Độc đáo lễ hội "đập trống" của người Ma Coong (Quảng Bình)
Thượng Trạch (Bố Trạch- Quảng Bình) đúng ngày 16 tháng giêng âm lịch, người Ma Coong mở hội Đập Trống. Trên khoảng sân rộng của bản, một cái rạp đã được dựng lên. Rất nhiều dân bản đã tập trung giữa sân, bên đống lửa lớn. Một số già bản đang cùng đám thanh niên bịt trống. Một cái trống lớn bằng cái chum đại.
Người Ma Coong không bịt trống như người dưới xuôi để mặt trống căng phẳng. Họ dùng sợi roi mây rừng xâu chéo với nhau, rồi lấy những nêm tre nêm chặt lại, kéo cho mặt trống có hình thù kỳ quặc như một quả cầu gai....
Khi trời tối không còn nhìn thấy mặt nhau nữa thì trống được treo lên và lễ hội bắt đầu. Hương án là một cái sạp tre thấp, trên bày sáu mâm cỗ nhỏ. Mỗi mâm cỗ có một con gà, một líp xôi và mấy đọt măng rừng. Đặt trước sáu mâm cỗ là sáu hũ rượu cần, thứ rượu cần ủ bằng men lá đã được cất cả năm trời nay mới được đưa ra. Đinh Kơi bắt đầu cúng lễ. Ông đốt những que sáp ong cháy sáng và cấy giọng trầm vang vọng: “ Khấn mời Giàng, mời con Ma Mót về ăn nắm xôi, uống cần rượu, coi lễ hội để phù hộ cho người Ma Coong được mùa, được cái ăn, sinh sôi như cây trên rừng, dẻo dai như suối trước bản. Mời về, mời về ...” .
Sau vài lượt cúng khấn, già làng phát lệnh và lễ hội đập trống bắt đầu. Dân bản ùa vào, khách tham dự cũng ùa vào. Ai ai cũng cố tranh cái dùi để đập trống. Giữa sân bản, đống củi được chất cao, ngọn lửa cháy phần phật, soi rõ từng khuôn mặt háo hức, đỏ bừng vì men rượu và ngọn lửa. Người đánh trống cứ đánh, người chờ đến lượt mình thì đi quanh đống lửa múa, hát, lòng vòng đến bên hũ rượu rồi sà xuống vít cần. Lễ hội kéo dài cho đến khi trống hội như hiểu được lòng người. Sau một dùi trống vang lên, mặt trống vỡ toang. Tiếng hú, tiếng hét vang lên rồi cũng lặng xuống...
Rồi từng đôi, từng đôi lặng lẽ nắm tay nhau đi. Họ đi xuyên qua bóng tối, đến những gốc cây, hốc đá, đến bên những cành cây nghiêng ra con suối để tình tự. Đêm nay chỉ có họ mới được biết với nhau thôi. Những "người của ngày xưa" chưa đến được với nhau thì sẽ tìm nhau. Những người đang yêu nhau đợi lễ hội này để đốt cháy tình yêu...
Mỗi năm chỉ có một ngày, ngày của núi rừng, của những câu chuyện tình dài như con suối. Đêm nay không có ghen tuông, không có giận hờn, chỉ có yêu thương nồng nàn của đam mê, của men nồng đôi lứa…Họ bên nhau, vòng tay ghì chặt, hơi thở hối hả…chỉ có núi rừng chứng giám, cho đến sáng mai, khi con gà đã thức dậy gáy vang rừng thì họ mới bịn rịn rời nhau trở về. Để rồi, kẻ cùng vợ, người cùng chồng lên nương, xuống suối lại tiếp tục đưa cái ngô, hạt lúa về nhà , cùng ríu rít với đàn con bên nồi cơm dọn muộn. Những người trẻ hơn thì cùng nhau ước hẹn, chọn ngày mời bố mẹ, già làng đến nhà cô gái đặt lễ trầu cau...
Trước khi diễn ra lễ hội đập trống, người Ma Coong có lễ “thả lưới” trên một khúc sông cấm ở bản Bụt cách đó khá xa. Mỗi năm chỉ được thả một lần và chỉ có già làng mới được thả lưới trên khúc sông cấm đó. Những con cá to mà già làng đánh bắt được sẽ đem làm cúng lễ để rồi cả làng cùng ăn...
Khi đống lửa dần tàn, mặt trời dần nhô lên bên kia ngọn núi, cũng là lúc lễ hội Đập Trống của người Ma Coong dần khép lại. Một lễ hội độc đáo và ấn tượng giữa núi rừng đại ngàn, xanh thẳm...
