Đến với Bắc Mê, du khách không những được khám phá, tìm hiểu thắng cảnh, di tích lịch sử - văn hóa - khảo cổ, hệ thống hang động phong phú mà còn được hòa mình vào cuộc sống mang đậm bản sắc văn hóa dân tộc nơi đây.

Nằm cách thành Phố Hà Giang 56km về phía Đông, phía Bắc giáp huyện Yên Minh, phía Nam giáp huyện Na Hang (tỉnh Tuyên Quang), phía Đông giáp huyện Bảo Lâm (tỉnh Cao Bằng), phía Tây giáp huyện Vị Xuyên và thành phố Hà Giang, Bắc Mê được chia thành 2 tiểu vùng sinh thái rõ rệt: Vùng núi cao gồm các xã Phiêng Luông, Đườngm, Đường Hồng, Phú Nam, Yên Cường, Giáp Trung và một số thôn của xã Yên Phong, Yên Phú và Minh Sơn có độ cao trung bình so với mực nước biển từ 800 đến 1.400m, lượng mưa trung bình hàng năm trên 1.600mm. Vùng núi thấp gồm các xã còn lại có độ cao trung bình từ 100 đến 500m so với mực nước biển. Với tính chất như vậy nên đã tạo ra các tiểu vùng khí hậu khác nhau. Toàn huyện có 12 xã, thị trấn với 9.299 hộ, 46.879 nhân khẩu. Có 13 dân tộc cùng sinh sống, trong đó 37,86% là dân tộc Dao, 22,34% là dân tộc Tày, 22,21% là người Mông, còn lại là các dân tộc khác. Sự đa dạng của dân tộc cùng với nhiều giá trị văn hóa mang bản sắc riêng, kết hợp sự giao lưu, đã góp phần tạo ra nhiều sản phẩm du lịch văn hóa đầy cuốn hút nơi đây.

Với rất nhiều lợi thế về sinh thái tự nhiên, tài nguyên thiên nhiên và văn hoá, phong tục tập quán truyền thống để phát triển tốt các loại hình du lịch, huyện Bắc Mê đã tập trung vào một số loại hình đặc trưng như: Du lịch cộng đồng; du lịch sinh thái; du lịch sinh thái - cộng đồng, du lịch lòng hồ... Các loại hình này bước đầu đã phát huy hiệu quả thu hút được khách tham quan, du lịch. Nhận rõ những tiềm năng to lớn được thiên nhiên ban tặng, huyện Bắc Mê đã xây dựng Nghị quyết chuyên đề về phát triển du lịch giai đoạn 2005 – 2010. Theo ông Vi Hữu Cầu, Bí thư Huyện ủy cho biết: Sau 5 năm triển khai đề án quy hoạch phát triển du lịch, đến nay hoạt động du lịch huyện nhà đã đạt được một số kết quả khả quan, có tính định hướng cho phát triển du lịch trong những năm tiếp theo. Huyện đã tiến hành quy hoạch các điểm du lịch như: Điểm du lịch trung tâm huyện, điểm du lịch cụm lịch sử văn hoá khảo cổ Yên Cường, điểm du lịch sinh thái đa dạng sinh học Phiêng Luông, điểm du lịch tại các làng văn hoá du lịch cộng đồng Bản Lạn (Yên Phú), Bản Nghè (Yên Cường), Tắn Khâu (Phú Nam), Thôn Phiêng Đáy (Phiêng Luông). Xây dựng các tua tuyến du lịch và các điểm dừng chân để liên kết giữa các tuyến, các điểm du lịch trong và ngoài huyện, cụ thể đã xây dựng tuyến thành phố Hà Giang - Bắc Mê theo trục đường Quốc lộ 34 kết nối với các tuyến du lịch của tỉnh Cao Bằng và các huyện vùng cao phía Bắc của tỉnh; tuyến Bắc Mê - Nà Hang - Ba Bể (bằng đường thuỷ). Ngoài ra, huyện còn chủ trương lập thêm một số tuyến nội huyện đường bộ và đường thuỷ kết hợp như: Tuyến Bắc Mê - Phiêng Luông - Thượng Tân; tuyến Minh Ngọc - Thượng Tân - Lạc Nông - Bắc Mê. Huyện đã hoàn thành việc xây dựng Bến thuyền Yên Phú, Bến thuyền Thượng Tân. Đầu tư mua sắm 1 tàu du lịch 30 chỗ, 1 nhà nổi, 1nhà sàn phục vụ công tác phát triển du lịch. Đầu tư, hỗ trợ xây dựng 3 làng văn hoá du lịch cộng đồng. Trong đó hỗ trợ làng văn hoá du lịch cộng đồng Bản Lạn (Yên Phú) xây dựng đường bê tông nội thôn, làm các công trình vệ sinh, di rời chuồng trại gia súc ra xa nhà... Cùng với việc quy hoạch xây dựng cơ sở hạ tầng là việc bảo tồn, phát triển vốn văn hoá phi vật thể làn điệu Then, Lượn, Cọi, lễ hội Nàng Hai của dân tộc Tày... Đặc biệt, các ngành nghề truyền thống như đan lát, dệt thổ cẩm, dệt mành cọ, nấu rượu, rèn... đang phát triển mạnh mẽ tại các xã: Yên Cường, Phú Nam, Yên Định, Giáp Trung. Các mặt hàng lưu niệm đa dạng về chủng loại, màu sắc, mẫu mã đã trở thành món quà không thể thiếu của mỗi du khách khi đến với Bắc Mê. Nhờ vậy, trong 5 năm phát triển du lịch, số lượng khách tham quan, du lịch trên địa bàn huyện tăng mỗi năm. Trong năm 2010, số lượng khách tham quan, du lịch trên địa bàn huyện đạt trên 1000 lượt người, tổng doanh thu du lịch đạt hơn 500 triệu đồng.

Mặc dù Bắc Mê có những tiềm năng, thế mạnh về phát triển du lịch nhưng hiện nay vẫn chưa được khai thác triệt để, chưa thực sự thu hút khách du lịch và tạo ra doanh thu lớn cho huyện. Cơ sở hạ tầng cho hoạt động du lịch dịch vụ, các cơ sở kinh doanh lưu trú, nhà hàng trên địa bàn chưa đáp ứng cho phát triển du lịch. Ngoài các điểm, cụm, khu di tích lịch sử đã được quy hoạch, những nơi được thiên nhiên ban tặng tiềm năng về du lịch sinh thái chưa có sự đầu tư, tác động tích cực để phát triển du lịch.

Chiến lược phát triển du lịch trong thời gian tới, huyện đang tập trung chỉ đạo các cấp, ngành từng bước xây dựng bộ máy quản lý về du lịch. Huyện cũng sẽ tranh thủ mọi nguồn vốn đầu tư nâng cấp tuyến đường Quốc lộ 34 đến các điểm du lịch. Đồng thời, sẽ có cơ chế chính sách tạo môi trường thuận lợi, thông thoáng để thu hút, mời gọi các nhà đầu tư tích cực khai thác thế mạnh, tiềm năng; liên kết với các huyện, tỉnh lân cận xây dựng các tour du lịch; sản xuất các sản phẩm du lịch đặc trưng, mở rộng quảng bá các di tích, khu du lịch sinh thái, các ngành nghề truyền thống, hoạt động văn hóa dân gian, khôi phục lễ hội truyền thống... Với những hướng đi ấy, huyện Bắc Mê đã và đang từng bước đánh thức tiềm năng, đưa du lịch dần trở thành ngành kinh tế mũi nhọn trong cơ cấu kinh tế, hình thành các trung tâm du lịch với các loại hình đa dạng, để thực sự là điểm đến lý tưởng cho du khách khi về với Bắc Mê.