Tham quan chùa Giáng xứ Thanh
Truyền thuyết kể lại rằng, dưới triều vua Trần Duệ Tông, giặc Chiêm Thành đem quân cướp phá, quấy nhiễu dân cư, triều đình đã phái quân quân đi đánh nhưng không được. Nhà vua cho đó là họa lớn nên thân chinh dẫn quân đi dẹp giặc. Trên đường đi qua địa phận Đốn Sơn, thấy phong cảnh sơn thủy hữu tình bốn bên có núi, sông bao bọc, thật là một khu thắng địa.
Đêm hôm đó, vua nằm mộng thấy có một đám mây vàng tựa như dãi lụa cứ ẩn hiện trông rất kỳ lạ. Tỉnh giấc, vua mới biết mình đã nằm mộng nên sắc lệnh cho dân địa phương xây dựng một ngôi chùa đặt tên là Tường Vân, sau mới đổi tên là chùa Giáng (chùa ghi nhớ về đám mây lành).
Thủa sơ khai, chùa được làm 4 gian, sau khi vua Trần Duệ Tông mất, nhân dân địa phương xin tạc tượng lập long nhang, hương khói thờ tại chùa (nay tượng vẫn còn và được thờ tự ở nhà Mẫu). Trải qua thời gian, chùa nhiều lần được trùng tu, tôn tạo nhưng vẫn giữ được nét cổ kính, kiến trúc ban đầu, hệ thống ao vua ngăn cách bởi mặt đường vào Tam Quan.
Qua Tam Quan là đến thế giới linh thiêng nhà phật, cổng gồm hai tầng mái với chiều cáo 13,7 m, hai cầu thang được xây dựng vững chắc. Tầng hai có năm cửa cuốn vòm, cửa giữa cao 3,7 m với 8 vòm cuốn cong, tổng cộng có 14 đòn đao theo thứ tự từ thấp lên cao dần, làm tăng vẽ bề thế cho ngôi chùa. Hai cột nanh hình khối vuông xây ốp vào bên hông cổng. Những mãnh chạm khắc ở Tam Quan mang hình rồng mẫu tử, linh thú.
Qua Tam Quan là khung cảnh sân chùa rộng khoảng 30 m, một vườn cây cảnh sinh động, nhà thờ tổ, nhà khách, tăng đường. Toàn bộ công trình được xây dựng với thế đất thoai thoải dốc, xung quanh khuôn viên được che bởi hệ thống cây xanh. Bóng các cây cổ thụ thấp thoáng cùng với những tia nắng chiếu sáng thông qua các kẽ lá rọi xuống pha màu sắc của nắng, bóng mát của cây tạo thêm chất cổ kính cho ngôi chùa.
Phía sau, lưng chừng núi Đốn Sơn là phật điện, nhà mẫu, đây là khu chính của chùa. Nhà phật điện được trùng tu năm Bảo Đại thứ 14, kết cấu kiến trúc theo kiểu chữ Định, bao gồm tiền điện 5 gian, thượng điện 2 gian. Nhà tiền điện có 13 pho tượng được tạc bằng gỗ, sơn son, thếp vàng. Tượng được bố trí thành 6 lớp theo trật tự từ ngoài vào trong, từ thấp lên cao. Hàng tượng dưới cùng chính giữa là tượng Thích Ca sơ sinh, bao quanh có 9 con rồng uốn khúc châu đầu vào nhau phun nước thơm tắm cho đức phật…
Trong hai cuộc kháng chiến chống Pháp và Mỹ, chùa là nơi chứa vũ khí, lương thực, che dấu cán bộ, chiến sỹ hoạt động cách mạng, góp phần cùng với cả nước giành độc lập dân tộc. Với cảnh quan thiên nhiên đẹp, hấp dẫn, kỳ thú, ngày nay chùa là điểm thu hút nhiều du khách du lịch trong và ngoài nước đến tham quan, vãn cảnh, thắp hương cầu phật. Do có những giá trị quan trọng của di tích, mới đây Bộ Văn hóa - Thể thao - Du lịch đã xếp hạng chùa Giáng là Di tích lịch sử văn hóa cấp quốc gia.
