Độc đáo lễ hội cầu mưa của người Thái trắng Sơn La
Đến Mộc Châu mùa xuân, vào dịp rằm tháng 2 hàng năm, du khách sẽ được hòa mình trong Lễ hội Cầu mưa - một hoạt động văn hóa tín ngưỡng độc đáo của người Thái trắng ở xã Mường Sang.
Nghi thức xin nước từ mó nước đầu nguồn về tổ chức Lễ hội cầu mưa của người Thái trắng Mộc Châu.
Đối với người Thái ở Mường Sang (Mộc Châu), lễ hội Cầu mưa là dịp trọng đại nhất trong năm. Trước ngày tổ chức lễ hội 1 tháng, mọi người đã chuẩn bị chu đáo đồ cúng lễ là những sản vật gắn với đời sống thường ngày như: cơm lam, cá xông khói, gà luộc, gạo nếp, trứng gà, măng đắng... Đặc biệt không thể thiếu là cây vạn vật được trang trí bằng các con chim, con ve đan bằng nan; bên cạnh là những lồng nan đựng trứng gà, vỏ ốc, vỏ trai và sản vật địa phương… Bà con quan niệm đây là cách để thể hiện tấm lòng thành kính của dân bản với trời đất, thần linh.
Ông Lường Văn Sinh, Trưởng bản Nà Bó 1, xã Mường Sang, huyện Mộc Châu cho biết: "Chuẩn bị cho lễ hội này, bản chúng tôi đã phân công cụ thể cho từng đoàn thể trong bản, phụ nữ với người cao tuổi khâu và làm các quả còn và trang trí các cây vạn vật... Nhìn chung bà con rất phấn khởi và rất hưởng ứng".
Trong ngày cúng lễ, sau khi thực hiện xong các nghi thức xin thần đất để tổ chức nghi lễ tại một địa điểm đã được lựa chọn trong bản; thầy cúng và đại diện nam nữ của bản trong những trang phục truyền thống sẽ đi dọc theo bản, đến từng nhà để gọi mọi người tham gia lễ hội. Sau khi gọi được mọi người, đoàn xin lễ sẽ đến mó nước đầu nguồn của bản để làm lễ xin mang nước về tổ chức lễ hội cầu mưa.
Bà Lò Thị Tập, người dân ở bản Nà Bó, xã Mường Sang cho biết, tất cả mọi người trong xã, trong bản từ người già đến trẻ nhỏ ai cũng đều háo hức, chờ đợi ngày này trong năm để được tham gia lễ hội" "Lễ hội cầu mưa để cầu mong mưa xuống để làm mùa làm màng, cho dân bản canh tác nông nghiệp thuận lợi, cuộc sống ấm no…".
Nghi thức lễ hội cầu mưa được thầy cúng đảm nhiệm và mọi người tập trung lại cùng cầu nguyện. Thầy mo đọc bài cúng kể cho ông Then biết nỗi khổ của dân làng khi không có mưa; cầu xin ông trời ban mưa xuống cho ruộng đồng, cây cối tốt tươi. Kết thúc bài cúng, ông Then sẽ tuyên bố ban nước cho dân làng, để bà con có một năm mưa thuận gió hòa, mùa màng tươi tốt.
Các hoạt động Lễ hội cầu mưa diễn ra xung quanh cây Vạn vật.
Bà Đinh Thị Hường, Trưởng Phòng VH-TT huyện Mộc Châu, Sơn La cho biết, lễ hội Cầu mưa của người Thái xã Mường Sang, huyện Mộc Châu không chỉ gửi thông điệp mong muốn mùa màng tươi tốt, đời sống ấm no cho người dân mà còn khẳng định: Con người và thiên nhiên có sự gắn kết, ràng buộc lẫn nhau; sự tôn trọng thiên nhiên, môi trường của con người cũng chính là tôn trọng cuộc sống của chính mình để có được những điều tốt đẹp.
"Lễ hội Cầu mưa được tổ chức để cầu cho mưa thuận gió hoà, mùa màng bội thu. Huyện xác định việc tổ chức lễ hội không chỉ là hoạt động văn hóa tâm linh của người Thái, mà còn là sản phẩm du lịch hấp dẫn tại cao nguyên Mộc Châu. Hiện nay huyện chúng tôi đang chuẩn bị hồ sơ để đề nghị công nhận Lễ hội Cầu mưa là di sản Văn hoá phi vật thể cấp quốc gia".
Sau khi kết thúc phần lễ, bà con và du khách sẽ cùng chơi hội, hòa nhịp với tiếng trống, tiếng chiêng rộn ràng trong vòng xòe đoàn kết.
Cũng theo bà Hường, việc duy trì tổ chức Lễ hội cầu mưa sẽ góp phần bảo tồn những nét đẹp văn hóa tín ngưỡng truyền thống của đồng bào Thái trắng ở Mộc Châu nói riêng và của đồng bào các dân tộc Tây Bắc nói chung; đồng thời, góp phần bảo vệ môi trường và tạo sản phẩm du lịch đa dạng, độc đáo, thu hút ngày càng nhiều hơn du khách đến với Mộc Châu./.
CTV Đức Cường, Anh Đức
