Người trẻ tích cực số hóa di sản văn hóa

Một triển lãm của dự án Trường Ca Kịch Viện tại phố Hàng Bún (Hà Nội).

Diễn ra hơn một tháng tại Hà Nội với các hoạt động trưng bày, triển lãm, tọa đàm về các loại hình nghệ thuật truyền thống, sự kiện triển lãm "Bắc nhịp tang bồng" do các bạn trẻ yêu thích văn hóa dân tộc khởi xướng đã thu hút sự quan tâm của đông đảo người tham gia, trong đó phần lớn là người trẻ. Không gian trải nghiệm mang đậm màu sắc dân gian với các sáng tác mới được lấy cảm hứng từ nghệ thuật ca trù, tuồng, chèo, múa rối nước, tranh dân gian Hàng Trống... trở nên gần gũi, dễ hiểu, không chỉ cung cấp những thông tin về lịch sử các loại hình nghệ thuật truyền thống mà còn thúc đẩy giới trẻ hào hứng tìm hiểu các bộ môn nghệ thuật dân tộc.

Trong xã hội số hiện nay, văn hóa truyền thống trở thành chất liệu sáng tạo dồi dào được các bạn trẻ khai thác mạnh mẽ và ứng dụng, tạo nên những sản phẩm mới mang hơi thở đương đại, thể hiện cá tính và góc nhìn sáng tạo. Có thể kể đến bộ bài tú lơ khơ Tuồng tích mô tả các nhân vật trong các vở tuồng cổ như Hồ Nguyệt Cô, Khương Linh Tá, Đào Phi Phụng trên lá bài tây; dự án Thánh nhan với bộ tranh Tứ phủ nhằm lan tỏa không gian tín ngưỡng truyền thống thông qua nghệ thuật thị giác.

Song song với hoạt động công chiếu phim tài liệu Đoạn trường vinh hoa, sự ra mắt của phim 3D Visual Arts, một video ca nhạc kết hợp giữa các loại hình biểu diễn truyền thống và âm nhạc điện tử EDM, là sản phẩm ứng dụng số hóa đưa đến một cách tiếp cận mới về nghệ thuật biểu diễn truyền thống…

Với cách dẫn dắt người tham quan triển lãm "Bắc nhịp tang bồng" đi từ truyền thống đến hiện đại, từ trải nghiệm nghệ thuật trình diễn truyền thống đến khám phá các giải pháp công nghệ khác nhau, ứng dụng số hóa di sản trong các lĩnh vực đã giúp người trẻ có cái nhìn toàn cảnh về nghệ thuật biểu diễn nước nhà, đồng thời được truyền cảm hứng mạnh mẽ để sáng tạo nên những sản phẩm mới từ chất liệu dân gian.

Tham gia workshop Số hóa di sản trong chuỗi sự kiện "Bắc nhịp tang bồng", với quan điểm số hóa di sản để bảo tồn, kiến trúc sư Đinh Việt Phương, Giám đốc Công ty 3D Art chia sẻ, mỗi thế hệ có cách gìn giữ di sản văn hóa khác nhau. Việc xây dựng website, hình ảnh, âm thanh được ghi lại dưới định dạng mp4, jpg, tham quan trực tuyến, công nghệ thực tế ảo đến đồ họa 3D đều là cách tham gia vào công cuộc số hóa di sản.

Có kinh nghiệm ứng dụng công nghệ thông tin trong số hóa các hiện vật trong bảo tàng, các công trình kiến trúc, di tích, hoa văn, họa tiết, nội thất đến số hóa di sản phi vật thể, kiến trúc sư Đinh Việt Phương đã phục dựng nhiều công trình kiến trúc bằng công nghệ đồ họa 3D. Phục dựng phố cổ Hà Nội, tái hiện di sản kiến trúc Pháp tại Hà Nội, phục dựng pho tượng Quan Âm thiên thủ thiên nhãn tại chùa Báo Ân, phục dựng cột đá chùa Dạm với kiến trúc và họa tiết rồng thời Lý với độ chính xác cao... góp phần bảo tồn các công trình kiến trúc.

Những công trình đồ họa 3D của anh được ứng dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực. Bản phục dựng kiến trúc thời Nguyễn với hơn 50 bối cảnh không gian lịch sử được sử dụng trong phim cổ trang Phượng Khấu mang đến những trải nghiệm sống động, chi tiết và chân thực cho người xem. Không chỉ lan tỏa tình yêu văn hóa, lịch sử đến các bạn trẻ thông qua các sản phẩm số hóa, tạo tiền đề xây dựng nền công nghiệp văn hóa, kiến trúc sư Đinh Việt Phương mong muốn tập trung xây dựng hệ thống dữ liệu số về di sản. Việc số hóa tốt các di sản sẽ tạo nên hệ thống cơ sở dữ liệu chuẩn để mọi người có thể sử dụng, khai thác và tạo nên các sản phẩm mới.

Số hóa di sản văn hóa đang ngày càng khẳng định vị trí vững vàng của một phương pháp bảo tồn, lưu giữ di sản phù hợp trong xã hội số hiện nay, góp phần quan trọng trong quản lý, cung cấp thông tin, vị trí địa lý, giúp giới học thuật làm cơ sở nghiên cứu lịch sử, khảo cổ. Với người trẻ, thực hiện số hóa các sản phẩm của làng nghề truyền thống, các trang phục cổ Việt, thương mại điện tử trên nền tảng web ba chiều, xem và tương tác mua bán sản phẩm... vừa mang lại lợi ích kinh tế, vừa tạo nên những sản phẩm mang tính ứng dụng cao.

Tiếp cận kho tàng văn hóa dồi dào, chất liệu phong phú, loại hình đa dạng, cùng hệ thống các công cụ số hóa phù hợp, sự giao thoa giữa dân gian và hiện đại trong gìn giữ văn hóa dân tộc góp phần nâng cao nhu cầu hưởng thụ văn hóa tinh thần và trải nghiệm, thúc đẩy sự sáng tạo. Số hóa di sản văn hóa là sân chơi rộng lớn cần sự nhập cuộc mạnh mẽ của người trẻ, phát huy sự sáng tạo trên nền tảng kiến thức được bồi đắp, sáng tác nên những sản phẩm văn hóa mang hơi thở của nghệ thuật truyền thống hòa nhịp trong dòng chảy của văn hóa đương đại.

Ngọc Liên