Hoa văn trang trí trên y phục nữ dân tộc Dao đỏ

Cập nhật: 15/07/2008 16:07:26
Số lần đọc: 3083

Theo quan niệm dân gian thì trang phục bao gồm những gì con người mang trên mình, gồm khăn, mũ, áo, quần, thắt lưng, xà cạp quấn chân và giày dép, dân tộc Dao đỏ gọi là "Luy hâu" (trang phục là áo quần). Để tạo thành bộ y phục đẹp phải có 5 màu cơ bản, nhưng chủ yếu là màu đỏ để làm phụ tiết.

Hoa văn trang trí trên áo dài: tập trung ở viền nẹp ngực tà áo và đầu ống tay áo được trang trí các họa tiết hình sôm, hình dấu chân hổ, hình răng cưa, hình quả trám, hình thập ngoặc... Nẹp ngực mỗi bên đính 7 quả bông len đỏ và các tua len được đính ở nơi xẻ tà.

Hoa văn trang trí trên dây lưng: tập trung ở hai đầu gồm các họa tiết hình sôm, hình dấu chân hổ, hình cây thông, hình thập ngoặc và hình người mặc váy. Khi thắt dây lưng phải cuốn từ 3 đến 4 vòng và buộc chặt ở phía sau.

Hoa văn trang trí trên quần (lễ phục) được thêu thùa hoa văn và họa tiết tỉ mỉ hơn. Họa tiết ở nửa dưới của hai ống quần là các họa tiết thêu hình vuông, hình chữ nhật màu đỏ - vàng - trắng, hình cây thông, hình chữ vạn (Nhất sinh), hình quả trám (Miền piều tri ang); bên trong là các họa tiết hình sôm, hình thập ngoặc, hình dấu chân hổ, hình răng cưa, hình người mặc váy. Khi mặc quần phần trên màu đen không có hoa văn, quấn bằng dây, thắt lưng. Phần trên không thêu hoa văn bởi khi mặc áo dài sẽ bị che lấp đi do áo, chỉ hở phần dưới của hai ống quần với các hoa văn họa tiết đã tạo nên sự cân đối hài hòa cho toàn bộ y phục.

Hoa văn trang trí trên quần (lễ phục) được thêu thùa hoa văn và họa tiết tỉ mỉ hơn. Họa tiết ở nửa dưới của hai ống quần là các họa tiết thêu hình vuông, hình chữ nhật màu đỏ - vàng - trắng, hình cây thông, hình chữ vạn (Nhất sinh), hình quả trám (Miền piều tri ang); bên trong là các họa tiết hình sôm, hình thập ngoặc, hình dấu chân hổ, hình răng cưa, hình người mặc váy (Diêu miền mi ình). Khi mặc quần phần trên màu đen không có hoa văn, quấn bằng dây, thắt lưng. Phần trên không thêu hoa văn bởi khi mặc áo dài sẽ bị che lấp đi do áo, chỉ hở phần dưới của hai ống quần với các hoa văn họa tiết đã tạo nên sự cân đối hài hòa cho toàn bộ y phục.

Hoa văn trang trí trên tạp dề (Chầu vầy). Có 2 loại tạp dề, tạp dề trong đám cưới và tạp dề trong lễ cấp sắc. Hoa văn trang trí chủ yếu là hình răng cưa, hình cây thông, hình quả trám vuông có chữ "Vạn"... Viền có các tua len màu đỏ, khi đã mặc áo, quần, thắt lưng thì cuốn tạp dề ở ngoài cùng. Thắt tạp dề không những để che phần vải không thêu hoa văn của áo dài mà còn tăng thêm vẻ đẹp sang trọng của bộ lễ phục. Loại tạp dề thứ hai (Chun soông) để dùng riêng cho cô dâu trong ngày cưới, hay nói cách khác là ngày cưới cô dâu không thể thiếu tạp dề.

Qua đó cho thấy, các họa tiết hoa văn trang trí trên trang phục của người Dao đỏ thực sự phong phú, đa dạng và mang ý thức thẩm mỹ cao. Họ đã tìm thấy trong thiên nhiên như cỏ, cây, hoa lá, các loài động vật... để tạo nên những họa tiết trang trí cho bộ trang phục thêm đẹp và rực rỡ.

Hoa văn trang trí trên y phục của người Dao đỏ không chỉ biểu hiện tính cần cù, nhẫn nại và bàn tay khéo léo, trí tưởng tượng phong phú cùng với con mắt thẩm mỹ mà về nghệ thuật còn rất tinh tế trong việc sử dụng màu sắc, bố cục cân đối hài hòa, vui tươi, trong sáng, góp phần tô điểm thêm cho vườn hoa trang phục đầy hương sắc của các dân tộc ở tỉnh Yên Bái nói chung và bản sắc riêng vốn có của dân tộc Dao đỏ.

Nguồn: website Yên Bái