Ẩm thực Tây Bắc: Hương nếp Ðiện Biên

 

Xôi sắn là một món xôi nổi tiếng của người Thái ở khu vực Mường Phăng (TP. Điện Biên Phủ). Nếu đã từng được thưởng thức xôi sắn ở đây thì ắt hẳn không ai quên được hương vị ngậy thơm, hấp dẫn của món xôi này.

 

Xôi sắn thơm ngon, dẻo bùi tạo nên dấu ấn riêng biệt, đơn giản mà đặc sắc.

 

Xôi sắn gồm hai thành phần chính là gạo nếp nương và củ sắn. Gạo nếp nương được ngâm nước trước gần 10 giờ đồng hồ, còn những củ sắn được cắt miếng vừa ăn cho vào luộc sơ qua để ráo nước. Sau đó vớt gạo nên để ráo nước, trộn vào với sắn rồi cho vào chõ gỗ để hạt gạo quyện dính mà không bị nhão và đồ trên ngọn lửa vừa phải.

 

Khi xôi sắn đã chín thì đổ ra mâm gỗ, dàn mỏng cho nguội. Sau khi xôi đã nguội thì cho vào các chiếc giỏ đan bằng mây có nắp đậy, đến bữa mang ra dùng hoặc đem đi làm nương. Món xôi sắn thường được ăn kèm với các món nướng như cá nướng, thịt nướng là ngon nhất nhưng đôi khi người Thái cũng chấm với chẩm chéo, một món chấm đặc trưng sẽ làm dậy lên hương vị của xôi sắn.

 

Độc đáo xôi ngũ sắc

 

Với các nguyên liệu tạo màu từ tự nhiên được lấy từ các loại lá, quả, củ,... tạo ra các màu đỏ, tím, vàng, xanh và được xếp theo hình cánh hoa ban trông rất đẹp mắt, xôi ngũ sắc được nhiều du khách rất thích thú mỗi khi có dịp thưởng thức ẩm thực ở Điện Biên. Điều làm nên sự khác biệt của món xôi nếp nương một phần nằm trong cách đồ xôi công phu. Những ai có dịp thưởng thức món xôi ngũ sắc đều có chung cảm nhận và ấn tượng khó quên không chỉ bởi cái dẻo thơm từ hạt gạo nếp mà còn bị lôi cuốn bởi sự hòa quyện của màu sắc.

 

Xôi ngũ sắc được ngâm cầu kỳ từ các loại lá, hoa trên rừng.

 

5 màu của xôi tượng trưng cho triết lý ngũ hành âm dương và con người hòa hợp. Màu đỏ ứng với hành Hỏa là màu của khát vọng; màu trắng ứng với hành Kim là biểu tượng của tình yêu trong trắng và sự thủy chung; màu tím ứng với hành Thủy là biểu tượng của trời đất trù phú; màu vàng ứng với hành Thổ tượng trưng cho sự no đủ và màu xanh ứng với hành Mộc biểu tượng của sự sinh sôi nảy nở.

 

Hấp dẫn xôi chim

 

Xôi chim nay là món ăn được nhiều người ưa thích bởi vị ngon cũng như giá trị dinh dưỡng cao. Loại nếp được dùng chủ yếu là nếp nương thơm dẻo, ăn vào là có cảm giác béo ngậy, bùi bùi, ngọt ngọt. Những hạt nếp dẻo thơm quyện với thịt chim ngọt béo, thơm nức làm nên dư vị đặc biệt của món ăn này.

 

Xôi chim là món ăn bổ dưỡng.

 

Trước đây người ta hay làm từ chim ngói, bởi vào mùa gặt cũng chính là mùa chim ngói, hơn thế nữa, chim ngói nhiều thịt, thịt vừa thơm lại vừa chắc. Nhưng giờ đây nhiều nơi làm bằng chim bồ câu.

 

Xôi chim được bày trên mâm bằng một cái ếp tre mộc mạc, có nắp đậy để giữ cho xôi luôn ấm và mềm. Hương vị xôi chim sẽ hoàn chỉnh khi được rắc thêm tép hành khô chiên vàng. Xôi chim đặc biệt dẻo thơm nhờ hạt nếp nương sau hai lần đồ bằng chõ gỗ và béo ngọt bởi hương vị thịt chim thơm ngọt.

 

T.K (tổng hợp)