Năm 2006, khi thăm bên trong nhà thờ, các giàn giáo vẫn còn ngổn ngang chiếm hết không gian chính giữa, khách tham quan phải đi vòng quanh để ngắm nhìn. Khi đó vòm trần mới đang được xây dựng dở dang nhưng đã khiến tôi choáng ngợp bởi sức sáng tạo mạnh mẽ của vị kiến trúc sư tài ba Antonio Gaudi.  

Bầu trời Barcelona mùa xuân xanh biếc. 8 ngọn tháp của Sagrada Familia như các nhũ đá được chạm trổ và gắn gốm tinh tế bay bổng và nổi bật trên nền trời. Đó là hình ảnh kỳ lạ nhất mà công trình của Gaudi tạo nên.

Nhà thờ Sagrada Familia được đánh giá là công trình đẹp nhất của Gaudi, mang lại sự nổi tiếng cho thành phố Barcelona, trở thành một trong những biểu tượng của đất nước Tây Ban Nha. Công trình được khởi công từ năm 1882, nhưng luôn bị gián đoạn. Cuối cùng, Gaudi đã dành 16 năm của đời mình để tập trung làm, nhưng đến năm 1926 công trình phải bỏ dở vì ông mất đột ngột do tại nạn tàu điện. Gaudi đã hiến dâng 42 năm của đời mình cho kiệt tác này. Kể từ khi nhận dự án tầm cỡ này, Gaudi toàn tâm toàn ý cho công trường và thậm chí còn có tại chỗ một nhà xưởng nhỏ để không ngừng cải tiến thiết kế. Khi qua đời, ông để lại vô số thiết kế và hình vẽ đã và đang được dùng để tiếp tục xây dựng công trình. 

Chúng tôi đi một vòng quanh Sagrada Familia để chiêm ngưỡng trước khi vào thăm bên trong. Mặt đứng chính mang tên Giáng Sinh có quy mô đồ sộ đến nỗi dường như biến thành một công trình tạo hình riêng biệt. Phần dưới các tháp là cảnh tượng mô tả sự tích Giáng sinh và những quãng đời chính của Đức Chúa Jesus trong các quần thể tượng tròn và phù điêu cây cỏ hoa lá mềm mại và bay bổng.

Các chi tiết trang trí ghép bằng mảnh gốm vỡ xếp thành hình chữ và hình hoa trên đỉnh tháp chuông lóng lánh dưới nắng Đại Trung Hải và hòa hợp hữu cơ với thiên nhiên. Sau ba phần tư thế kỷ, các cộng sự của Gaudi đã làm tiếp mặt đứng phía sau nhà thờ mang tên Niềm say mê. Còn rất nhiều công việc phải làm nữa như phần thân ngang, lợp mái, và chỏm cầu trung tâm dự kiến cao 150m. Việc xây dựng tiếp tục đến nay vẫn chưa xong vì tính chất phức tạp của công trình và nhất là phải làm sao hiểu được đúng ý đồ của tác giả, để thực hiện một kiệt tác mà mọi người đã quen nhìn ở trạng thái dở dang đã hơn 100 năm nay. Chính phủ Tây Ban Nha đang nghiên cứu hoàn tất công trình theo thiết kế của Gaudi.

Điều ngạc nhiên mới mẻ nhất đối với tôi trong chuyến thăm lần này là toàn bộ nội thất bên trong nhà thờ gần như hoàn thành theo các bản vẽ thiết kế của Gaudi. Một khung cảnh ngoạn mục của ánh sáng và kiến trúc khiến bất cứ vị khách tham quan nào cũng phải lặng đi trước sự kỳ vĩ của sức sáng tạo và khả năng xây dựng tuyệt vời của con người. Tinh thần thiên nhiên hóa kiến trúc của Gaudi đã trở thành hiện thực. Những chiếc cột vươn lên cao vút thanh thoát với những chạc cây mô phỏng đỡ lấy vòm trần. Những chiếc đèn bầu dục lớn gắn kính màu theo kỹ thuật mosaic nằm gọn trong những vòm trang trí hình những tán lá cọ xứ Catalan cách điệu. Những luồng ánh sáng xuyên thẳng qua những hình ovan trên vòm trần và những khuôn cửa lớn kính màu lộng lẫy tạo nên không khí vừa uy nghi vừa huyền bí.

Hai bạn nghệ sĩ người Tây Ban Nha Louis Lambert và Nana Cardona đi cùng chúng tôi cho biết: "Sau khi Gaudi mất, việc xây dựng vẫn tiếp diễn, nhưng đến năm 1936 thì bị gián đoạn vì nội chiến xảy ra ở Tây Ban Nha, cho đến năm 1952 mới lại tiếp tục. Năm 1985, mặt phía Tây với tên gọi Niềm say mê đã hoàn thành. Người ta dự kiến toàn bộ nhà thờ sẽ hoàn thành khoảng năm 2026, kỷ niệm 100 năm ngày mất của kiến trúc sư lỗi lạc Antonio Gaudi. Ngày 7 tháng 11 năm 2010 Đức Giáo hoàng Benedict XVI đã làm lễ cho Nhà thờ". 

Chúng tôi xếp hàng theo dòng khách tham quan đông nghịt đi lên thăm đỉnh tháp bằng thang máy. Bên trong các tháp cao vời vợi, những lỗ cửa chiếu sáng đặt lệch tạo thành hình xoắn ốc khi nhìn từ dưới lên trông thật ngoạn mục. Từ ô cửa trên đỉnh tháp, toàn cảnh thành phố Barcelona mở ra trước mắt rực rỡ với đường bờ biển Địa Trung Hải xanh ngắt huyền ảo. Những viên gốm mosaic trên đỉnh các ngọn tháp được nhìn ở cự ly gần một lần nữa làm chúng tôi mê đắm.

Các nhà phê bình nghệ thuật trên thế giới cho rằng Gaudi đã kết hợp một cách tài tình giữa kỹ thuật của trường phái Gothic truyền thống với những cách tân của chủ nghĩa hiện đại trên nền tảng của nghệ thuật Art Nouveau. Phong cách Art Nouveau đặc trưng bởi sự phủ nhận những đường thẳng tắp. Ngược lại, nó tăng cường các đường uốn lượn quanh co như những đường nét mà thiên nhiên tạo ra thông qua cỏ cây và muông thú.

Khác biệt với bất kỳ nhà thờ nào trên thế giới, Sagrada Familia ở Barcelona- kiệt tác của kiến trúc sự Antonio Gaudi là một trong những công trình xây dựng đáng ngạc nhiên của thế kỷ XX. Tôi thầm biết ơn và nghiêng mình kính cẩn nói lời cảm tạ vị kiến trúc sư tài ba đã truyền cảm hứng cho tôi thực hiện thành công dự án Con đường Gốm sứ tại Hà Nội.