Lật dở con cá rô phi to bằng bàn tay trên bếp than hồng, chị Lò Thị Xuân (bản Lầu, phường Tô Hiệu, thành phố Sơn La), khoe: ngoài hình thức thì ngọt, thơm, béo, mặn, cay nồng là 5 vị cần có trong món cá nướng của bà con người Thái. Nếu chưa làm được như thế thì chưa phải là pa pỉnh tộp!
Ðến với thành phố Sơn La hôm nay, đồng thời với những cảm nhận về núi non hùng vĩ, trùng điệp; những đổi thay nhanh chóng của đô thị trẻ thời hiện đại, du khách vẫn dễ dàng cảm nhận được bản sắc văn hoá các dân tộc còn rất đậm đà đang tiềm ẩn dưới nhiều lĩnh vực văn hoá. Ðó chính là những tấm khăn piêu mềm mại của phụ nữ Thái, những bộ áo cóm lấp lánh hàng cúc bạc; những chiếc váy thêu sặc sỡ làm nổi bật nét uyển chuyển của các thiếu nữ H’Mông; những ngôi nhà sàn với hàng khau cút vút lên tựa chiếc sừng hươu; những làn điệu dân ca Thái, H’Mông, khúc đang Mường, giọng hát then say đắm lòng người.v.v. và ấn tượng không kém là nét văn hoá ẩm thực.
Một trong những khu dân cư phát triển mạnh dịch vụ ẩm thực là khu vực bản Lầu. Nhiều góc phố nơi đây đã trở thành điểm ẩm thực đậm nét văn hoá Thái với những món cổ truyền: cơm lam, thịt bò, lợn hun khói; gà, cá nướng, lạp sường.v.v. Những người biết và có khả năng chế biến các món ăn dân tộc như chị Xuân không chỉ thu hút du khách từ xa đến, mà đã chiếm một vị trí khá quan trọng trong danh sách ẩm thực thường nhật của người dân thành phố. Dù chỉ là với món tiền chuẩn bị cho bữa cơm bình dân hay tiếp khách sang; có thể đã đặt trước món ăn, hoặc bất chợt lỡ bữa, lỡ chợ tạt qua, khách đều có thể mang về cho mình những món ăn đậm bản sắc dân tộc Thái Tây Bắc.
Có dịp được nhấm nháp khúc pa pỉnh tộp cùng ống cơm lam vừa chín tới, cảm nhận được độ dẻo, thơm của hạt gạo nếp tan; vị ngọt, ngậy, cay nồng, đậm đà của thịt cá nướng tan dần trong lưỡi, chợt nhớ tới lời bài hát của nhạc sỹ Cầm Minh Thuận: “Cơm nếp dẻo, cá nướng thơm, em chờ anh quăng chài về...”.
Sơn La - phố núi thật giàu bản sắc. Mới chỉ vài nét văn hoá giản đơn trong ăn mặc, ẩm thực, sinh hoạt tinh thần mà đã ấn tượng biết bao. Mong sao trong thời gian tới, những nét văn hoá này được quan tâm phát huy hiệu quả hơn, tạo thành thế mạnh vật thể và phi vật thể vùng sơn cước; thành lời mời gọi, thành cớ giữ chân, thành lời nhắn nhủ, ước hẹn gặp lại với những người đã đến và cả những người chưa đến Sơn La./.
