Cải Mèo – Đặc sản Mộc Châu (Sơn La)

Ở vùng cao Tây Bắc, Cải mèo là thức ăn bổ dưỡng, hương vị đặc biệt. Chả thế mà du khách đến từ miền xuôi, đã bị món ăn bình dân này vương vấn để khi về ai cũng có một bó cải mèo như một món quà từ chín tầng mây của đất trời Tây Bắc. Cải mèo Mộc Châu chỉ có vào mùa đông và mùa xuân. Thứ cải này vốn được bà con ở đây trồng tự nhiên quanh các nương, rẫy để phục vụ nhu cầu của gia đình và thết đãi khách khứa. 

Cải Mèo Mộc Châu là một loại rau đặc sản sạch hiếm có, ăn ngon và rất giòn. Vì là giống cải đã được tự nhiên khắt khe chọn lọc, nên cải Mèo có sức sống mãnh liệt, sinh trưởng khoẻ, chống chịu sâu bệnh rất tốt. Chúng trồng được trên nhiều chất đất, nhất là những đất đồi thấp, thậm chí đất xấu cũng mọc được, đặc biệt cây cải mèo được trồng nhiều ở khu vực 46 Lóng Luông, Vân Hồ, Mộc Châu.

Cải mèo được người Mông gieo hạt dọc theo các luống đi của ruộng bậc thang hay bất cứ khoảng đất trống nào xung quanh nhà. Cải cao chừng 4-5 tấc là có thể ăn được. Để lâu hơn thì cải ra ngồng, đậu hạt để làm giống. Cải mèo có mùi hăng hăng, nhân nhẫn, được luộc hoặc nấu canh, nhúng lẩu. Cải mèo nấu với thịt băm, chỉ cần nêm muối cũng đã ngon mà không cần bất cứ gia vị nào khác.

Cải mèo Mộc Châu ngoài ăn luộc còn có thể dùng ăn lẩu, xào với thịt hun khói, thịt gà… món nào cũng đặc sắc và có hương vị riêng. Nhưng ăn luộc chấm mắm dầm trứng vừa bình dị mà lại giữ được nhiều hương vị của cây cải mèo Mộc Châu nhất.

Cải mèo luộc chấm nước mắm dầm trứng chế biến hết sức đơn giản. Mua cải về, tách từng bẹ rau ra rửa sạch rồi xắt ra thành từng khúc dài 4-5 cm, cho vào luộc với nước đã đun sôi già. Nêm thêm vài hạt muối trắng và lật trở đều tay cho rau xanh màu. Đập thêm vài lát gừng cho thơm rau. Rau vừa chín tới thì vớt ra, bày lên đĩa. Luộc hai quả trứng gà rồi dầm với nước mắm hoặc nước tương (xì dầu). Và ăn nóng. Ăn tới đâu là biết liền tới đó. Cái vị đăng đắng, ngăm ngăm vừa phải của rau quyện với vị ngọt, vị thơm, vị mặn của xì dầu, rồi là cái béo của lòng đỏ trứng gà… Tất cả hòa thành một thứ hương vị rất mê hoặc, ăn một miếng rồi lại muốn ăn thêm, ăn một lần rồi lại muốn ăn thêm lần nữa…

Lên du lịch Mộc Châu mà ăn Cải mèo chấm trứng xì dầu trứng thì ấn tượng nhất là cái vị đăng đắng ngăm ngăm của nó. Đăng đắng vừa phải, vừa đủ. Đăng đắng qua rất nhanh để rồi khi qua đi, lại cảm nhận rõ thêm cái ngọt ngào, tươi non, mềm mại của rau; ngọt ngào, đậm đà của nước chấm. Cái vị đăng đắng, ngăm ngăm ấy, đã ăn một lần thì chẳng dễ gì quên được. Ăn miếng cơm gạo mới nóng hổi cùng với ngọn cải mèo Mộc Châu luộc chấm mắm dầm trứng, vừa ngon, vừa bổ mà lại mát lòng mát dạ. 

Một mùa hoa Mộc Châu nữa lại đến. Nào những cánh đồng cải trắng muốt mênh mông trong sương sớm, nào những lối mòn nở dã quỳ rực rỡ, nào những đồi chè xanh ngát bạt ngàn… Và mùa cải mèo Mộc Châu cũng đã tới. Nếu bạn đi Mộc Châu ngắm hoa, ngắm cảnh, lúc về đừng quên mua cho mình mấy bó cải mèo về thưởng thức. Đó cũng là một món quà đáng nhớ của núi rừng Tây Bắc đấy./.