Vọp nướng chông - Món ăn dân dã
Vọp mánh có hai loại: “vọp mánh lộ” và “vọp mánh chỉ”. Người ta gọi vọp mánh lộ vì tuy nằm dưới đất nhưng chúng vẫn để lộ một phần năm đến một phần ba một mặt bề vỏ, phần vỏ lộ này rất tiệp với màu đất phèn. Vọp mánh chỉ thì sống dưới mặt đất. Chính vì những yếu tố này mà vọp mánh lộ và vọp mánh chỉ rất khó tìm, phải là dân đi làm rừng có nhiều kinh nghiệm mới phát hiện được chúng. Khi đó, họ dùng móc sắt móc vọp lên. Một khi móc được một con thì sẽ móc được hàng trăm con, thậm chí hàng ngàn con, vì vọp sống từng bầy đàn.
Ở Cà Mau, vài ba người bạn khi đi rừng thường “thủ sẵn” muối, ớt, chanh cùng một vài chai rượu đế. Sau khi khượi được vọp nhiều rồi, người ta dọn một khoảnh đất nhỏ, cắm chặt miệng chúng xuống đất. Sau đó, rải một lớp nhánh củi đước hoặc củi già khô lên cho thật đều, rồi mồi lửa. Nhánh củi khô bén lửa cháy nổ lách tách, bùng lên rừng rực rồi tàn lụi ngay. Chỉ cần bấy nhiêu sức nóng đã đủ để vọp chín, nhưng không thể hả miệng ra được vì bị đất “đóng băng”. Bấy giờ, người ta gạt lớp tro than bên trên vọp, bắt từng con, cẩn thận tách miệng vọp, cho nước ngọt chảy vào cổ họng hân thưởng vị ngọt độc đáo của nó trước khi thưởng thức phần thịt. Thịt vọp ngọt cùng với mùi vị chua mặn cay của muối tiêu chanh thật ngon. Chiêu thêm ly rượu gốc nóng “cháy lưỡi” là điều ai cũng thích. Thưởng thức vọp kiểu “khẩn hoang” này, người dân Cà Mau gọi là “vọp nướng chông”, bởi người ta cắm vọp xuống đất như gài chông.
Không chỉ đơn giản có vậy, người ta còn chế biến vọp thành nhiều món: vọp nấu chua cơm mẻ, vọp luộc gừng, vọp kho sả, gỏi vọp bắp chuối rau thơm, nhưng đứng đầu vẫn là vọp nướng mỡ hành. Với một bếp than hồng, một vỉ nướng, một ít rau răm, húng cây, húng lủi, một ít đậu phộng rang, đặc biệt là một chén hành lá đã được phi mỡ thơm lừng. Vọp nướng đến lúc há miệng nhanh tay gắp, trút phần nước từ thân vọp vào chén. Đây là thứ nước “chữa lửa” đại tài, ngọt hơn súp xương heo. Để vọp lên vỉ, phết 1/3 muỗng mỡ hành vào thịt, khi mỡ sôi, gắp thịt vọp chấm muối tiêu chanh là đã sẵn sàng “tác chiến”.
