Gìn giữ giá trị văn hóa truyền thống 

Để gìn giữ bản sắc văn hóa của dân tộc không bị mai một trong đời sống đương đại, những người con ở các thôn, làng miền núi luôn tâm huyết, nặng lòng với việc lưu giữ giá trị văn hóa truyền thống của dân tộc. 

Nhiều năm qua, anh Đinh Văn Siêng, ở xã Sơn Long (Sơn Tây), đã cất công sưu tầm hàng trăm loại nhạc cụ và đồ dùng sinh hoạt của người Ca Dong. “Mình là người Ca Dong, không thể để những nhạc cụ, dụng cụ, đồ dùng mang nét văn hóa của cha ông bị thất truyền, nên mình đã đi sưu tầm các hiện vật. Tâm nguyện của mình là để gìn giữ, bảo vệ cho thế hệ trẻ sau này, chứ không phải vì mục đích mua bán, trao đổi. Nhờ đó mà nhiều người đã đồng ý để lại cho tôi”, anh Siêng chia sẻ. Huyện Sơn Tây cũng đã tạo điều kiện để anh Siêng trưng bày, quảng bá các vật dụng lưu giữ văn hóa dân tộc Ca Dong cho thế hệ trẻ địa phương  tham quan. 

Với anh Phạm Văn Sây, dân tộc Hrê ở xã Ba Thành (Ba Tơ) thì làn điệu dân ca của dân tộc mình là "kho báu", là món ăn tinh thần không thể thiếu. Thế nên, những năm qua, anh Sây đã góp phần bảo tồn, truyền dạy cho lớp trẻ để lưu giữ văn hóa đặc sắc của dân tộc Hrê. 

Lo ngại bản sắc văn hóa dân tộc dần bị mai một, Bí thư Đảng ủy xã Sơn Trung (Sơn Hà) Đinh Công Bôn cũng đã dày công sưu tầm và bảo tồn những hiện vật, nhạc cụ quý hiếm của dân tộc Hrê. Ngôi nhà ông Bôn hiện là “bảo tàng” văn hóa Hrê thu nhỏ, với đa dạng các loại nhạc cụ quý hiếm. Ngoài ra, ông Bôn còn viết sách về các hoạt động văn hóa, lễ hội dân tộc mình để cho con cháu mai sau học hỏi, ghi nhớ và cốt là không để bị thất truyền. 

Cần phát huy giá trị di sản

Những năm qua, thực hiện kế hoạch của UBND tỉnh về bảo tồn, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số Việt Nam đến năm 2020, các huyện  miền núi trong tỉnh đã tổ chức biên soạn và dạy tiếng dân tộc thiểu số cho cán bộ, giáo viên công tác ở vùng đồng bào dân tộc thiểu số. Đồng thời, bảo tồn, khôi phục các nhà sàn truyền thống và sử dụng trong sinh hoạt văn hóa cộng đồng tại các địa phương. 

 UBND tỉnh cũng đã triển khai dự án bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa thôn Làng Teng, xã Ba Thành (Ba Tơ), với kinh phí hơn 10 tỷ đồng, giúp người dân địa phương bảo tồn, duy trì các ngành nghề truyền thống, phát triển kinh tế, gắn kết phát triển du lịch. Các địa phương miền núi cũng đã ra sức khôi phục và phát triển một số nghề truyền thống tiêu biểu bị mai một như các nghề thủ công truyền thống, dệt thổ cẩm, mây tre đan, làm rượu cần và các lễ hội truyền thống của từng dân tộc. Tại huyện Sơn Hà, Trung tâm Bảo tồn văn hóa Hrê (giai đoạn 1) hay khu bảo tồn văn hóa Cor cũng đã được đầu tư xây dựng tại huyện Trà Bồng...  

Giám đốc Sở VH-TT&DL tỉnh Nguyễn Minh Trí cho biết: Bên cạnh những kết quả đạt được trong công tác bảo tồn, phát huy các bản sắc văn hóa dân tộc miền núi, thì vẫn còn tồn tại một số hủ tục, mê tín dị đoan, tình trạng tảo hôn vẫn còn xảy ra. Đời sống văn hóa, thể thao ở các huyện miền núi còn đơn điệu, ý thức của một bộ phận người dân trong việc giữ gìn, bảo vệ các giá trị văn hóa truyền thống chưa cao. 

 Sự lai căng văn hóa xuất hiện trong lớp thanh niên trẻ ngày càng phổ biến, các thiết chế văn hóa, thể thao còn thiếu và chưa đầu tư đồng bộ. “Thời gian tới, ngành văn hóa phối hợp với các địa phương triển khai tốt các dự án bảo tồn khẩn cấp, hỗ trợ, tăng cường năng lực, phát triển văn hóa các dân tộc thiểu số, bài trừ các hủ tục còn lạc hậu; tiếp tục khôi phục các làng nghề, tăng cường tuyên truyền phổ biến, giáo dục pháp luật kết hợp với tổ chức các hoạt động lễ hội, giao lưu văn hóa cho đồng bào dân tộc thiểu số và duy trì các hoạt động truyền dạy, bảo tồn các giá trị văn hóa truyền thống đặc trưng của các dân tộc”, ông Trí cho biết thêm./.