Lễ hội Đình làng An Hạ (Hà Nội): Đậm bản sắc văn hóa đồng bằng Bắc bộ

Lễ hội mang đậm giá trị lịch sử

Đình thôn An Hạ được Bộ Văn hóa - Thông tin (nay là Bộ Văn hóa, Thể thao & Du lịch) xếp hạng Di tích lịch sử văn hóa năm 1995. Theo cụ Nguyễn Duy Đồng – một người cao tuổi của làng, đình An Hạ xưa là đình Đụn. Căn cứ vào thần phả, thần tích, sắc phong, sắc văn qua các triều đại - các vị thần được nhân dân suy tôn thờ phụng thuộc đình Đụn khi xưa là gia đình cụ Đỗ Thiện. Ông là một cựu thần thuộc triều vua Thục Phán An Dương Vương.

Năm Đinh Hợi, 214 trước Công nguyên, khi giặc Tần xâm lược nước ta, ông Đỗ Thiện cùng hai người vợ và chín người con đã tham gia đánh giặc. Sau khi giành chiến thắng tại vùng Lĩnh Nam, nhà vua đã mở lễ mừng công và phong chức “vương” cho gia đình ông. Sau này, gia đình ông được nhân dân suy tôn làm Thành hoàng đình Đụn. Khi ngôi đình bị xuống cấp, nhân dân ba trang An Hạ, Đào Nguyên, Ngự Câu đã chia nhau xây dựng ba ngôi đình để thờ phụng.

Theo thần phả ghi lại, Thành hoàng thôn An Hạ nay là bà Đỗ Thị Bảo, con gái Thái công Đại vương Đỗ Thiện. Sau khi chiến thắng giặc ngoại xâm, bà được vua phong tước “Huyền Vũ phong tư đệ lục vị công chúa”, nay còn có bài vị tại đình.

Từ đó, cứ đến ngày 12 tháng giêng, nhân dân ba thôn lại tổ chức lễ hội đình để tưởng nhớ đến công lao to lớn của các vị thành hoàng, trong đó có lễ rước bài vị và kiệu cống.

Lễ hội đặc trưng của đình làng Bắc bộ

Điều đặc biệt của lễ hội đình An Hạ là lễ rước từ đình làng ra quán. Theo ông Nguyễn Thế Huy, Bí thư thôn An Hạ, đình đặt bài vị của thành hoàng thôn An Hạ là Huyền Vũ phong tư đệ lục vị công chúa, tên húy là Bảo, còn quán là nơi người dân thờ vong. Lễ rước gồm năm kiệu, mỗi kiệu do hơn 20 thanh niên trong làng được tuyển chọn khiêng. Năm chiếc kiệu gồm: kiệu thánh để bài vị, kiệu văn, kiệu hoa, kiệu oản và kiệu hương. Sau khi đến đạo quán, các chiếc kiệu được đặt tại đó. Đại diện những người cao tuổi trong thôn do một người làm chủ tế tổ chức tế lễ thánh, dâng hương. Đến chiều, năm chiếc kiệu lại được rước về đặt tại sân đình. Trong khi lễ rước diễn ra, nhân dân hai bên đường đã lập các ban thờ để lễ thánh phía ngoài cửa nhà mình, tạo ra một nét rất đặc trưng cho lễ hội này.

Đây là một điểm khá khác biệt so với các lễ hội đình khác ở Hà Nội, do điều kiện giao thông trong thành phố, các lễ hội thường ít khi tổ chức lễ rước, thường 5 năm tổ chức một lần.

Ngoài phần chính gồm lễ rước kiệu thánh và dâng hương, lễ hội đình thôn An Hạ còn có rất nhiều những trò chơi dân gian như mở chiếu chèo, cờ người… thu hút đông đảo bà con tham gia.

Theo ông Nguyễn Thế Huy, bí thư chi bộ thôn An Hạ: “Đây là một lễ hội truyền thống từ thời xa xưa để lại. Nó mang một giá trị văn hóa tinh thần rất lớn, vì tác động đến đời sống của người dân trong thôn. Tất cả các con cháu dù ở nơi nào, đến ngày lễ hội vẫn nhớ về cội nguồn mà quay về…”.

Có thể nói, đây là một trong số những lễ hội đình làng đặc sắc của khu vực đồng bằng Bắc bộ. Nó mang đậm giá trị văn hóa làng xóm của người dân Việt Nam cần được bảo tồn và phát huy.