Bên kia là bãi người dân tra lạc trái vụ, phía kia nửa vạt cải trổ hoa vàng lung linh trong óng ánh nắng nhẹ. Ập vào tôi vẫn là sự thân thương của hương phù sa, cây cối, cỏ hoa gần gũi vô bờ. Cánh cò dập dờn bay ngang qua dải lụa sông gợi tôi nhớ về hình bóng mẹ tảo tần theo mỗi mùa mưa nắng. Chính mẹ đã bồi đắp tình sông, tình đồng bãi để từ nơi này tôi gắng gỏi vươn lên.

Nơi làng quê, ngày mót nhặt đi theo mỗi vụ thu hoạch của người nông dân. Mùa thu hoạch khoai lang thì mót khoai, thu hoạch lạc thì mót lạc. Ngày xưa, khi những luống khoai lang đã ngả dần sang mầu vàng, đó là khi người dân sử dụng trâu cày vỡ luống, trơ ra những chùm củ khoai nần nẫn, như cổ tay cổ chân. Mỗi lần như thế, lũ trẻ mót khoai lại cười ồ lên sung sướng, để tiếp tục cuốc đất và đợi chờ. Chuyện mót lạc có vẻ nhàn hơn bởi củ lạc không vùi quá sâu trong đất, chỉ cầm cái dầm nhỏ bới lớp đất trên mặt là những củ lạc chắc mẩy, còn sót sẽ lộ ra. Chuyện mót nhặt cho một cảm giác thú vị nên có những đêm thao thức, tôi chỉ mong tiếng gà gáy sáng thật mau để trở dậy cùng mẹ và bọn trẻ trong làng ra đồng. Nếu đi mót buổi chiều, sau khi tan học sáng tôi thường chạy ù về nhà, ăn cơm, nghỉ ngơi chút xíu rồi đội nón, cắp rổ để… ra đồng.

Ngoài đồng bãi còn có việc “vơ cái đun” mà các mẹ, các chị thường làm. Chẳng là, người nông dân sau khi làm cỏ ruộng sẽ chuyển ra góc ruộng. Khi những đống cỏ đó khô nỏ, các mẹ, các chị sẽ thu gom lại đưa lên xe thồ về nhà phơi thêm một nắng, đánh thành cây như cây rơm để dùng đun bếp trong mùa đông rét mướt. Mùi cỏ khô cháy tạo nên mùi thơm nồng đặc trưng chẳng lẫn vào đâu được. Bây giờ mẹ không ra đồng bãi mà chăm cho hoa trái trong vườn nhà. Đồng bãi vẫn quyện phù sa, tươi xanh và hoa, cho mùa vụ bội thu nhưng không còn ai mót nhặt. Nhưng nơi này hằng găm lại ký ức của biết bao thế hệ người làng, về những ngày mót nhặt thân thương, giản dị.

Diên Khánh