Đây là nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhằm hỗ trợ đồng bào nâng cao sinh kế thông qua phát triển du lịch dựa trên tài nguyên văn hóa - thiên nhiên đặc sắc của tỉnh.

Tham dự Hội thảo có đại diện các địa phương, Hiệp hội Du lịch tỉnh An Giang, trường đại học, doanh nghiệp du lịch, các chuyên gia trong lĩnh vực du lịch, người dân địa phương kinh doanh du lịch...

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Mai phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: TITC

Phát biểu khai mạc Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyễn Thị Hoa Mai cho biết, sau hai ngày khảo sát thực tế tại An Giang, đoàn công tác ghi nhận nhiều tiềm năng, song vẫn còn những hạn chế trong phát triển du lịch cộng đồng. Vì vậy, hội thảo ngày hôm nay nhằm thảo luận, tìm ra những giải pháp thiết thực để người dân An Giang, đặc biệt là đồng bào Chăm và Khmer có thể phát triển du lịch cộng đồng một cách bền vững, góp phần nâng cao đời sống cho bà con.

An Giang có vị trí chiến lược quan trọng, là tỉnh đầu nguồn sông Cửu Long và là cửa ngõ ra biển. Tỉnh sở hữu nguồn tài nguyên phong phú để phát triển du lịch cộng đồng, với sự giao thoa văn hóa độc đáo giữa người Chăm, Khmer và người Kinh, cùng những cảnh quan đặc sắc như núi Cấm, núi Sam, rừng tràm Trà Sư hay các làng nghề truyền thống, ẩm thực bản địa.

Theo xu hướng thế giới, du lịch đang chuyển dịch mạnh mẽ sang du lịch xanh, du lịch có trách nhiệm, vì cộng đồng. Tổ chức Du lịch Liên Hợp Quốc (UN Tourism) xác định du lịch cộng đồng là mô hình nhân văn và hiệu quả, trong đó người dân là chủ thể sáng tạo, văn hóa bản địa được giữ gìn, và giá trị bền vững được lan tỏa.

Tại Việt Nam, Chính phủ cũng khẳng định du lịch cộng đồng là hướng đi bền vững cho vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Người dân vừa được hưởng lợi trực tiếp từ du lịch, vừa bảo tồn văn hóa và cảnh quan.

Toàn cảnh Hội thảo. Ảnh: TITC

Tuy nhiên, Phó Cục trưởng cũng chỉ ra một số hạn chế, tồn tại như mô hình du lịch cộng đồng còn mang tính tự phát, thiếu quy hoạch và thiếu sản phẩm đặc trưng, khả năng cung cấp dịch vụ còn hạn chế, cơ sở hạ tầng còn nhiều bất cập.

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hoa Mai nhấn mạnh: “Du lịch cộng đồng chỉ thành công khi người dân thực sự là chủ thể. Du khách đến với cộng đồng để sống cùng - làm cùng - ăn cùng, và chính bà con sẽ là những người kể câu chuyện văn hóa của quê hương mình.”

Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn, Hội thảo sẽ đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi để đưa du lịch cộng đồng tại An Giang phát triển đúng tiềm năng. Để làm được điều đó, cần giúp người dân hiểu rõ lợi ích của du lịch cộng đồng đối với phát triển địa phương; từ đó hướng dẫn cách triển khai du lịch cộng đồng, đặc biệt là khai thác hiệu quả trên các kênh truyền thông số để quảng bá; sự hỗ trợ của chính quyền địa phương về xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo tồn, quảng bá và đào tạo nguồn nhân lực du lịch.

Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh An Giang Nguyễn Trung Thành phát biểu chào mừng Hội thảo. Ảnh: TITC

Phó Giám đốc Sở Du lịch tỉnh An Giang Nguyễn Trung Thành cho biết, An Giang là địa phương giàu truyền thống văn hóa, nơi cộng đồng dân tộc Chăm và Khmer sinh sống lâu đời, tạo nên hệ thống di sản văn hóa phong phú, đa sắc màu. Những giá trị về kiến trúc, lễ hội, ẩm thực, nghề truyền thống… không chỉ góp phần làm nên bản sắc văn hóa đặc trưng của tỉnh, mà còn là nguồn lực quan trọng để phát triển du lịch cộng đồng theo hướng bền vững, gắn với mục tiêu nâng cao đời sống nhân dân và phát triển kinh tế - xã hội.

Hội thảo được tổ chức với mục đích quan trọng nhằm nâng cao nhận thức về phát triển du lịch cộng đồng bền vững cho các vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi; giới thiệu, định hướng xây dựng các mô hình điểm phù hợp; đồng thời tạo diễn đàn để trao đổi kinh nghiệm, gợi mở các giải pháp nhằm triển khai hiệu quả hoạt động du lịch cộng đồng trong thời gian tới. Đây là cơ sở để tiếp tục hoàn thiện mô hình phát triển gắn với bảo tồn văn hóa, bảo vệ môi trường và đảm bảo sinh kế ổn định, lâu dài cho người dân.

Tỉnh An Giang cam kết tiếp tục phối hợp chặt chẽ với Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam, các sở, ngành, doanh nghiệp và cộng đồng dân cư trong việc triển khai các chương trình hỗ trợ, hướng dẫn xây dựng mô hình du lịch cộng đồng bền vững; đồng thời chú trọng bảo tồn bản sắc văn hóa truyền thống của đồng bào Chăm, Khmer; nâng cao năng lực cộng đồng và gìn giữ môi trường sinh thái.

Trưởng phòng Phòng Xúc tiến du lịch, Trung tâm Xúc tiến, Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh An Giang Đặng Đức Phong cập nhật thông tin về phát triển du lịch cộng đồng tại địa phương. Ảnh: TITC

Tại Hội thảo, Trưởng phòng Phòng Xúc tiến du lịch, Trung tâm Xúc tiến, Đầu tư, Thương mại và Du lịch tỉnh An Giang Đặng Đức Phong thông tin, những năm gần đây, du lịch cộng đồng tại tỉnh đã có những bước phát triển đáng kể, từng bước khẳng định vai trò là một trong những loại hình sản phẩm quan trọng trong cơ cấu sản phẩm du lịch của tỉnh. Nhiều điểm đến bước đầu tạo được dấu ấn gồm: làng Chăm Châu Phong, làng Chăm Đa Phước, xã Mỹ Hòa Hưng, vùng Thất Sơn với cộng đồng đồng bào dân tộc Khmer tại Tri Tôn - Tịnh Biên, rừng tràm Trà Sư... và các mô hình homestay dựa vào cộng đồng tại nhiều địa phương. Bên cạnh đó, các sản phẩm du lịch mang tính trải nghiệm bản địa như: ẩm thực dân tộc Chăm và Khmer, làng nghề thủ công truyền thống, lễ hội tôn giáo, tham quan các mô hình sinh thái ngập nước, du lịch trekking khám phá, trải nghiệm… đã bổ sung thêm chiều sâu cho chuỗi giá trị du lịch và góp phần thu hút du khách đến với du lịch cộng đồng ở An Giang. Để du lịch cộng đồng thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, tỉnh cần tiếp tục hoàn thiện quy hoạch, đa dạng hóa sản phẩm, thúc đẩy chuyển đổi số, củng cố liên kết và đặc biệt là nâng cao vai trò chủ thể của cộng đồng tại điểm đến.

Bà Từ Ánh Nguyệt - Sở Du lịch tỉnh An Giang chia sẻ về mô hình du lịch cộng đồng. Ảnh: TITC

Theo bà Từ Ánh Nguyệt - Sở Du lịch tỉnh An Giang, để xây dựng mô hình phát triển du lịch cộng đồng đạt hiệu quả và bền vững, mang lại lợi ích thiết thực cho cộng đồng dân cư, cần hướng dẫn cho các hộ dân những kỹ năng cơ bản, cần thiết về hoạt động du lịch cộng đồng để từ đó người dân có thể chủ động xây dựng và phát triển mô hình này, không chỉ nâng cao trải nghiệm văn hóa - du lịch cho du khách, đồng thời đảm bảo sinh kế cho người dân bản địa.

TS. Nguyễn Anh Cường - Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và Ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội trình bày tham luận về định hướng bảo tồn và khai thác kiến trúc truyền thống trong phát triển du lịch. Ảnh: TITC

Về bảo tồn và khai thác kiến trúc truyền thống trong phát triển du lịch, TS. Nguyễn Anh Cường - Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội cho rằng, cần bảo tồn nguyên gốc - phát huy giá trị sống của kiến trúc truyền thống, đồng thời gắn bảo tồn di sản văn hóa với khai thác du lịch theo hướng bền vững; ứng dụng khoa học - công nghệ trong bảo tồn và quảng bá; phát huy vai trò cộng đồng và giáo dục nhận thức. Việc định hướng đúng đắn, gắn bảo tồn với sinh kế cộng đồng và trải nghiệm du lịch sẽ giúp các công trình kiến trúc truyền thống không chỉ “sống” trong bảo tàng, mà tiếp tục “sống” trong đời sống đương đại, trở thành nguồn cảm hứng, niềm tự hào và sức hút mạnh mẽ của du lịch Việt Nam trong tương lai.

TS. Vũ Thị Uyên - Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và Ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội trình bày về vai trò của di sản sống và đời sống văn hóa trong xây dựng chuỗi sản phẩm du lịch. Ảnh: TITC

Về vai trò di sản sống và đời sống văn hóa trong xây dựng chuỗi sản phẩm du lịch, theo TS. Vũ Thị Uyên - Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và Ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội, di sản văn hóa tạo động lực cho du lịch, đồng thời làm tăng tính độc đáo và bản sắc cho hoạt động du lịch cộng đồng, mang đến những câu chuyện hấp dẫn và trải nghiệm đa dạng cho du khách. Có thể nói, các di sản sống và đời sống văn hoá của cư dân địa phương chính là nguồn lực để nâng cao giá trị điểm đến, góp phần gắn kết du khách với văn hóa địa phương, thúc đẩy sự phát triển bền vững của du lịch gắn với bảo tồn và phát huy giá trị di sản.

Các đại biểu đóng góp ý kiến tại Hội thảo. Ảnh: TITC

Các ý kiến tại Hội thảo đã tập trung làm rõ tiềm năng và những vấn đề còn tồn tại trong phát triển du lịch cộng đồng ở An Giang. Nhiều đại biểu nhấn mạnh nhu cầu hoàn thiện sản phẩm đặc thù, nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo ra các không gian trải nghiệm chất lượng hơn và khai thác sâu hơn các giá trị văn hóa bản địa. Việc đẩy mạnh quảng bá, nhất là trên môi trường số, cũng được xác định là yêu cầu cấp thiết để sản phẩm của cộng đồng tiếp cận người dân và du khách rộng rãi hơn.

Bên cạnh đó, các đại biểu đề xuất tăng cường hướng dẫn người dân về cách tổ chức homestay, xây thực đơn, tạo trải nghiệm văn hóa - nghề truyền thống, cũng như kỹ năng giao tiếp và phục vụ du khách. Những thảo luận này cho thấy sự đồng thuận cao trong việc xây dựng du lịch cộng đồng An Giang theo hướng chuyên nghiệp, bản sắc và bền vững hơn.

Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hoa Mai phát biểu kết luận Hội thảo. Ảnh: TITC

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Nguyền Thị Hoa Mai đánh giá cao những ý kiến chia sẻ, đề xuất của các đại biểu, chuyên gia đã phản ánh đúng đặc trưng, nhu cầu phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh và các giải pháp phát triển du lịch bền vững tại An Giang.

Phó Cục trưởng nhấn mạnh, du lịch cộng đồng phải đặt người dân ở vị trí trung tâm. Người dân vừa là chủ thể gìn giữ bản sắc văn hóa, vừa là người trực tiếp tham gia tạo ra trải nghiệm cho du khách. Vì vậy, việc thay đổi tư duy từ phát triển tự phát sang làm du lịch bài bản, có tổ chức là yếu tố tiên quyết. Trong đó, yếu tố vệ sinh môi trường, giữ gìn cảnh quan, bảo tồn kiến trúc và văn hóa bản địa chính là nền tảng để nâng cao chất lượng dịch vụ.

Phát triển du lịch cộng đồng không chỉ dừng lại ở “trưng bày” văn hóa, mà phải tạo điều kiện để du khách được trải nghiệm, tương tác với đời sống địa phương, từ ẩm thực, nghề truyền thống đến sinh hoạt văn hóa. Các mô hình như chợ quê cuối tuần, điểm trải nghiệm ẩm thực hay homestay gắn với bản sắc địa phương được xem là hướng đi hiệu quả, vừa tăng trải nghiệm cho du khách, vừa tạo sinh kế cho người dân.

Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam cũng đánh giá cao vai trò của đội ngũ nòng cốt trong cộng đồng - những người có khả năng dẫn dắt, kết nối và điều phối hoạt động giữa các hộ dân, tạo sự thống nhất trong cách làm du lịch. Bên cạnh đó, sự hỗ trợ của chính quyền địa phương và doanh nghiệp trong nâng cao năng lực, chuẩn hóa dịch vụ, chuyển đổi số và quảng bá cũng là yếu tố quan trọng giúp cộng đồng phát triển bền vững.

Để du lịch cộng đồng An Giang thực sự trở thành động lực phát triển bền vững, cần tập trung chuẩn hóa các dịch vụ lưu trú, ẩm thực, trải nghiệm văn hóa; bảo tồn và phát huy bản sắc văn hóa dân tộc Chăm, Khmer; thúc đẩy liên kết vùng, chuyển đổi số và truyền thông quảng bá; đồng thời nâng cao năng lực cộng đồng và tinh thần trách nhiệm của các chủ thể du lịch.

Với sự đồng hành của chính quyền, doanh nghiệp và cộng đồng, Phó Cục trưởng Nguyễn Thị Hoa Mai kỳ vọng, An Giang sẽ phát triển các mô hình du lịch cộng đồng theo hướng chuyên nghiệp, giàu bản sắc và bền vững; góp phần nâng cao đời sống người dân, đồng thời tăng sức hấp dẫn của điểm đến trên bản đồ du lịch khu vực.

Lãnh đạo, đại biểu chụp ảnh lưu niệm. Ảnh: TITC

Trung tâm Thông tin du lịch