Phiên chợ trên rẻo cao
Trước đây, chợ Bắc Hà họp trên một quả đồi thoai thoải. Để đáp ứng nhu cầu mua bán ngày càng lớn của người dân, chợ Bắc Hà đã được đầu tư cải tạo và xây dựng với diện tích lớn hơn, trong đó nhiều giá trị truyền thống còn được bảo tồn, phản ánh trọn vẹn đời sống văn hóa, tinh thần của 14 dân tộc anh em sinh sống tại Bắc Hà.
Chợ thường được họp từ sáng sớm, vì vậy nhiều người dân ở những thôn, bản xa xôi thường phải đi từ tối hôm trước hoặc rạng sáng mới kịp giờ chợ. Đối với người dân nơi đây, đi chợ phiên không chỉ để mua bán, trao đổi và giao thương hàng hóa, chợ phiên từ lâu còn là nơi gặp gỡ của những người bạn tâm giao, nơi hò hẹn của những nam thanh nữ tú từ các bản làng.
Chợ Bắc Hà được họp vào mỗi chủ nhật hàng tuần
Du khách thường bảo nhau rằng, để trải nghiệm rõ nhất nét văn hóa của một vùng miền, hãy đến các phiên chợ. Tại chợ Bắc Hà, du khách sẽ cảm nhận được bầu không khí tấp nập giữa người mua người bán, chiêm ngưỡng những sản vật nức tiếng của địa phương, thưởng thức các món đặc sản dân tộc với hương vị đặc trưng của núi rừng Tây Bắc.
Hàng hóa tại chợ phiên được bày bán phong phú và đa dạng. Sản vật núi rừng, hàng tiêu dùng, gia súc, gia cầm, đồ thủ công mỹ nghệ… là những thứ du khách có thể dễ dàng bắt gặp khi ghé thăm chợ phiên.
Trong đó, nổi bật nhất phải kể đến khu chợ thổ cẩm và đồ trang sức, nơi có những món đồ được tạo nên bởi bàn tay khéo léo của người dân địa phương. Từ chỗ là vải may trang phục, thổ cẩm đã được biến tấu và ứng dụng để làm nhiều đồ dùng tiện ích. Tại đây, du khách tham quan và chọn lựa cho mình những bộ váy áo duyên dáng, khăn, túi với màu sắc sặc sỡ, mang đậm chất văn hóa của đồng bào dân tộc Mông, Dao. Hay thỏa sức mua một vài món đồ nhỏ xinh về làm quà như vòng, lắc, nhẫn… với họa tiết được chạm khắc cầu kỳ và tinh xảo.
Khu chợ ẩm thực là nơi thu hút đông đảo người dân và du khách hơn cả. Vì chỉ họp chợ vào chủ nhật hàng tuần nên đây là dịp để những người bạn lâu ngày có dịp hàn huyên, tâm sự bên bếp lửa hồng với những món ăn dân dã hàng ngày. Sẽ là thiếu sót nếu du khách đến thăm chợ Bắc Hà mà bỏ lỡ món thắng cố nổi tiếng của cao nguyên trắng.
Thắng cố truyền thống là món được nấu từ thịt ngựa, ra đời cách đây khoảng 200 năm khi người Mông, Tày, Nùng về Bắc Hà cư trú. Thịt ngựa sau khi làm sạch được ướp với các gia vị là những thứ sẵn có của đồng bào như muối, thảo quả, địa điền nướng… Điểm đặc biệt của món ăn này là thắng cố được đun liên tục trên bếp nóng, và khi ăn đến đâu sẽ lấy ra chừng đó. Đối với du khách, việc thưởng thức từng miếng thắng cố đậm đà, nhâm nhi men rượu Bản Phố cay nồng bên bếp lửa hồng là một trong trải nghiệm đáng nhớ nhất trên hành trình khám phá Bắc Hà. Ngoài thắng cố, tại chợ Bắc Hà cũng bày bán nhiều món ăn đặc sản như phở (phở chua, phở trộn… được làm từ gạo đỏ - một loại gạo chỉ trồng ở Bắc Hà), mèn mén (bột ngô xay nhuyễn và hấp chín), xôi ngũ sắc, bánh dày rán, mận Tam Hoa…
Thắng cố - Món đặc sản nổi tiếng vùng cao nguyên trắng
Tại chợ Bắc Hà, người dân có thể tìm mua nhiều loại gia súc, gia cầm như chó, mèo, lợn, trâu, bò… Trong đó, chợ ngựa là một phần không thể thiếu của chợ Bắc Hà, đây cũng là phiên chợ duy nhất trên cả nước có khu dành riêng để mua bán ngựa. Vốn nổi tiếng với giống ngựa đẹp và khỏe, những năm gần đây, UBND tỉnh Lào Cai đã khôi phục và tổ chức Festival “Vó ngựa cao nguyên trắng” với hoạt động chính là giải đua ngựa nhằm bảo tồn và phát triển môn thể thao truyền thống, đồng thời tạo dựng một sản phẩm du lịch độc đáo hấp dẫn du khách. Festival "Vó ngựa cao nguyên trắng Bắc Hà" năm 2019 sẽ được tổ chức từ ngày 31/5 – 9/6 tới đây tại thị trấn Bắc Hà và các xã trọng điểm về du lịch của huyện như Thải Giàng Phố, Tà Chải, Bảo Nhai.
Bên ngoài chợ Bắc Hà là khu vực bán các nông sản của người dân như rau củ, các loại gia vị, cây cảnh, dược liệu… Trong xu thế thương mại hóa hiện nay, chợ phiên Bắc Hà là một trong số ít các chợ còn giữ được nét văn hóa đặc trưng, độc đáo và đầy sắc màu của đồng bào vùng cao Tây Bắc.
Khi bóng chiều dần xuống, người dân trở về nhà sau một ngày họp chợ náo nhiệt. Chợ Bắc Hà khuất dần sau làn sương mờ bao phủ, để lại khung cảnh bình yên và thơ mộng cuốn hút bao du khách.
Nhiều mặt hàng nông sản được bày bán tại chợ
Hoa hồi - dược liệu, gia vị được nhiều người lựa chọn
Khu bày bán thổ cẩm với nhiều mặt hàng phong phú
Du khách nước ngoài thưởng thức món xôi ngũ sắc
Khánh Trang