Bảo tàng trà đầu tiên ở Việt Nam

Tham quan Bảo tàng Trà cổ Cầu Đất Farm (TP Đà Lạt, Lâm Đồng).

Là vùng chè nổi tiếng của tỉnh Lâm Ðồng, Cầu Ðất nằm ở độ cao lý tưởng với khí hậu mát lạnh quanh năm, sương mù che phủ, nơi có những đồi chè xanh bạt ngàn với những búp chè mơn mởn. Năm 1927, người Pháp đã xây dựng nhà máy chè đầu tiên ở Ðông - Nam Á, đặt tên là Sở chè Cầu Ðất và đưa công nghệ chế biến chè đến đây. Sau này, nhà máy được chuyển đổi mục đích sử dụng, đổi tên thành Cầu Ðất Farm. Toàn bộ khu nhà xưởng, thiết bị máy móc, công cụ và dàn máy làm trà gần 100 năm tuổi cùng những hiện vật làm trà nguyên bản... được giữ nguyên để phục vụ cho ý tưởng xây dựng bảo tàng trà đầu tiên ở Việt Nam. Sau hơn ba năm ấp ủ, đầu năm 2021, Bảo tàng Trà cổ Cầu Ðất Farm chính thức đi vào hoạt động với mong muốn lưu giữ một phần lịch sử hình thành của Ðồi chè Cầu Ðất, đồng thời tái hiện toàn bộ những thăng trầm cũng như kinh nghiệm làm trà qua suốt 100 năm của người dân nơi đây.

Ðiểm nhấn của bảo tàng là nghệ thuật sắp đặt sử dụng không gian, âm thanh, ánh sáng khiến bảo tàng trở thành một tác phẩm nghệ thuật, tạo hiệu ứng với du khách. Ðến tham quan bảo tàng, du khách được tìm hiểu về cây chè thông qua sáu không gian riêng biệt, mỗi không gian kể một nội dung liên quan cây chè. Phòng Tinh hoa 1.650 m, tái hiện đồi chè Cầu Ðất quanh năm ẩn mình trong sương mờ, toàn bộ những thăng trầm lịch sử, kinh nghiệm làm trà 100 năm của người dân nơi đây thông qua chín vi-đê-ô kích thước lớn được trình chiếu trên không gian tường. Người xem sẽ bước vào căn phòng ngập tràn hình ảnh, âm thanh của thiên nhiên và con người Cầu Ðất ở độ cao 1.650 m.

Phòng Chiếc hộp lịch sử lưu giữ những hiện vật làm trà có bề dày lịch sử của nhà máy trà cổ, những cỗ máy phủ bụi thời gian như máy sấy làm khô chè, máy nghiền, ống dẫn nhiệt hệ thống chè, hệ thống quạt thông hơi, máy sàng liên hợp, cân tiểu ly… Ðiểm thú vị trong không gian bảo tàng là phòng số 3 với tên gọi 1 tôm 2 lá, gồm các tác phẩm nghệ thuật sắp đặt kết hợp ánh sáng và các khối trà quy mô lớn, tạo xúc cảm về thính giác và xúc giác. Hơn 100 khối trà được tạo nên từ 350 kg trà xanh, trà đen và trà ô long chia thành ba khu vực riêng biệt, cùng hàng nghìn sợi cước lóng lánh tựa sợi mưa kết nối loạt đèn mây bồng bềnh tạo ánh sáng ấm áp, mơ hồ và hư ảo, mô tả không gian đồi núi trập trùng và sương mây của Cầu Ðất.

Trên bức tường ngang của bảo tàng có bảy bức tranh mô phỏng công đoạn làm trà tại Cầu Ðất được tái hiện theo ngôn ngữ tạo hình trong trẻo, giản dị. Ðiểm đặc biệt là chất liệu chính sử dụng cho loạt tranh này, từ mầu nhuộm toan tới mầu vẽ đều được lấy từ đất của đồi trà và lá trà Cầu Ðất. Mỗi bức tranh được bồi xuyết bởi hàng trăm tấm giấy cá, loại giấy đặc biệt được làm từ gạo mà người dân làng chài miền trung sử dụng để bảo quản cá sau khi kéo lưới đánh bắt. Phòng số 4 kể câu chuyện người làm trà với những dụng cụ đã từng gắn bó với nghề làm trà trước đây. Các nghệ sĩ đã sử dụng những ô cửa gỗ của kho chứa trà cũ, qua đó kể lại chuyện làm trà của Cầu Ðất Farm qua bao nhiêu thế hệ. Phòng số 5 Nhìn ra thế giới trà, du khách sẽ được trải nghiệm các nền văn hóa trà đa dạng trên thế giới, tìm hiểu rõ hơn hành trình của những lá chè tươi từ lúc thu hái đến khi ra thành phẩm. Phòng số 6 là không gian thưởng lãm ở Cầu Ðất Farm. Du khách trải nghiệm những tách trà xanh, trà đen và trà ô long được pha bởi bàn tay nghệ nhân, mà ở đó, người trồng trà, pha trà cảm nhận trà bằng các giác quan.

Đưa nghệ thuật để tạo nên không gian sống động thông qua những thước phim, tư liệu, hình ảnh, hiện vật, Bảo tàng Trà cổ Cầu Ðất Farm đã tái hiện lịch sử, con người, quy trình chế biến trà cũng như các sản phẩm mang thương hiệu trà Cầu Ðất. Không chỉ là điểm đến thú vị cho du khách tham quan và trải nghiệm, tìm hiểu về lịch sử phát triển, kỹ thuật làm trà, trồng trà, bảo tàng đang góp phần lưu giữ, trưng bày và bảo tồn những giá trị lịch sử của đồi chè Cầu Ðất.