Lễ hội Lùng Tùng hay còn gọi là Lễ hội xuống đồng là nét văn hóa đặc trưng của đồng bào Thái đen, huyện Than Uyên (Lai Châu). Đây là hoạt động văn hóa đặc sắc nằm trong chuỗi các lễ hội diễn ra từ đầu năm đến nay tại địa phương và trở thành điểm đến để lại nhiều dấu ấn khó phai trong lòng du khách.

Ông Nguyễn Văn Nguyên - du khách đến từ tỉnh Bắc Ninh có mặt tại lễ hội cho rằng các lễ hội ở vùng cao đều được diễn ra gắn với thiên nhiên, đất trời. Đặc biệt, mỗi dân tộc đều có nét văn hóa đặc sắc riêng, mà ở đó con người thân thiện, mến khách đã thu hút người từ nơi khác khi đến xem.

"Bắc Ninh hiện nay có rất nhiều lễ hội, nhưng tôi thấy lễ hội trên này có đặc trưng khác. Lần đầu tiên được trải nghiệm lễ hội ở địa phương và tôi thấy các nét văn hóa ở trên này rất là phong phú. Do vậy chuyến đi này tôi cảm thấy rất ý nghĩa và vui, bởi đồng bào ở trên này rất thân thiện, bà con rất dễ gần với mình" - ông Nguyễn Văn Nguyên chia sẻ.

Các lễ hội của đồng bào các dân tộc ở Than Uyên đều gắn với thiên nhiên trời, đất.

Nếu như Lùng Tùng, Xòe Chiêng là lễ hội văn hóa đặc sắc của đồng bào Thái thì Gầu Tào lại là lễ hội tâm linh đặc trưng của đồng bào Mông. Theo tiếng Mông, "Gầu Tào" có nghĩa là vui chơi ngoài trời hay còn gọi là hội chơi đồi mùa xuân. Vì vậy, mỗi khi khai hội, đồng bào Mông ở khắp các bản làng xa gần đều tìm về để gặp gỡ, giao lưu và cùng chung vui các trò chơi dân gian.

Lễ hội Gầu Tào có ý nghĩa chính là cầu cho mưa thuận, gió hòa, mùa màng bội thu, các gia đình luôn được ấm no, hạnh phúc. Đây là hoạt động tâm linh đặc trưng của đồng bào Mông đã từng bị mai một theo năm tháng. Do lịch sử di cư, cùng với khó khăn về kinh tế khiến người dân không còn nhớ được điệu lý, điệu hát, điệu múa hay ý nghĩa của từng công đoạn trong thực hành nghi lễ. Việc địa phương tổ chức phục dựng lễ hội, khiến đồng bào nơi đây rất háo hức và phấn khởi.

Các lễ hội có những nghi lễ tâm linh mang tín ngưỡng thần linh.

Ông Sùng A Sa - Phó Chủ tịch UBND xã Tà Mung, huyện Than Uyên cho biết: "Việc phục dựng lễ hội Gầu Tào ở xã Tà Mung có ý nghĩa rất là quan trọng, để duy trì và phát huy các giá trị văn hóa truyền thống của đồng bào dân tộc Mông. Qua đây phục dựng lại toàn bộ nét văn hóa của đồng bào, từ điệu khèn cho đến tiếng sáo, các trò chơi dân gian, tiếng khèn môi, tiếng khèn lá. Đặc biệt là lễ hội khôi phục lại việc thêu thùa các nét hoa văn trên vải, đúng với bản sắc văn hóa truyền thống đã bị mai một từ trước đây".

Thực hiện Nghị quyết 04 của Đảng bộ tỉnh Lai Châu về bảo tồn, phát huy bản sắc văn hóa truyền thống tốt đẹp của các dân tộc gắn với phát triển du lịch, huyện Than Uyên đã ban hành Nghị quyết riêng để triển khai dựa trên lợi thế văn hóa đặc thù của từng dân tộc địa phương. Đến nay, địa phương đã thành lập ban vận động thực hiện nếp sống văn hóa mới ở tất các cả xã; phục dựng 4 lễ hội dân gian truyền thống tiêu biểu, nhằm giữ gìn các nét văn hóa truyền thống của đồng bào các dân tộc.

Tại nhiều lễ hội, nghề truyền thống của đồng bào được phực dựng, bảo tồn.

Ông Trần Quang Chiến - Phó Chủ tịch UBND huyện Than Uyên cho biết địa phương tập trung đầu tư có trọng tâm, trọng điểm để hoàn thiện hệ thống cơ sở hạ tầng, các thiết chế văn hóa, tạo điều kiện thuận lợi cho phát triển du lịch. Từ đó có kế hoạch, giải pháp cụ thể để bảo tồn các di sản văn hóa vật thể, phi vật thể của đồng bào các dân tộc. Phục dựng và duy trì các lễ hội truyền thống, nghi lễ tín ngưỡng dân gian, các làn điệu dân ca, dân vũ; xây dựng các bản làng du lịch cộng đồng tiêu biểu gắn với xây dựng nông thôn mới

"Chúng tôi thực hiện Nghị quyết của Đảng bộ huyện và Nghị quyết của Đảng bộ tỉnh về phát huy bản sắc văn hóa dân tộc, gắn với phát triển du lịch cộng đồng. Vì vậy, huyện đã phục dựng và duy trì một số các tín ngưỡng, văn hóa của đồng bào trên địa bàn để bà con giữ gìn bản sắc văn hóa gắn với du lịch cộng đồng" - ông Trần Quang Chiến nói.

Việc phục dựng và duy trì các lễ hội truyền thống đang ngày càng hút khách đến với các địa phương ở Lai Châu.

Nhiều nét văn hóa truyền thống và lễ hội đặc trưng như Hạn Khuống, Kin Pang, Mừng Cơm mới, Gầu Tào, Xòe Chiêng... của đồng bào các dân tộc đã và đang là điểm nhấn hút khách du lịch đến với huyện Than Uyên tăng lên hàng năm. Nếu như năm 2021 địa phương đón hơn 20.000 lượt khách thì năm 2022 con số đó tăng lên gần 30.000 lượt. Đây là tiền đề quan trọng để địa phương tiếp tục có những bước đi vững chắc, phát huy tiềm năng sẵn có, tạo ra sản phẩm du lịch đặc trưng thu hút khách du lịch trong thời gian tới./.

Khắc Kiên