Phát biểu tại buổi lễ, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tiến Dũng nhấn mạnh: Lộc Ninh được biết đến không chỉ là vùng đất với những địa danh cách mạng mà còn giàu giá trị văn hóa, khí hậu hiền hòa, thổ nhưỡng tốt tươi, từ lâu là vùng đất định cư của cộng đồng các dân tộc. Rất nhiều dấu tích cư trú của con người còn để lại tại các di tích khảo cổ có giá trị được phát hiện trên địa bàn huyện, trong đó tiêu biểu là di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 và di tích Bãi Tiên. Đây là 2 di tích thuộc loại di tích khảo cổ rất độc đáo của Việt Nam và thế giới.

Di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 thuộc ấp K57, xã Lộc Tấn, huyện Lộc Ninh được phát hiện năm 1999, khai quật vào năm 2000. Đây là di tích thành đất hình tròn rộng nhất và còn nguyên vẹn nhất trong các di tích thuộc loại hình này ở Bình Phước. Qua kết quả nghiên cứu về di tích có thể khẳng định, đây là loại hình di tích độc đáo riêng của Bình Phước - một loại hình cư trú cổ xưa của người tiền sử; là một mảng văn hóa cổ đặc biệt trong cả một dòng chảy văn hóa của khu vực Đông Nam Á thời tiền sử, là di sản văn hóa vô cùng quý giá của dân tộc Việt Nam. Theo các nhà nghiên cứu trong công trình khoa học “Thành đất hình tròn ở Bình Phước” thì di tích có niên đại khoảng 2.500 đến 4.000 năm vào thời kỳ đồ đá mới. Với ý nghĩa và giá trị đó, di tích được Chủ tịch UBND tỉnh công nhận là di tích khảo cổ cấp tỉnh năm 2016 và được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch công nhận là di tích khảo cổ cấp quốc gia năm 2019.

Bên cạnh đó, Bãi Tiên cũng là di tích khảo cổ có đặc điểm riêng và lạ, được các nhà khoa học phát hiện trên địa bàn ấp 2, xã Lộc An, huyện Lộc Ninh vào cuối năm 2007. Bãi Tiên có tên gọi khác là mộ cổ ông Rlem, gắn với truyền thuyết về ông Rlem và lễ hội phá bàu của đồng bào S’tiêng sinh sống tại khu vực này. Vì thế, di tích có ý nghĩa quan trọng trong đời sống tinh thần của cộng đồng nơi đây. Qua kết quả nghiên cứu bước đầu cho thấy, đây là công trình có sự sắp đặt của bàn tay con người, là loại hình di tích khá đặc biệt, lần đầu tiên được ngành khảo cổ học phát hiện.

Để tiếp tục bảo tồn, phát huy giá trị di tích Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2 và Bãi Tiên, Phó chủ tịch UBND tỉnh Nguyễn Tiến Dũng đề nghị các cấp ủy đảng, chính quyền, ban, ngành, đoàn thể huyện Lộc Ninh, 2 xã Lộc Tấn, Lộc An phối hợp chặt chẽ với ngành văn hóa, thể thao và du lịch, Công ty TNHH MTV cao su Lộc Ninh, các đơn vị liên quan thực hiện nghiêm những quy định của Luật Di sản văn hóa và quy định có liên quan. Xây dựng, lắp đặt bảng tên, bảng hướng dẫn chỉ đường đến di tích; bảng nội quy, bảng thuyết minh di tích nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho cán bộ và nhân dân đến tham quan, học tập tại di tích. Tăng cường các hoạt động tuyên truyền về giá trị lịch sử, văn hóa, khoa học của 2 di tích trên các phương tiện thông tin đại chúng.

Dịp này, Phó giám đốc Sở Văn hóa, Thể thao và Du lịch Đỗ Minh Trung đã công bố Quyết định số 409/QĐ-BVHTTDL, ngày 29/1/2019 của Bộ trưởng Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch về việc xếp hạng di tích quốc gia Thành đất hình tròn Lộc Tấn 2; công bố Quyết định số 1510/QĐ-UBND, ngày 29/6/2018 của Chủ tịch UBND tỉnh về việc xếp hạng di tích cấp tỉnh đối với di tích khảo cổ Bãi Tiên./.