Nếu như Việt Nam nổi tiếng là một bức tranh đa văn hóa với sự gắn kết của cộng đồng 54 dân tộc thì Lai Châu lại là một trong những mảnh ghép không thể thiếu để tạo nên sự hoàn chỉnh trong bức tranh đó. Lai Châu được đánh giá là một tỉnh có thế mạnh để phát triển các loại hình du lịch như: Tìm hiểu, khám phá, nghiên cứu văn hóa. Trong đó phải kể đến các điểm mang đậm nét văn hóa độc đáo của đồng bào Lự, Lào, Thái trắng như: Bản Vàng Pheo (Phong Thổ); Bản Nà Luồng và Bản Hon (Tam Đường).

Trong kho tàng văn hóa truyền thống của dân tộc Lự tại Bản Hon, chúng ta không thể không nhắc đến những yếu tố như: Kiến trúc nhà sàn (một trong những nét đẹp thể hiện sự tinh tế của người Lự); ẩm thực; trang phục truyền thống; những phong tục tập quán luôn ẩn hiện trong cuộc sống thường nhật. Nghề dệt thổ cẩm truyền thống còn được phụ nữ nơi đây lưu giữ với các sản phẩm tinh xảo như: Váy, áo, khăn bằng vải chàm có thêu hoa văn chỉ thổ cẩm. Và có một điều đặc sắc trong văn hóa người Lự là tục nhuộm “răng đen” một trong những nét văn hóa mang tính điểm nhấn của người phụ nữ với điểm xuyết một vài chiếc răng bằng vàng giả còn giữ được đến tận ngày nay.

Bên cạnh đó, văn hóa của người Lự còn được thể hiện qua nhiều phương diện khác như: Những làn điệu dân ca khỏe khoắn mà không kém phần trữ tình, đằm thắm. Người Lự họ rất yêu văn nghệ, khi có khách đến chơi họ sẵn sàng thổi sáo, thổi khèn, chơi đàn nhị, chơi trống… Tất cả những giá trị văn hóa truyền thống mà người Lự còn lưu giữ đến tận ngày nay sẽ là điều hấp dẫn khách du lịch và chúng ta có thể dựa vào những thế mạnh trong văn hóa đó để khai thác phát triển loại hình du lịch cộng đồng bền vững tại địa phương, đưa đến cho du khách những trải nghiệm thú vị khi đến với Lai Châu.

Phát huy những giá trị văn hóa bản địa

Nếu văn hóa người Lự vẫn giữ nguyên vẻ đẹp nguyên sơ bất chấp dòng chảy của thời gian, thì văn hóa của người Thái trắng tại Mường So (Phong Thổ) cũng không nằm ngoài quỹ đạo chung đó. Vì vậy, chúng ta cần phải bảo tồn, phát huy những giá trị văn hóa người Thái trắng tại bản Vàng Pheo.

Hiện nay, người Thái trắng xứ Mường So vẫn lưu giữ nét văn hóa đặc sắc của 36 điệu xòe, nhiều lễ hội văn hóa đặc trưng như: Lễ hội Nàng Han (rằm tháng 2 âm lịch), Then Kin Pang (mùng 10/3 âm lịch), Kin Lẩu Khẩu Mẩu hay lễ hội Cơm mới (rằm tháng 9 âm lịch); những hương vị ẩm thực đặc sắc… và cả những giá trị văn hóa phi vật thể vẫn được bảo tồn khá nguyên vẹn từ những ngôi nhà sàn đến những bộ váy áo truyền thống của phụ nữ Thái…

Xác định được thế mạnh của tuyến du lịch vòng cung Tây Bắc là “du lịch cộng đồng” nên ngành du lịch Lai Châu rất coi trọng việc bảo tồn và phát huy giá trị văn hóa truyền thống tiêu biểu của các dân tộc như: Thái trắng, Lào, Lự để phát triển du lịch bền vững trong tương lai và xem du lịch như là một trong những phương tiện để đánh thức làm trỗi dậy những giá trị văn hóa đang bị lãng quên hoặc mai một theo dòng thời gian, từ đó góp phần vào việc xây dựng hình ảnh văn hóa du lịch Lai Châu nói riêng và khu vực Tây Bắc nói chung. Vấn đề đặt ra ở đây là làm thế nào vẫn giữ nguyên được nét đặc sắc truyền thống để có thể khai thác phát triển du lịch bền vững hướng tới xóa đói giảm nghèo cho người dân mà vẫn có thể phù hợp với cuộc sống hiện tại là một việc làm hết sức khó khăn, đòi hỏi sự nỗ lực của cả hệ thống chính trị, của toàn xã hội và đặc biệt là chính chủ thể sáng tạo nên chúng.

Một khi chúng ta có thể gìn giữ được những giá trị văn hóa đó qua nhiều thế hệ, thì việc khai thác những giá trị văn hóa truyền thống để phát triển du lịch bền vững tại địa phương giúp người dân làm giàu trên chính mảnh đất mà họ đang gieo mầm là điều có thể trong một tương lai không xa./.