Tháng 3, Mộc Châu không còn lạnh, giống như các dãy  núi, triền đồi của miền Tây Bắc, Mộc Châu mùa này cũng ngập tràn sắc trắng hoa ban. Hoa ban nở trên sườn đồi, dọc các tuyến phố, hoa ban xen lẫn những homestay... Những cây ban già cỗi mọc chênh vênh trên vách đá vươn cành bung những cánh hoa trắng xóa, cảnh sắc vừa hoang sơ, vừa thơ mộng. Đến Mộc Châu mùa này, ngoài những món ăn đặc trưng của vùng núi Tây Bắc, như: Cá nướng, gà nướng, thịt trâu gác bếp, thịt lợn bản, du khách còn được thưởng thức những món ăn được chế biến từ hoa ban. Đặc biệt, món nộm hoa ban có vị thơm bùi, vị cay nồng của ớt, mắc khén; món hoa ban xào măng đắng lại dậy lên hương thơm, vị ngọt mát; canh hoa ban nấu cùng nước thịt và gia vị dậy hương quyến rũ thực khách thập phương, đã thưởng thức một lần không dễ quên. 

Không những thế, những cánh hoa ban còn mang một vẻ đẹp dịu dàng, thuần khiết và đầy tinh tế, được ví như những thiếu nữ Thái còn ngại ngùng, e thẹn, khiến cho du khách, nhất là những “tay săn” ảnh  mê mẩn.  Theo truyền thuyết về hoa ban, xưa kia, ở một bản vùng cao, có nàng Ban và chàng Khum là cặp đôi trai tài, gái sắc; chàng là người giỏi săn bắn, làm nương, nàng là người con gái nết na, múa dẻo, hát hay. Thế nhưng, khi chàng Khum đi làm ăn xa, trong làng có tên chúa đất tham lam, thấy nàng Ban đẹp nên quyết bắt nàng về làm vợ. Nàng Ban đã đến nhà tìm người yêu, nhưng không thấy chàng, nàng bèn buộc chiếc khăn piêu vào cầu thang rồi băng rừng, lội suối đi tìm chàng, nàng đi mãi đến khi kiệt sức cùng với nỗi tuyệt vọng và mệt mỏi, nàng gục xuống. Rồi nơi đó mọc lên một loài cây với những chiếc lá trông như hình hai trái tim lồng lên nhau, cây trổ bông trắng hồng như ngón tay trinh nữ, nhị hoa mang màu tím thủy chung, còn cánh thì trắng như màu ly biệt. Từ đó, người ta gọi đó là cây Ban. Còn chàng Khum khi trở về nhà, thấy chiếc khăn piêu người yêu để lại, chàng cũng chạy đi tìm nàng hết mường này, bản khác mà vẫn không tìm thấy bóng người yêu. Cuối cùng, chàng kiệt sức, ngã xuống. Sau khi chết, chàng hóa thành con chim sống lẻ loi trong rừng, và cứ đến mùa hoa ban nở, lại hót vang như tiếng gọi người yêu tha thiết thủa nào. Có lẽ vì câu chuyện này mà nhiều người đem lòng yêu mến hoa ban, bởi sự thuần khiết, trong trẻo và ý nghĩa thanh cao, biểu tượng cho tình yêu chung thủy của loài hoa này. 

Tháng 3, du khách hãy đến với Mộc Châu để trải nghiệm sắc màu trên cao nguyên mùa ban nở và được thưởng thức món ăn dân dã, đậm đà hương vị núi rừng được chế biến từ hoa ban./.