Mông Cổ - 'Vương quốc của những đồng cỏ'

Diện tích rộng nhưng Mông Cổ có rất ít đất trồng trọt: đa số đất đai ở đây là đồng cỏ, với núi Altai, Khangai ở phía Tây, sa mạc Gobi ở phía Nam, một quần thể hồ lớn phía Tây Bắc. Mông Cổ có khí hậu tương đối khắc nghiệt: có nhiệt độ cao trong mùa hè và rất lạnh vào mùa đông (có tháng xuống âm 30 độ C).

Cuộc sống du mục của người dân Mông Cổ hiện nay không thay đổi mấy so với tổ tiên của họ: vẫn nay đây mai đó trên thảo nguyên bao la với những chiếc lều trắng tròn xinh xinh, cùng một đàn gia súc - tài sản lớn nhất của một gia đình. Dù vậy đời sống của dân du mục Mông Cổ khá tiến bộ: ngoài những thứ trên, mỗi gia đình dân du mục còn có thêm tivi, xe máy, máy phát điện, sử dụng pin mặt trời đang rất phổ biến. Điện thoại cũng bắt đầu đi vào đời sống của họ. Các công ty Hàn Quốc cũng đang triển khai dự án phủ sóng điện thoại di động toàn bộ lãnh thổ rộng lớn của Mông Cổ trong vòng 2 năm tới.

Ấn tượng đầu tiên của du khách khi đặt chân tới Mông Cổ là những túp lều của người dân du mục. Chúng được xem như một tuyệt tác của cuộc sống hòa quyện với thiên nhiên của người dân. Lều là những ngôi nhà hình tròn với hai cột đặt cách nhau khoảng 1-1,2 mét đỡ bộ khung. Tâm của vòng tròn, chính giữa nhà, là nơi đặt bếp lò với một ống khói cao, vươn qua mái đưa khói ra ngoài. Bộ khung của lều được phủ ba lớp: bên ngoài cùng là lớp vải bạt màu trắng; kế đến là một lớp vật liệu như kiểu da thô bằng lông thú nén lại, có tác dụng cách nhiệt; bên trong là thảm trang trí hoặc một lớp da lông thú (như lông gấu, lông chó sói hoặc lông chồn cáo). Một khoảng trống trên mái lều đóng vai trò như đồng hồ: Căn cứ vào bóng nắng soi qua cái lỗ này mà người dân xác định giờ chăn thả gia súc. Mọi kích thước của cái lều được tính toán kỹ lưỡng để đảm bảo ấm về mùa đông, mát về mùa hè, còn đồ dùng cũng được tính kích thước thích hợp để đảm bảo sinh hoạt tối thiểu cho một gia đình và tiện lợi chuyên chở khi di chuyển từ nơi này sang nơi khác.

Gia súc phổ biến của người dân du mục Mông Cổ là ngựa, cừu, bò và lạc đà, trong đó ngựa chiếm vị trí quan trọng hàng đầu. Ngựa là phương tiện giao thông thuận tiện trên thảo nguyên, là nguồn thực phẩm duy nhất vào mùa hè, là nguyên liệu chế biến thực phẩm chủ yếu cho mùa đông. Ngựa cung cấp cho người dân sữa và thịt. Sữa ngựa vắt ra được chứa trong những thùng sắt để qua đêm và hớp lớp váng sữa trên mặt, rồi cho vào những bao da lớn, dùng một cây gỗ khuấy mạnh. Sữa lên men chua, trở thành món sữa ngựa có vị chua thanh như giấm - một trong những thứ thực phẩm chủ yếu của người du mục trong suốt mùa hè. Váng sữa cũng để lên men và phơi khô thành những tấm bánh màu trắng đục, rắn như đá nhưng khi cho vào miệng nhai thì thấy dẻo vào có vị bùi béo - đây là thứ ăn khoái khẩu của mùa đông.

Từ khi ngành du lịch Mông Cổ phát triển, thì người dân du mục cũng có thêm một khoản thu nhập: tiếp du khách trong lều của mình. Một tiếng thăm lều, được phục vụ các món ăn dân tộc, du khách trả chưa đầy 10 USD (cho một nhóm 15 người). Đôi khi du khách thuê ngựa hoặc lạc đà chụp ảnh. Hay chỉ khoảng 1 USD, du khách có thể cưỡi ngựa khoảng 15-20 phút. Nhiều du khách thích Mông Cổ- đến đất nước của những đồng cỏ để tận hưởng cái thú du mục.