Về Hải Dương thưởng thức bánh cuốn phố Bắc Sơn
Bánh cuốn Bắc Sơn có từ năm 1952. Người đầu tiên mang nghề làm bánh cuốn về dạy cho người dân khu phố Bắc Sơn chính là bà Lê Thị Mười , tức bà Tỳ (gọi theo tên chồng). Bà Tỳ năm nay 81 tuổi, bà có 11 người con và tất cả đều theo nghề làm bánh cuốn. Với gia đình bà, làm bánh cuốn không chỉ là kế sinh nhai mà còn là bí quyết gia truyền cần lưu giữ.
Theo bà Tỳ làm bánh cuốn không khó, nhưng làm bánh cuốn ngon, khiến ăn một lần mà nhớ mãi mới là điều đáng nói. Làm được điều này cần sự tỷ mỷ công phu, chứ không phải cứ có công thức là làm được. Làm bánh cuốn cần cái cảm quan của người làm bánh. Điều này cũng chính là thước đo phân biệt một thợ làm bánh thường và một thợ làm bánh có nghề. Bà Ty cho biết: làm bánh cuốn, pha bột và tráng bánh là khâu khó nhất. Pha bột phải thật khéo nếu không bánh sẽ bị đứt hoặc dày và cứng. Kinh nghiêm pha bột là "pha theo tay mình tráng". Nghĩa là bằng cảm quan của mình thấy bột khi đưa vào tráng có thể dày, mỏng thế nào để pha nước theo tỷ lệ cho thích hợp. Tuy nhiên, tỷ lệ này cũng không cố định. Nó còn phụ thuộc vào loại gạo dùng để làm bột và thời tiết lúc tráng bánh. Bởi vậy một người bình thường nếu muốn học nghề làm bánh cuốn cũng phải mất hàng năm mới có thể đúc rút được kinh nghiệm cho mình.
Nhưng quan trọng hơn, theo kinh nghiệm của một người có gần 60 năm đứng lò tráng bánh như bà Tỳ thì để làm được bánh ngon người làm bánh phải thật sự yêu nghề. Điều này đã đúng bởi cũng chính bằng lòng yêu nghề đó bà đã gây dựng lên thương hiệu bánh cuốn Bắc Sơn nức tiếng một thời, khiến ai đã từng ăn 1 lần là nhớ mãi.
Họ nhớ đến bánh cuốn Bắc Sơn là vì đặc trưng của bánh Bắc Sơn vừa mỏng vừa dai. Bánh sau khi tráng xong được phết qua một lớp mỡ hành phi thơm sau đó được ủ trong thúng có lót lá chuối bao quanh bởi một lớp vải cách nhiệt để giữ bánh luôn nóng. Khi ăn, phải dùng tay để bóc từng lá bánh ra, cắt thành miếng nhỏ vừa ăn. Nước chấm được pha bằng loại nước mắm ngon cùng với các gia vị khác sao cho bát nước chấm vừa có độ trong veo của nước sôi tinh khiết, vừa có màu vàng sóng sánh và mùi thơm đặc trưng của nước mắm, lại vừa có màu đỏ tươi của ớt, màu đen nhánh và cay nồng của hạt tiêu xay rối, vừa có vị chua pha chút hăng hăng của chanh. Bánh cuốn Bắc Sơn ăn kèm với chả quế và các loại rau thơm như húng, mùi, xà lách...
Ở Bắc Sơn, chỉ có bà Thấu là có bí quyết pha nước chấm ngon. Và cũng chính nhờ bí quyết pha chế nước chấm của bà mà bánh cuốn Bắc Sơn trở nên hấp hẫn hơn, thương hiệu bánh cuốn Bắc Sơn trở nên nổi tiếng hơn.
Do đó không phải ngẫu nhiên mà nhiều người từ nhiều nơi khác đã tìm về Bắc Sơn để học nghề làm bánh cuốn, trong số đó có những chàng thanh niên còn rất trẻ. Họ đến đây để "học lấy một nghề để sau này lập nghiệp" như tâm sự của chàng trai Hoàng Đức Lương ( 26 tuổi) quê ở Chí Linh. Lương đã đến cửa hàng Tân Hương của gia đình chị Đỗ Thị Hương để học nghề làm bánh cuốn với hy vọng sau này có thể mở một của hàng bánh trên vùng quê Chí Linh. Trước Lương có nhiều bạn trẻ khác cũng đến đây học nghề, có người đã mang nghề làm bánh cuốn của Bắc Sơn vào các tỉnh miền nam lập nghiệp, trong số đó có nhiều người đã thành công.
Tuy nhiên, phố Bắc Sơn bây giờ không phải nhà nào cũng có lò làm bánh như ngày xưa. Cả khu Bắc Sơn bây cũng chỉ còn khoảng hơn 10 hộ gia đình còn giữ lại được nghề, số còn lại phải chuyển nghề khác để sinh sống. Và ngày cả hơn 10 hộ gia đình còn đang giữ được nghề cũng đang phải cạnh tranh với một số cơ sở sản xuất bánh cuốn bằng máy.
Để không bị mai một, bánh cuốn Bắc Sơn cần quan tâm hơn nữa đến vấn đề quảng bá thương hiệu không chỉ ở địa bàn tỉnh Hải Dương, Việt
