Lễ cúng thần rừng của các dân tộc xã Nàn Ma, Hà Giang
Cúng thần rừng là nét văn hóa truyền thống lâu đời của đồng bào các dân tộc trong xã, trong dịp lễ cúng rừng cũng chính là dịp ăn tết tháng Giêng, mọi người đều nghỉ việc không làm nương rẫy mà tổ chức vui chơi, thăm hỏi lẫn nhau. Đặc biệt là trong dịp lễ cúng rừng, đồng bào kiêng chặt cây, kiêng cắt cỏ, thậm chí kiêng cả hái rau ở vườn. Tất cả mọi người kiêng kỵ như vậy để chuẩn bị tinh thần cho một năm lao động mới với hy vọng những điều tốt đẹp.
Lễ cúng rừng là buổi lễ với quy mô mang tính cộng đồng lớn nhất ở đây. Đồng bào quan niệm rằng, cúng rừng thì thần rừng sẽ ban cho mưa thuận gió hòa, cây cối tốt tươi, mùa màng bội thu, sản xuất, chăn nuôi phát triển, mọi người được khỏe mạnh, con cháu học hành tiến bộ, cuộc sống ấm no, hạnh phúc.
Lễ cúng rừng được diễn ra ở khu rừng thiêng, khu rừng này đã được nhân dân giữ gìn từ lâu đời, người chủ lễ (thầy cúng) là người có uy tín, hiểu biết, được mọi người kính trọng. Chuẩn bị vào lễ, bàn thờ được đặt dưới gốc cây to nhất khu vực cửa rừng, gồm 2 bàn thờ (1 cao, 1 thấp) bàn thờ cao dùng để thờ thần rừng chung cho toàn khu vực, bàn thờ thấp dùng để thờ thổ công, thổ địa. Từ sáng sớm, mọi người dân từ các thôn bản đổ về tập trung tại khu rừng thiêng. Các lễ vật dâng tế gồm: 1 con lợn, 1 con chó, 2 con gà trống, tất cả các lễ vật đều được cúng 3 lần: Cúng khi còn sống, cúng lúc cắt tiết xong và lần cuối cùng đã chế biến. Mỗi lần cúng đều có nội dung riêng và tương ứng với một thời gian nhất định. Thầy cúng thay mặt bà con dân bản dâng lễ vật lên và mong thần rừng chấp nhận và phù hộ cho nhân dân luôn được khỏe mạnh, con cái học hành chăm chỉ, tiến bộ, lao động sản xuất bội thu, ngô lúa đầy trên gác, trâu, bò, lợn, gà đầy chuồng, đẩy lùi kẻ ác, kẻ xấu, đẩy lùi mọi bệnh tật ốm đau... Thầy cúng cũng thay mặt cho nhân dân tạ ơn thần rừng đã che chở, phù hộ cho nhân dân trong năm qua, hứa sẽ khuyên bảo con cháu tích cực trồng rừng, bảo vệ rừng thật tốt. Kết thúc buổi lễ, thầy cúng rót rượu lộc mời mọi người cùng hưởng và kêu gọi mọi người cùng quây quần bên nhau để chúc tụng, cùng bàn bạc cách làm ăn cho một năm mới, cùng nhau thưởng thức những lễ vật đã dâng tế thần rừng.
