Mới đây, Trung tâm Xúc tiến đầu tư, Thương mại và Du lịch Lạng Sơn đã tổ chức chương trình trải nghiệm thực tế du lịch cộng đồng ASEAN - CBT ASEAN và cụm homestay đạt giải thưởng du lịch ASEAN tại xã Hữu Liên, tỉnh Lạng Sơn.

Chương trình thu hút sự tham dự của gần 50 thành viên là đại diện các doanh nghiệp du lịch, cơ quan báo chí và các KOL, travel blogger…

Hữu Liên - “trái tim” của du lịch cộng đồng Lạng Sơn

Xã Hữu Liên có 8.042 cư dân, sinh hoạt trong 1.873 hộ gia đình, tạo thành một cộng đồng đa sắc với bốn dân tộc chủ yếu: Kinh, Tày, Nùng và Dao. 16 thôn, bản trải dọc các thung lũng, triền núi và vùng karst đặc trưng đã nuôi dưỡng đời sống văn hóa phong phú, vừa giữ được nét nguyên sơ của miền sơn cước, vừa mở lòng với những đổi thay tích cực từ du lịch.

Sự phát triển du lịch cộng đồng của Hữu Liên không chỉ đến từ cảnh quan thiên nhiên mà còn từ chính bàn tay, nếp sống và tâm hồn của người dân.

Xã Hữu Liên có 8.042 cư dân, sinh hoạt trong 1.873 hộ gia đình

36 hộ làm dịch vụ homestay đang trở thành những “điểm chạm” văn hóa, nơi du khách có thể sống cùng gia đình bản địa, thưởng thức ẩm thực truyền thống và cảm nhận nhịp đời của vùng núi phía Bắc.

Hữu Liên cũng là một trong những địa phương hiếm hoi đạt Giải thưởng Du lịch cộng đồng ASEAN, minh chứng cho cách làm bài bản, sự trân trọng di sản và khả năng gìn giữ bản sắc trong quá trình phát triển.

Những giá trị văn hóa ở đây không chỉ còn là ký ức mà đã trở thành tài sản du lịch: từ hát Páo Dung của đồng bào Dao ở thôn Lân Châu, hát then - đàn tính, chèo cổ, cho đến những lễ hội đậm dấu ấn cộng đồng như Lễ hội Trò Ngô Làng Giàng - di sản văn hóa phi vật thể quốc gia được công nhận năm 2017 và Lễ hội Đình Gò Chùa, được phục dựng từ năm 2011.

Khách du lịch trong nước và quốc tế tham gia văn nghệ với người dân địa phương khi lưu trú tại Hữu Liên

Trong hành trình khám phá Hữu Liên, du khách còn được dẫn dắt bởi hương vị ẩm thực bản địa, những món ăn mang linh hồn miền núi: từ lợn quay, vịt quay, nem nướng, khau nhục, lạp sườn; đến rượu men lá, rượu ngô; hay những thức quà mộc mạc như bánh do đỏ, bánh bí, bánh chưng đen, bánh chưng cẩm, xôi cẩm tím, cẩm đỏ.

Nhiều du khách rời Hữu Liên với vài trái na dai, na Thái, bưởi, ổi, những nông sản ngọt lành của vùng đất này như một cách mang theo dư vị của núi rừng.

Vùng đất phên dậu Đông Bắc sở hữu cấu trúc địa hình đa dạng, cảnh quan núi non đặc sắc và kho tàng văn hóa đa tộc người phong phú, những yếu tố kết hợp hài hòa để tạo nên “bản sắc du lịch cộng đồng Lạng Sơn” khác biệt so với phần còn lại của vùng trung du miền núi Bắc Bộ.

Khách du lịch trong và ngoài nước dạo chơi trên đường làng trong ánh chiều tà

Nắm bắt thế mạnh ấy, tỉnh đã lựa chọn du lịch cộng đồng làm một trong những hướng phát triển trọng tâm, vừa gìn giữ chiều sâu văn hóa, vừa tạo sinh kế cho người dân địa phương.

Từ các huyện cũ như Bắc Sơn đến những xã mới sau sáp nhập, Lạng Sơn đang khẳng định mình như một điểm sáng của du lịch cộng đồng Việt Nam.

Trong số các điểm đến của Lạng Sơn, xã Hữu Liên luôn được nhắc đến như vùng đất hội tụ đầy đủ những gì du khách tìm kiếm ở du lịch cộng đồng với thiên nhiên kỳ vĩ, sắc văn hóa nguyên bản và không gian trải nghiệm tinh tế.

Hữu Liên được bao bọc bởi những dãy núi đá cao, cấu trúc karst dựng đứng ôm trọn thung lũng xanh, một cảnh quan mà nhiều du khách quốc tế mô tả là “điểm leo núi chuyên nghiệp hiếm có ở Việt Nam”.

Địa hình núi đá Hữu Liên vừa đẹp, vừa thách thức, vừa an toàn để tổ chức các hoạt động mạo hiểm có kiểm soát

Không ít nhà leo núi đến từ châu Âu, châu Mỹ và Đông Bắc Á dành lời khen đặc biệt cho địa hình núi đá Hữu Liên vì vừa đẹp, vừa thách thức, vừa an toàn để tổ chức các hoạt động mạo hiểm có kiểm soát.

Sự hấp dẫn ấy lý giải vì sao Hữu Liên được trao Giải thưởng Du lịch cộng đồng ASEAN - CBT ASEAN năm 2025, trở thành một trong những đại diện tiêu biểu của Việt Nam trên bản đồ du lịch cộng đồng khu vực.

Không chỉ là nơi người dân gìn giữ nếp sống truyền thống trong không gian hùng vĩ của núi rừng, Hữu Liên còn chinh phục du khách bằng những cụm homestay đạt chuẩn ASEAN - tiêu biểu cho mô hình làm du lịch cộng đồng chuyên nghiệp, văn minh nhưng vẫn giữ được linh hồn bản địa.

Định vị Lạng Sơn như trung tâm du lịch cộng đồng của vùng Đông Bắc

Tỉnh Lạng Sơn đã triển khai đồng bộ nhiều giải pháp quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng: Đầu tư mạnh vào hạ tầng, cải thiện các tuyến đường liên xã, xây dựng hệ thống chỉ dẫn nội bộ, chuẩn hóa cơ sở vật chất tại các làng du lịch.

Đào tạo chuyên nghiệp, mở các lớp tập huấn cho ban quản lý, hướng dẫn viên và người dân tham gia làm du lịch. Hỗ trợ công cụ, mô hình trải nghiệm, nhằm nâng cao chất lượng dịch vụ và đảm bảo tính bền vững.

Xúc tiến và quảng bá mạnh mẽ, đặc biệt thông qua các sự kiện văn hóa - du lịch hằng năm, tạo “điểm chạm” liên tục với thị trường.

Nhờ những nỗ lực này, 10 tháng đầu năm 2025, các làng du lịch cộng đồng tại Lạng Sơn đã đón hơn 70.000 lượt khách, con số vượt xa mốc trung bình những năm trước. Điều này không chỉ phản ánh sức hút tăng trưởng, mà còn chứng minh rằng du lịch cộng đồng đang trở thành thương hiệu đặc trưng của tỉnh.

Cột mốc quan trọng nhất là Làng Quỳnh Sơn được UN Tourism vinh danh “Làng du lịch tốt nhất năm 2025”, lần đầu tiên một làng du lịch của Lạng Sơn đạt danh hiệu quốc tế cao quý, khẳng định vị thế Lạng Sơn trên bản đồ du lịch cộng đồng toàn cầu.

Tỉnh Lạng Sơn đã đưa ra cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ cho du lịch cộng đồng và phát huy giá trị Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn giai đoạn 2025 - 2030

Tạo đà bứt phá bằng cơ chế và tầm nhìn dài hạn

Xã Hữu Liên được thiên nhiên ban tặng một cấu trúc tài nguyên hiếm nơi nào có được: rừng, núi, thung lũng, đồng cỏ và hệ sinh thái karst hòa vào nhau tạo thành một không gian mở, giàu sức gợi, phù hợp để phát triển đa dạng loại hình du lịch.

Từ sinh thái, cộng đồng, nghỉ dưỡng cho đến du lịch địa chất và du lịch mạo hiểm…, tất cả đều có thể tìm thấy điểm tựa tại vùng đất này.

Nổi bật nhất là Khu rừng đặc dụng Hữu Liên hơn 8.012 ha, một hệ sinh thái nguyên sinh trầm tích qua hàng triệu năm.

Rừng đặc dụng này là “kho báu” về động - thực vật, nơi lưu giữ nhiều nguồn gen quý và cũng là “nhà máy sinh học khổng lồ” thanh lọc khí quyển: hấp thụ CO₂, giải phóng O₂ và góp phần quan trọng vào cân bằng sinh thái khu vực.

Các doanh nghiệp du lịch, phóng viên, KOLs, KOCs tham gia chương trình truyền thông, quảng bá Làng du lịch cộng đồng đạt giải thưởng du lịch ASEAN trên địa bàn xã Hữu Liên

Bên trong không gian rừng là chuỗi thác nước, hang động và hệ sinh cảnh còn giữ nguyên vẻ nguyên sơ, mở ra biên độ rộng cho du lịch nghiên cứu, du lịch trải nghiệm và giáo dục môi trường.

Địa hình karst tạo nên những chuyển hoá ngoạn mục theo mùa: mùa mưa, các thung lũng biến thành mặt hồ phẳng lặng; mùa khô, đồng cỏ lại mở ra thảo nguyên rộng lớn.

Chu kỳ này vừa tạo cảnh quan đặc sắc, vừa hình thành tiền đề để phát triển các mô hình du lịch sinh thái cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa bản địa - mô hình mà Hữu Liên đang từng bước định hình đúng hướng.

Lạng Sơn đang tập trung phát triển mô hình du lịch sinh thái cộng đồng gắn với bảo tồn thiên nhiên và văn hóa bản địa

Thực tế thời gian qua cho thấy, khi người dân tham gia khai thác du lịch một cách bền vững, kinh tế địa phương khởi sắc rõ rệt.

Nhiều hộ có thêm thu nhập từ dịch vụ lưu trú, trải nghiệm, ẩm thực; đời sống tinh thần được cải thiện; bản sắc văn hóa được nâng đỡ bởi những giá trị mới của du lịch.

Tuy nhiên, Hữu Liên cũng nhìn nhận rõ ràng những hạn chế mà địa phương đang đối mặt: tiềm năng lớn nhưng chưa khai mở hết; cảnh quan và văn hóa độc đáo nhưng chưa được chuyển hóa đầy đủ thành sản phẩm du lịch đặc trưng; hiệu quả thu hút khách và tạo sinh kế vẫn còn nhiều khoảng trống.

Những thách thức này chính là lý do địa phương cần bước vào giai đoạn phát triển mới, bài bản hơn, chuyên nghiệp hơn, gắn kết hơn với thị trường và các nhà đầu tư.

Năm 2025, HĐND tỉnh Lạng Sơn ban hành Nghị quyết số 19/2025/NQ-HĐND, đưa ra cơ chế hỗ trợ mạnh mẽ cho du lịch cộng đồng và phát huy giá trị Công viên địa chất toàn cầu UNESCO Lạng Sơn giai đoạn 2025 - 2030.

Đây là cú hích mới để Lạng Sơn tiếp tục bứt phá, thu hút đầu tư và mở rộng mạng lưới điểm đến cộng đồng theo hướng chuyên nghiệp, hiện đại, xanh và bền vững.

Với lợi thế tự nhiên độc đáo, chính sách hỗ trợ mạnh mẽ và sự vào cuộc của cộng đồng, Lạng Sơn đang từng bước định hình mình như địa chỉ hàng đầu của du lịch cộng đồng Việt Nam, một điểm đến giàu bản sắc, hấp dẫn và đầy tiềm năng cho du khách trong nước lẫn quốc tế.

Hoàng Oanh; Ảnh: Lê Phú, Anh Tuấn