Xã Xuân Sơn được bao bọc bởi Vườn Quốc gia Xuân Sơn, Vườn Quốc Gia Xuân Sơn có tổng diện tích gần 33.700 ha, trong đó vùng lõi hơn 15.000 ha, đứng thứ 12 trong số 15 vườn Quốc gia lớn nhất Việt Nam. Đây được ví như "lá phổi xanh", là điểm du lịch hấp dẫn không chỉ của riêng tỉnh Phú Thọ mà còn của cả vùng Tây Bắc. Xuân Sơn mang nhiều giá trị về cảnh quan, địa chất, hệ sinh thái đa dạng và sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú với diện tích rừng đặc dụng rộng hàng nghìn ha với hang động, thác nước và nhiều cảnh quan đẹp.

Vườn Quốc gia Xuân Sơn có nhiều hệ sinh thái đa dạng và sở hữu nguồn tài nguyên thiên nhiên phong phú với diện tích rừng đặc dụng rộng hàng nghìn ha với hang động, thác nước và nhiều cảnh quan đẹp.

Hiện nay, xã Xuân Sơn có 319 hộ sinh sống, với 1.274 nhân khẩu, được chia thành 4 khu dân cư: Lạng, Dù, Lấp, Cỏi. Trên địa bàn xã chủ yếu có 2 dân tộc cùng sinh sống, dân tộc Dao và dân tộc Mường, trong đó dân tộc Dao chiếm 50,3%, dân tộc Mường chiếm 48,4%; còn 1,3% các dân tộc khác. Nơi đây lưu trữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Dao, Mường. Với những tiềm năng này Xuân Sơn là điểm đến phù hợp để phát triển về du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng, du lịch khám phá và nghiên cứu khoa học.

Du khách trải nghiệm tắm ở bãi tắm bản Cỏi.

Trước những lợi thế đó, Nghị quyết Đại hội Đảng bộ xã Xuân Sơn lần thứ V, nhiệm kỳ 2020 - 2025 xác định 3 nhiệm vụ trọng tâm là xây dựng kết cấu hạ tầng then chốt; phát triển du lịch cộng đồng, phát triển nông sản phục vụ du lịch và nâng cao chất lượng nguồn nhân lực. Đảng Ủy, HĐND, UBND xã Xuân Sơn đã định hướng phát triển du lịch cộng đồng và du lịch sinh thái là hướng phát triển xóa đói giảm nghèo cho người dân trên địa bàn. Không ngừng nâng cấp dịch vụ và các hoạt động du lịch, cải tạo, sửa sang các hạng mục công trình như: Đường giao thông, điểm dừng chân, xây dựng biểu tượng cổng chào làng du lịch cộng đồng; xây dựng hệ thống biển tên, biển chỉ dẫn phục vụ hoạt động du lịch; xây dựng nhà văn hóa cộng đồng người Dao, người Mường gắn với trung tâm đón tiếp, quản lý điều phối hoạt động du lịch cộng đồng, tổ chức sự kiện.

Homestay Xuân Sơn tại bản Lấp.

Sau dịch Covid-19, từ đầu nhiệm kì đến nay trên địa bàn có hơn 20 nghìn lượt khách đến tham quan, trong đó khách lưu trú qua đêm gần 3 nghìn lượt. Hiện nay trên địa bàn xã có 11 nhà nghỉ Homestay đã đi vào hoạt động, gồm 47 phòng khép kín và 12 phòng cộng đồng, có khả năng phục vụ được khoảng gần 700 lượt khách qua đêm ăn ngủ nghỉ tại các Homestay. Loại hình du lịch cơ bản của xã Xuân Sơn được lựa chọn và tập trung đầu tư và phát triển đó là: Du lịch cộng đồng, nghỉ dưỡng, thăm quan hệ sinh thái hang động, hệ động, thực vật tại Vườn Quốc gia Xuân Sơn.

Để giữ gìn bản sắc văn hóa và phát triển du lich dịch vụ địa phương thường xuyên tổ chức các hoạt động văn hóa, văn nghệ, thể thao nhân dịp các ngày lễ, ngày kỷ niệm lớn. Tham dự các hoạt động phục vụ Giỗ tổ Hùng Vương, Lễ hội Đền Hùng hằng năm. Đồng thời xây dựng và bảo tồn một số loại hình văn hóa dân gian như: Lễ Cấp sắc, Tết nhảy của đồng bào dân tộc Dao, đâm đuống người Mường. Tham gia thi đấu thể thao và đạt nhiều thành tích tại các hội thi cấp huyện, cụm, 4/4 khu có câu lạc bộ văn nghệ sẵn sàng phục vụ du khách. Hệ thống loa đài truyền thanh hoạt động hiệu quả, đã góp phần quan trọng trong công tác tuyên truyền các chủ trương đường lối, chính sách của Đảng, pháp luật của Nhà nước đến với Nhân dân. Thực hiện tốt cuộc vận động "Toàn dân đoàn kết xây dựng nông thôn mới đô thị văn minh". Xây dựng và tổ chức thực hiện tốt hương ước, quy ước khu dân cư.

Nơi đây còn lưu trữ nhiều giá trị văn hóa truyền thống đặc sắc của dân tộc Dao, Mường.

Chủ tịch xã Xuân Sơn Hà Đức Minh chia sẻ: "Với sự quan tâm của các cấp ủy Đảng, chính quyền trực tiếp là Huyện Ủy - HĐND - UBND, các phòng ban chức năng của huyện Tân Sơn và các chế độ chính sách của Đảng, Nhà nước có sự quan tâm đến những khu vực vùng sâu, vùng xa, vùng đặc biệt khó khăn, đời sống của người dân đã có nhiều biến chuyển tích cực. Trong thời gian tới Đảng ủy, UBND Xuân Sơn sẽ tiếp tục phấn đấu hoàn thiện những mục tiêu Nghị quyết đề ra để phát triển những lợi thế về du lịch sinh thái, du lịch cộng đồng và tạo nguồn thu từ các hoạt động dịch vụ từ đó nâng cao đời sống của bà con".

Vy Liên