật từ trên cao xuống thấp gồm 5 hàng tượng. Các tượng Phật đều ngồi, mặt mang dáng vẻ nữ nhiều hơn, miệng thoáng nụ cười cứu độ, mũi thẳng đầy đặn, mắt nhìn xuống soi rọi nội tâm. Tất các các pho tượng Phật đều uy nghiêm, nhân từ, được sơn son thiếp vàng lộng lẫy trong ánh hương nến lung linh.