Nghề đan gùi truyền thống của người Giẻ Triêng đang được truyền cho thế hệ trẻ. Ảnh: Tấn Thành

Giữ nghề và phát triển du lịch

Mới đây trở lại xã biên giới Đắc Pring, chúng tôi được chứng kiến cảnh các nghệ nhân đan lát trình diễn những tác phẩm truyền thống của đồng bào Gỉe Triêng. Đôi tay họ thoăn thoắt, điêu luyện để tạo ra những chiếc gùi, giỏ đựng đồ bằng mây xinh đẹp và độc đáo. Đây không chỉ là cách họ “giữ lửa” cho nghề truyền thống, mà còn là phương thức quảng bá du lịch của địa phương.

Lúc chúng tôi đến, ông Phong Nhấp (69 tuổi) là người có uy tín đang thoăn thoắt từng đường nan, nếp rút để tạo ra chiếc gùi mây của mình. Già Nhấp cho biết, ông học nghề đan lát từ cha và thành thạo nghề từ lúc tuổi đôi mươi. Nếu đầy đủ nguyên liệu, hoàn thành 1 chiếc gùi tầm một ngày. Gùi giá bán 500.000 đến 700.000 đồng/cái, mỗi tháng ông cũng kiếm được vài triệu đồng. Ngoài bán sản phẩm mình làm ra, già Nhấp còn tham gia biểu diễn làm gùi ở các lễ hội, sự kiện lớn nhỏ của địa phương.

Ông cười và nói: “Ngày xưa mà đan gùi giỏi, thì nhiều cô gái ưng lắm. Đây cũng là một trong những cách để tìm vợ của trai làng ngày trước. Gùi với người Giẻ Triêng không đơn thuần là dụng cụ phục vụ cho lao động sản xuất, mà còn là biểu tượng văn hoá, là món quà cưới không thể thiếu của nhà trai dành cho gia đình cô gái mình thương”.

Còn chuyến đi về xã Trà My, chúng tôi ghé thăm làng Mường, gặp người có uy tín là ông Đỗ Văn Quyên, qua tâm sự ông Quyên cho biết: “Ngày càng có nhiều du khách đến các điểm du lịch của địa phương để chụp ảnh lưu niệm, tắm suối, thưởng thức ẩm thực đặc trưng, rồi ghé thăm các làng nghề truyền thống như dệt thổ cẩm, nghề đan lát để xem sản phẩm và chứng kiến cảnh trình diễn nghề đan lát của bà con. Một số người còn mua sản phẩm nhỏ gọn như gùi, giỏ đựng cá, rổ nhỏ về làm quà”.

Ông Ngô Quốc Vương - Chủ tịch UBND xã Trà My cho biết: “Để giúp cho các làng nghề truyền thống phát triển, địa phương đã tích cực triển khai Dự án 6 Chương trình mục tiêu quốc gia phát triển kinh tế-xã hội vùng đồng bào DTTS và miền núi để hỗ trợ cho người dân. Bên cạnh việc quảng bá, giới thiệu sản phẩm các nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm của đồng bào DTTS ở các hội chợ, triển lãm; địa phương tổ chức các lớp tập huấn, truyền dạy nghề cho nhiều người để họ có thêm thu nhập”.

Cần đẩy mạnh quảng bá

Già Arất Cước là người có uy tín ở xã Đông Giang cho biết: “Việc đan gùi, đan giỏ, hay đến chiếc mâm tre đều không khó, cái cần là tính tỉ mỉ và chịu khó thì sẽ có nhiều sản phẩm đẹp. Tuy nhiên, khó nhất là ở chuyện đầu ra sản phẩm. Do đó phải biết biến tấu thành những đồ vật trang trí, quà lưu niệm để bán cho du khách và phải biết quảng bá sản phẩm của mình mới tồn tại và phát triển được”.

Ông Phong Nhấp miệt mài giữ nghề đan lát. Ảnh: Tấn Thành

Như già Bhling Blóo là người có uy tín ở xã Sông Kôn, các sản phẩm do ông làm ra không chỉ người dân địa phương, mà nhiều khách sạn, nhà hàng ở các nơi đặt hàng để sử dụng trong việc trang trí. Bởi nhiều người biết đến thương hiệu sản phẩm và sự tài hoa của ông. Già Bhling Blóo đã sáng tạo nhiều sản phẩm độc đáo, mẫu mã đẹp như túi xách, giỏ xách, ví... để phục vụ thị hiếu đa dạng của người tiêu dùng.

Theo ông Đặng Tấn Giản - Phó Giám đốc Sở Dân tộc và Tôn giáo TP Đà Nẵng, thời gian qua, địa phương đã triển khai nhiều giải pháp nhằm giữ gìn và củng cố nội lực của các nghề và làng nghề truyền thống tại các làng đồng bào DTTS. Tuy nhiên, bên cạnh sự nỗ lực của các cấp chính quyền và người dân địa phương thì vẫn cần thêm sự hỗ trợ từ các cá nhân, cộng đồng và doanh nghiệp cho nghề truyền thống.

“Sắp tới, địa phương tiếp tục đẩy mạnh tuyên truyền, quảng bá, giới thiệu sản phẩm nghề truyền thống cho khách du lịch qua các kênh truyền thông, mạng xã hội để sản phẩm nghề truyền thống không chỉ được bảo tồn mà còn phát huy giá trị, góp phần phát triển kinh tế bền vững trong vùng đồng bào DTTS và miền núi” ông Giản thông tin thêm.

Thật đáng trân trọng khi các già làng, người uy tín, họ không chỉ đi đầu trong việc tuyên truyền, vận động người dân chấp hành tốt các chủ trương, đường lối của Đảng, Nhà nước, mà họ còn” giữ lửa, phát huy làng nghề truyền thống của địa phương gắn với du lịch.

Còn đối với chúng tôi, rất vui khi hiện nay trong hầu hết các hội chợ, triển lãm, luôn có sự tham gia của các nghệ nhân tham gia biểu diễn dệt thổ cẩm. Tuy nhiên chúng ta cần quảng bá về vùng đất, con người và các ngành nghề, sản phẩm truyền thống, những giá trị văn hóa tốt đẹp của đồng bào DTTS hơn nữa.

Tấn Thành