Chùa Nhạn Tháp - Hà Nội
Chỉ biết rằng, chùa tọa lạc trên một vùng đất cổ. Tương truyền, đây từng là khu vực phòng tuyến của cuộc khởi nghĩa Hai Bà Trưng (năm 40 - 43 sau Công nguyên). Đền Tháp Thượng là nơi thờ vị thành hoàng làng Lôi Chấn - một người con của quê hương Đan Phượng, một tướng giỏi đã sát cánh cùng Hai Bà Trưng trong cuộc khởi nghĩa chống ách áp bức, đô hộ của nhà Đông Hán. Còn chùa Nhạn Tháp là nơi thờ Phật và là trung tâm sinh hoạt tín ngưỡng lâu đời của người dân.
Chùa Nhạn Tháp được xây dựng trên một gò đất cao có hình con chim nhạn. Trong khuôn viên chùa có 2 giếng cổ, nhìn từ trên cao xuống giống như đôi mắt của con chim nhạn. Có lẽ bởi thế nên chùa được đặt tên là Nhạn Tháp. Trải qua những thăng trầm lịch sử, chùa đã được tu sửa nhiều lần nên không còn giữ được hình dáng ban đầu. Hiện chỉ còn lại một số dấu tích như: Tam quan, tháp chuông, cây đa cổ thụ, giếng cổ...
Kiến trúc chùa được thiết kế theo kiểu chuôi vồ. Tiền đường gồm 5 gian, được xây kiểu tường hồi bít đốc. Các bộ vì kèo được làm kiểu giá chiêng, kẻ hiên. Hai gian hồi được thiết kế kiểu chồng rường, bảy hiên với các con rường trang trí vân xoắn. Tòa thượng điện gồm 3 gian, các vì kèo có kết cấu giống như tiền đường. Trong chùa hiện còn lưu giữ được bộ tượng Tam thế có kích thước lớn, được tạo tác từ thế kỷ XVIII với đường nét chạm khắc tinh xảo.
Ngoài ra, trong sân chùa còn có một gác chuông cổ được xây kiểu 2 tầng 8 mái; 4 trụ chính được xây bằng gạch, trên đục hoa văn thủng. Xung quanh là 4 cột cái bằng gỗ lớn, có chân tảng bằng đá. Bốn phía là 8 cột quân bằng gạch đỡ các góc mái cong vút, trên bờ dải trang trí hình rồng uốn lượn mềm mại. Bên trong có các bức cốn nách được chạm khắc họa tiết với đề tài phong phú, mang phong cách nghệ thuật thế kỷ XIX. Trên tầng 2 là gác chuông được thiết kế đơn giản.
Với những giá trị về lịch sử, văn hóa và nghệ thuật kiến trúc còn được lưu giữ, năm 1991, chùa Nhạn Tháp cùng với đền Tháp Thượng đã được xếp hạng Di tích lịch sử - văn hóa cấp quốc gia./.
Quỳnh Ngọc
