Dân tộc Tà Ôi tái hiện lễ Gieo hạt tại Làng

Lễ gieo hạt (hay còn gọi là Lễ Apier) - một nghi lễ nông nghiệp thể hiện sự tôn thờ thần Núi, thần Sông và đặc biệt là thần Lúa, cầu mong cho mưa thuận gió hòa mùa màng bội thu của dân tộc Tà Ôi, huyện A Lưới. Lễ cúng này được tổ chức hàng năm trước khi bà con trỉa lúa, gieo hạt trên nương với quan niệm, không làm lễ cúng này thì thần Lúa sẽ không thức dậy, mùa màng không tươi tốt, con sâu con mọt phá hoại.

Trong khuôn khổ những hoạt động của tháng Tư “Sắc màu các dân tộc Việt Nam” diễn ra tại “Làng”, Cộng đồng dân tộc Tà Ôi đã tái hiện lễ cúng quan trọng này để giới thiệu với du khách đến tham quan.

Để chuẩn bị cho lễ Gieo hạt, bà con chuẩn bị: 1 con heo, 1 con gà, 1 ché rượu cần, gạo nếp, bánh, mía và không thể thiếu 5 loại hạt giống (lúa, ngô, lạc, đậu, vừng). Bên cạnh đó, bà con cũng chọn mảnh đất chuẩn bị cho nghi lễ Gieo hạt. Đất được cải tạo mảnh thành khoảnh nhỏ để phù hợp cho các loại hạt. Một cây Nêu cũng đã được dựng chuẩn bị ngay tại khoảng đất được chọn…

Vào giờ đẹp, tất cả mọi người tập trung tại nhà rông để tiến hành nghi lễ đầu tiên. Nghệ nhân Viên Đăng Ninh và nghệ nhân, già làng Hồ Văn Hạnh làm chủ lễ.

Tại lễ cúng ở nhà rông, nghệ nhân Viên Đăng Ninh đọc lời khấn với nội dung báo cáo với giàng, thần linh về việc tiến hành nghi lễ Gieo hạt và mời thần linh thụ lễ do bà con dâng lên, cầu xin giàng và thần linh đánh thức hạt mầm lên xanh tốt…

Tiếp đó, bà con mang lễ vật ra ngoài mảnh đất đã được chọn và chuẩn bị cho nghi lễ Gieo hạt. Chủ lễ Hồ Văn Hạnh lấy một chiếc chiêng la cho những hạt giống vào đó, đánh chiêng lên cho hạt giống thức dậy, với ý nghĩa đánh thức hạt giống thức dậy nảy mầm, lên đều và lên đẹp.

Đại diện các gia đình có hạt giống đã được bỏ sẵn trong giỏ dựng đứng bên cạnh giá cúng. Chủ lễ Hồ Văn Hạnh bắt đầu đọc lời cúng các vị thần và giàng với nội dung đánh thức các vị thần đang ngự trị trên mảnh mương con suối để chứng dám nghi lễ và đánh thức thần lúa để chuẩn bị cho một mùa gieo hạt mới… cầu mong, mưa thuận gió hòa, thần lúa mọc lên xanh tốt, không bị con sâu con mối phá hoại cũng như các hạt giống sẽ lên đều, lên xanh, lên đẹp…

Sau khi lời cúng của chủ lễ, các hạt giống được bà con gieo xuống mảnh đất được chọn. Sau khi gieo hạt xong họ cùng nhau rào lại cẩn thận cho thửa rẫy đã được chọn và theo dõi chứng kiến kết quả.