Món ăn được trình bày đẹp mắt như một tác phẩm nghệ thuật. Ảnh: Trần Quới

Ẩm thực và du lịch Phú Yên

Ông Nguyễn Quốc Kỳ, Chủ tịch HĐQT Công ty CP Du lịch và Tiếp thị Giao thông vận tải (Vietravel) từng khẳng định: “Khi đã trở thành thương hiệu, tài sản quốc gia, ẩm thực sẽ tác động rất lớn đến nhiều ngành kinh tế mà trước nhất là du lịch. Chúng ta đều biết, ăn uống, dịch vụ chiếm khoảng 70% doanh thu của ngành Du lịch. Nếu làm tốt, toàn bộ hệ thống dịch vụ tại chỗ sẽ được kích thích, phát triển”.

Phú Yên có các điều kiện và khả năng để phát triển thương hiệu du lịch địa phương thông qua ẩm thực. Xuất phát từ những đặc thù về địa lý, Phú Yên có biển, sông, đồng, núi; cùng với đó là sự hòa hợp trong đa dạng văn hóa các dân tộc, cùng tiến trình lịch sử lâu đời, nền ẩm thực Phú Yên rất đa dạng, phong phú. Đây thực sự là tài nguyên quý cho du lịch.

Nhà báo Nguyễn Đại Bàng, nguyên Tổng Biên tập Báo Du lịch nhận xét: “Tôi đi du lịch nhiều nơi và cảm nhận ở Phú Yên thiên nhiên quá đẹp, không khí trong lành từ trong phố đến làng quê, gió mát mang hương vị biển mặn, hương ruộng đồng cây cỏ. Được hít thở trong một bầu không khí như vậy cũng là một đặc ân. Và tôi đặc biệt thích các món ăn nơi đây, đậm đà, nguyên vị”.

Các đầu bếp trình diễn các món ăn từ cá ngừ đại dương. Ảnh: Trần Quới

Thực tế những năm qua, ngành Du lịch Phú Yên đã khai thác thế mạnh này. Nhiều sự kiện quảng bá, xác lập các kỷ lục về ẩm thực được tổ chức; nhiều món ăn trong kho tàng ẩm thực Phú Yên được công nhận danh hiệu.

Phú Yên tổ chức xác lập 2 kỷ lục quốc gia là 101 món từ cá ngừ đại dương và 100 món ăn từ tôm hùm. Năm 2023, Liên minh Kỷ lục thế giới (WorldKings) xác nhận kỷ lục mới của Phú Yên: Địa phương có hệ thống món ăn độc đáo được chế biến từ tôm hùm nhiều nhất thế giới.

“Ẩm thực đã và đang khẳng định vị trí quan trọng, đã giới thiệu quảng bá, góp phần quan trọng phát triển du lịch tỉnh nhà”, bà Nguyễn Thị Hồng Thái, Giám đốc Sở VHTTDL Phú Yên cho biết.

Lửa nhiệt tình của đầu bếp đất Phú

Trong tất cả các sự kiện, hoạt động về văn hóa - du lịch của Phú Yên luôn có những hoạt động về ẩm thực. Qua những hoạt động này, các đầu bếp trổ tài với nhiều món ăn đặc trưng vùng miền.

Các đầu bếp Phú Yên tham gia xác lập bản đồ 126 món ăn Việt trong chương trình “Rạng danh văn hóa ẩm thực Việt”. Ảnh: Trần Quới

Theo ông Hồ Văn Tiến, Chủ tịch Hiệp hội Du lịch Phú Yên, từ khi thành lập đến nay, Chi hội Đầu bếp Phú Yên đã có rất nhiều hoạt động giới thiệu, quảng bá nét độc đáo của văn hóa ẩm thực Phú Yên. Những sự kiện lớn như xác lập kỷ lục 101 món từ cá ngừ đại dương, 100 món từ tôm hùm Sông Cầu, các hội thi ẩm thực quy mô của các địa phương, của tỉnh đều có vai trò, đóng góp lớn của Chi hội Đầu bếp tỉnh và các đầu bếp.

Phát huy giá trị của văn hóa ẩm thực và sự tâm huyết của từng đầu bếp, năm 2023, Chi hội Đầu bếp Phú Yên đã phối hợp tổ chức, tham gia nhiều chương trình ẩm thực trong và ngoài tỉnh nhằm tiếp tục giới thiệu, quảng bá tinh hoa ẩm thực Phú Yên.

Ông Bùi Chí Hoàng, Chi hội trưởng Chi hội Đầu bếp Phú Yên cho biết: Chi hội kết nối với các cơ quan chức năng, các địa phương tổ chức nhiều hoạt động liên quan đến ẩm thực trong tỉnh. Đồng thời vận động, cử các đầu bếp tham gia các hoạt động giao lưu, các cuộc thi, sự kiện xác lập quy mô toàn quốc, như: Giao lưu nghề bếp và văn hóa ẩm thực với Hội Đầu bếp tỉnh Bến Tre; phiên chợ xanh tử tế; giới thiệu văn hóa ẩm thực trên sóng Đài Truyền hình Việt Nam và một số tỉnh; lễ hội ẩm thực bản địa tại Vinpearl Nha Trang; lễ hội ẩm thực chay (TP Hồ Chí Minh), xác lập kỷ lục các món ẩm thực và atiso Đà Lạt; xác lập 100 món từ sâm Ngọc Linh (huyện Tu Mơ Rông, Kon Tum)...

Đặc biệt, Chi hội Đầu bếp Phú Yên đã cử 4 đầu bếp tham gia xác lập kỷ lục 126 món ăn “Rạng danh văn hóa ẩm thực Việt” tại dinh Độc Lập, do Hiệp hội Du lịch TP Hồ Chí Minh tổ chức, kết quả giành giải ba chung cuộc.

Các đầu bếp Bùi Văn Thân (bếp trưởng nhà hàng 5 Thân), Lê Hùng Việt (bếp trưởng nhà hàng Bến Thủy), Phạm Văn Định (bếp trưởng nhà hàng BON), Nguyễn Minh Sang (bếp trưởng nhà hàng chay An Phúc) tham gia 6 món, trong đó có 2 món chính đặc trưng Phú Yên là mắt cá ngừ tiềm thuốc bắc và gỏi sứa đầm Ô Loan.

Tổng kết năm 2023, Chi hội Đầu bếp Phú Yên và nhiều thành viên được Hiệp hội Du lịch Phú Yên, Sở VHTTDL vinh danh. Hội Đầu bếp Sài Gòn và Hiệp hội Du lịch TP Hồ Chí Minh giới thiệu, bầu chọn Chi hội Đầu bếp Phú Yên là một trong 10 hội đầu bếp tiêu biểu của năm.

Để có được những món ăn đặc trưng địa phương được nâng tầm thành những “tác phẩm nghệ thuật” giới thiệu với du khách, bạn bè, mỗi đầu bếp phải không ngừng học tập và trau dồi kỹ năng. Đầu bếp Nguyễn Văn Bông, Phó Chi hội trưởng Chi hội Đầu bếp Phú Yên chia sẻ: Trong những cuộc thi, sự kiện ẩm thực, các đầu bếp rất nhiệt tình, cố gắng sắp xếp công việc tham gia. Chúng tôi rất mong có sự đồng cảm, hỗ trợ nhiều hơn nữa từ những chủ nhà hàng, khách sạn, các đơn vị đồng hành tổ chức để tiếp thêm lửa nhiệt tình cho những “nghệ sĩ” ẩm thực…

Theo văn hóa truyền thống phương Đông, mỗi nghề đều có vị Tổ nghề; những người làm nghề hằng năm đến ngày truyền thống đều có nghi lễ để tri ân tổ nghề, tổ nghiệp. Rất đặc biệt, Tổ nghề của các đầu bếp là ông Táo, và ngày truyền thống của nghề bếp là ngày 23 tháng Chạp, đưa ông Táo về trời.

Hằng năm, vào ngày 22 tháng Chạp, Chi hội Đầu bếp Phú Yên tổ chức dâng hương Tổ nghề theo nghi thức truyền thống; đồng thời tổng kết một năm hoạt động, đề ra phương hướng, nhiệm vụ năm mới.

Trần Quới