Hát Phưn – nét đẹp dân ca Nùng An (Yên Bái)

Xưa ai cũng có thể hát Phưn được, từ người già đến trẻ nhỏ khi gặp nhau đều có thể hát Phưn ngay. Hát phưn để chào hỏi, để giao lưu tình cảm, hát phưn còn để nam nữ thanh niên tỏ tình với nhau.

Hát phưn của dân tộc Nùng An là Phưn lồ lề, mỗi cặp có 2 câu, mỗi câu có 10 chữ, hát đối trả lời về câu cuối cặp. Tiết tấu, giai điệu của hát Phưn mềm mại, bền đều. Khi hát đôi, giọng trầm cùng với giọng thanh cao quện đều dập dìu như sóng nước. Lời ca trong điệu Phưn được người xưa sáng tác và truyền lại thật ví von, sâu lắng, trữ tình và mang đậm tính nhân văn sâu sắc. Qua vẻ đẹp hình tượng của thiên nhiên gắn với vẻ đẹp của con người sống động, phong phú để người hát nói lên những suy nghĩ, tình cảm của mình, tôn lên vẻ đẹp của con người và niềm khát khao được yêu thương.

Mùa đông sương lá rụng

Mùa xuân bung nẩy chồi

Nở cành thành lùm cây

Chim đậu đây ca hót

Hoa mận khoe sắc trong

Hoa đào hồng sắc thắm

Xuân về nắng ấm tới

Hoa đồi nào cũng rộ

Qua lời Phưn đối đáp các cô gái, chàng trai hiểu được tấm lòng của nhau. Chàng hát Phưn “Xin trầu” để tỏ tình quen biết:

Hát mãi cũng cổ khan

Nói nhiều cũng khát nước

Có nước và có trầu

Mời nhau xin một miếng

Lá xanh biếc rừng sâu

Dầu ăn ở sân nhà

Vỏ lấy ở rừng xanh

Mời anh dùng thương nhớ

Lời ca mộc mạc ý nhị giàu hình tượng khiến cho lòng người hát cũng như người nghe bỗng nhiên nhẹ bẫng.

Hôm nay anh lại nhà

Dấu chân anh để lại

Để lại ở bờ ao

Ra vào em thương nhớ

Anh vội đi cứ đi

Thấy cây mập đừng ngắt

Thấy bướm lượn đừng trêu

Bóng em theo đưa bạn

(Hát Giã bạn)

Hát Phưn có nhiều điệu như Hát giao duyên, hát vui ngày cưới hỏi, hát mừng vào nhà mới, hát mừng lúa mới, hát mời nàng hai, hát múa dậm thuông, hát múa thiêng thăng, hát mừng xuân mới… Nhiều lắm những điệu Phưn gửi gắm mong ước cuộc sống ấm no, hạnh phúc của người Nùng An, Lục Yên. Qua lời ca tiếng hát Phưn ấy giúp cho con người nhận thức về cuộc sống và yêu thương, đoàn kết, gắn bó giúp đỡ lẫn nhau vươn lên.