Lễ vật đất Võ dâng lên Quốc Tổ
Đoàn gồm 18 thành viên, do ông Nguyễn Văn Thắng, Phó Giám đốc Sở Công thương Bình Định, dẫn đầu. Trong đó, Sở Văn hóa - Thể thao và Du lịch Bình Định đảm nhận khâu tổ chức để đội nhạc võ Bảo tàng Quang Trung ra tham dự chương trình diễn xướng dân gian ba miền; riêng việc thực hiện bánh ít lá gai dâng lên vua Hùng do Sở Công thương đảm nhiệm.
Theo dân gian, sở dĩ bánh có tên là “bánh ít”, vì bánh này được cô công chúa Út của Hùng Vương làm nên, cũng trong dịp hoàng tử Lang Liêu dâng bánh chưng, bánh dày lên vua Hùng. Hình dáng bánh khá lạ, là do sự kết hợp giữa hình thức gói của bánh chưng và nguyên liệu của bánh dày. Do bánh được nàng Út làm ra, nên khi đến với dân gian, bánh được gọi tên là bánh ít. Bánh ít lá gai Bình Định có hương vị đặc trưng riêng và từ lâu, đã có tên trên “bản đồ” đặc sản ẩm thực của cả nước.
Ông Nguyễn Văn Thắng cho biết: “Lễ vật tỉnh Bình Định dâng cúng Quốc Tổ Hùng Vương là 18 mâm quả, mỗi mâm quả bao gồm 100 bánh ít lá gai. Con số 18 mâm quả là biểu trưng cho 18 đời vua Hùng; còn 100 bánh ít lá gai thì gợi nhớ về hình ảnh “trăm trứng nở trăm con” trong truyền thuyết Lạc Long Quân và Âu Cơ. Do làm với một số lượng bánh ít lá gai nhiều như vậy, lại đưa ra yêu cầu là bánh phải để được khoảng 7 ngày, nên khi đặt vấn đề với một số cơ sở sản xuất bánh ít lá gai trong tỉnh, phần nhiều họ đều e ngại vì sợ không đảm bảo về thời gian bảo quản. Chúng tôi đã rất lo lắng, thậm chí còn tính đến phương án dùng thùng lạnh để vận chuyển bánh”.
Đang bối rối như vậy, Ban Tổ chức bất ngờ nhận được lời đề nghị của Công ty TNHH Thương mại và Sản xuất Thực phẩm Hương Quê (số 958, đường Trần Hưng Đạo, TP. Quy Nhơn) xin đảm nhận việc làm bánh ít lá gai dâng Quốc Tổ, với kinh phí hoàn toàn do Công ty tự bỏ ra. Bà Nguyễn Tuyết Hoa, Giám đốc Công ty Hương Quê, tâm sự: “Đọc báo Bình Định, chúng tôi thấy đưa tin Bình Định sẽ dâng cúng bánh ít lá gai nhân ngày giỗ Tổ, tôi rất xúc động trước việc làm mang nhiều ý nghĩa này. Bởi vậy, chúng tôi muốn đóng góp một phần công sức vào đó. Sau khi liên hệ và thấy điều kiện Ban Tổ chức đặt ra hoàn toàn nằm trong khả năng của Công ty, nên chúng tôi đã xin được đảm nhận việc làm bánh. Chúng tôi rất vui mừng khi đề nghị này được chấp thuận”.
Bà Tuyết Hoa cho biết: “Theo yêu cầu, chúng tôi làm bánh ít lá gai nhân dừa đúng với phương pháp truyền thống; trong đó, đặt khâu vệ sinh an toàn thực phẩm lên hàng đầu. Vì đây là bánh ít mang ý nghĩa đặc biệt, nên phải làm kỹ hơn bình thường rất nhiều, ngay trong từng công đoạn một, nhằm đảm bảo bánh để được lâu. Đồng thời, gạo để làm bánh phải là loại nếp cái Hoa Vàng, tạo cho bánh có độ dẻo và hương vị thơm ngon hơn”.
Ngày 11/4 (mùng 6 tháng 3 âm lịch), đội nhạc võ của Bảo tàng Quang Trung đã lên đường ra Việt Trì (Phú Thọ) trước, để kịp tham gia các hoạt động hưởng ứng Lễ giỗ Tổ. Ông Trần Xuân Cảnh, Phó Giám đốc Bảo tàng Quang Trung, cho biết: “Không khí ở Phú Thọ những ngày này hết sức đông vui và náo nhiệt. Tối 13.4, đội nhạc võ của Bình Định đã tham gia chương trình diễn xướng dân gian ba miền tại Nhà Văn hóa Lao động tỉnh Phú Thọ. Đội đã biểu diễn các tiết mục đặc sắc như Trống trận Tây Sơn, múa cờ hội Tây Sơn và biểu diễn võ thuật với các bài quyền Ngọc Trản, roi Thái Sơn, Tru Hồn kiếm, tam đấu quyền, tứ đấu binh khí… và được người xem rất thích và vỗ tay tán thưởng rất nhiều”.
Đến chiều qua (14/4), cùng với các địa phương trong cả nước, đoàn Bình Định đã tiến hành dâng bánh ít lá gai lên cúng Tổ tại đền Thượng trong Khu Di tích Đền Hùng. Trong tiếng nhạc lễ trang trọng do đội nhạc võ Bảo tàng Quang Trung xướng lên, 18 thiếu nữ trang phục khăn đóng áo dài bưng trên tay những mâm quả bánh ít, nối tiếp là đại diện đoàn Bình Định, cũng trong trang phục khăn đóng áo dài, trang trọng tiến vào đền Thượng… “Với tôi, cảm giác lúc đó thật xúc động và thiêng liêng khó tả”- ông Nguyễn Văn Thắng cho biết.
