Gia Lai: Bang cơ đặc sản của người Bahnar

Nếu như chúng ta đã biết và thưởng thức các món đặc sản, đặc trưng của Tây Nguyên nói chung và dân tộc Jrai, Bahnar nói riêng như cơm lam, gà nướng, thịt lồ ô, thịt nướng xiên, lá mì cà đắng... thì bang cơ là một trong những đặc sản của dân tộc Bahnar mà không phải ai cũng biết và được thưởng thức. Chị Thuen (làng Piơm, thị trấn Đak Đoa) cho hay: Bang cơ là một trong những thực phẩm thiết yếu của người Bahnar, được chế biến từ các loại nguyên liệu dễ tìm, dễ thấy như: gạo, cua khô, ớt, măng và lá yao (loại cây leo thân gỗ lá hơi giống lá trầu, được người Bahnar trồng sau nhà để sử dụng thường xuyên thay thế gia vị như đường, bột ngọt).  

Theo chị Thuen, để làm món bang cơ, người Bahnar ngâm gạo cho mềm, sau đó để ráo nước, trộn chung với cua khô, ớt, lá yao giã nát để riêng. Măng được cắt khúc, giã nát và để ráo. Sau đó, trộn chung hỗn hợp với các nguyên liệu đã được chuẩn bị trước đó. Bước tiếp theo là chuẩn bị lá chuối được cắt, rửa sạch và hơ qua lửa cho mềm để khi gói lá không bị rách. Gói bánh hình chữ nhật, kích thước to hơn lòng bàn tay người lớn, bánh được buộc bằng những chiếc lạt vót từ cật tre già. Sau đó, bánh được xếp gọn vào nồi, đổ ngập nước, đun sôi khoảng 30 phút. Chờ một lúc, bánh bang cơ bớt nóng là có thể thưởng thức. Khi bóc bánh ra, có mùi hương thơm lúa mới từ gạo, the nhẹ nhàng của ớt, vị ngọt thanh tao từ lá yao xen với vị bùi thịt cua, giòn từ sợi măng rừng...

Cây yao-một trong những nguyên liệu làm bánh bang cơ. Ảnh: Y Phương

Nếu các món ăn truyền thống khác luôn gắn liền với muối thì bang cơ với hương vị tự nhiên của các nguyên liệu trên đã làm nên một đặc sản riêng biệt của một món ăn cho tất cả mọi người từ trẻ tới già trong đời sống hàng ngày, cũng là thực phẩm thiết yếu trong quá trình lao động sản xuất trên rẫy nhiều ngày.

Chia sẻ với chúng tôi, chị Thuen hoài niệm: “Ngày trước, dân làng Bahnar mình nhà nào cũng làm bánh bang cơ để ăn dần. Hiện nay, trong làng còn nhiều gia đình trồng lá yao nên nguyên liệu làm bánh luôn có sẵn. Khi mùa mưa về, măng mọc nhiều, nhà mình lại làm bánh bang cơ cho các con ăn, nếu lâu ngày không ăn cũng nhớ. Tuy nhiên, giờ ít người làm bang cơ rồi. Nếu món ăn này không còn phổ biến nữa thì rất tiếc”.

Y Phương