Hành trang lữ khách

Khám phá bảo tàng sống Ia Mơ Nông, Gia Lai

Cập nhật: 09/01/2009 15:56:05
Số lần đọc: 1934
Trước khi bước vào cánh cổng LaLy, công trình thuỷ điện có quy mô đứng thứ hai của Việt Nam sau Hoà Bình, bạn sẽ có may mắn thăm một làng văn hoá khá điển hình của dân tộc Gia Rai. Đó là làng Pleipul thuộc xã Ia Mơ Nông, huyện Chư Pảh tỉnh Gia Lai. Pleipul cách thành phố Pleiku khoảng 40 km trên đường 14 hướng đi Kon Tum. Tiếng Gia Rai, Pleipul là làng của người cùi.

Nguyên những năm trước giải phóng, mật độ dân làng tại đây mắc bệnh cùi khá lớn, sau này với sự giúp đỡ của y học hiện đại, làng đã không còn ai mắc bệnh nan y này nữa nhưng tên làng thì vẫn giữ như một kỷ niệm buồn làm điều so sánh với cuộc sống sung túc hôm nay... Quả vậy, dấu ấn của một làng cùi bị cộng đồng hất hủi, xa lánh đã lùi xa vào ký ức. Ngay những bước chân đầu vào bản, du khách đã nhận được ngay không khi no ấm, sung túc của một làng kiểu mẫu, gần như không thua bất cứ làng quê trù phú nào ở miền xuôi. Đường vào bản rộng rải, những ngôi nhà sàn lợp ngói mới ẩn hiện trong những vườn càphê vuông vức, mênh mang, đâu đó còn có tiếng trẻ con ê a học bài.

La Mơ Nông hiện là một trong những địa phương còn giữ được nhiều nét sinh hoạt cộng đồng của dân tộc Gia Rai. Nếu có duyên, du khách may mắn có thể dự được lễ hội Pơ Thi (lễ bỏ mả). Theo tập tục, đây là lễ hội quan trọng và mang đậm màu sắc nhất của đồng bào dân tộc Gia Rai. Khu vực chôn người chết ẩn kín trong một khu rừng già và cách làng không xa. Đây được coi là khu rừng thiêng nên không một nhánh cây nào được chặt hạ. Khuất sau những thân cây to vài người ôm là những nhà mồ được trang hoàng đẹp. Phần lớn tượng nhà mồ của người Gia Rai đều đẽo khắc hình tượng Ra Coom (người mặt buồn). Nhà mồ không chỉ là nơi chôn người thân, mà còn là nơi thể hiện quyền lực hoặc biểu trưng sự giàu có của những thành viên trong cộng đồng. Có những lễ bỏ mả tiêu tốn hàng chục gia súc gia cầm là chuyện bình thường. Sau lễ hội này thì nhà mồ được bỏ phế hẳn và người sống hoàn toàn không còn thăm viếng, cúng lễ, thương nhớ đến người đã khuất.

Vì những lý do đó, Plei Pul - La Mơ Nông hiện được chính quyền địa phương lưu giữ như một bảo tàng sống về các sinh hoạt, kiến trúc, tập quán của tộc người Gia Rai. Và hơn một năm nay Công ty Du lịch Gia Lai đã đưa điểm làng văn hoá Ia Mơ Nông vào chương trình tour giới thiệu cho du khách. Một điều quan trọng mang hơi hướng tập tục, sẽ không có du khách nào (dù là nhà báo) bước được vào làng, nếu không có sự giới thiệu của các cấp chính quyền hoặc công ty du lịch. Và du khách cũng không mong mua được bất kỳ vật phẩm lưu niệm nào, bởi người dân ở đây đón tiếp bạn với tư cách là một người bạn đến chơi nhà chứ không phải là những người lữ hành tò mò. 

Nguồn: website hoianhandicraft

Cùng chuyên mục