Lễ trưởng thành của người Ê Đê (Phú Yên)

Cúng 5 lần mới trở thành … người lớn

Đối với người Ê Đê, từ khi sinh ra đến khi trưởng thành, không thể bỏ qua lễ trưởng thành. Tiếng Ê Đê gọi là Mpú Tohkoong. Việc cúng lễ này được tổ chức năm lần và do cha mẹ đẻ sắm sửa mâm cỗ, làm lễ. Nếu cha mẹ không có điều kiện thì có thể anh chị em cúng thay… Cũng giống như người Kinh, khi con tròn một tháng tuổi phải làm lễ đầy tháng (cúng bỏ guốc), một năm phải làm lễ thôi nôi, 12 tuổi phải cúng ông Táo… Lê Mô Y Thái được làm lễ trưởng thành, không chỉ Y Thái vui mà bà con ở buôn Hai Krông, xã Ea Bia (huyện Sông Hinh) cùng vui. Năm nay Y Thái 24 tuổi, đã có vợ và một con, lễ trưởng thành lần này là lần thứ tư và chỉ tổ chức thêm một lần nữa là Lê Mô Y Thái sẽ trở thành...người lớn, người trưởng thành thật sự. Ông Ma Bưng, làm thầy ở buôn Hai Krông hơn 20 năm nay cho biết: “Đối với người Ê Đê phải trải qua năm lần làm nghi lễ trưởng thành thì người đó mới thật sự trưởng thành. Lần đầu tiên, nghi lễ cúng một ché rượu và một con gà. Lần thứ hai cúng ba ché rượu và ba con gà. Lần thứ ba cúng ba ché rượu và một con heo. Lần thứ tư cúng năm ché rượu và một con heo thiến (heo thiến phải lớn, phải đãi đủ bà con trong buôn làng ăn một bữa). Lần thứ năm cúng bảy ché rượu và một con heo thiến”.

Nghi thức lễ trưởng thành cũng đơn giản, già làng thay mặt buôn làng, thay mặt họ tộc chàng trai làm lễ cúng Giàng, xin phép thần linh được làm lễ trưởng thành cho chàng trai. Các lễ vật của buổi lễ gồm thịt heo, gà, rượu cần, cơm, cháo… Sau khi cúng xong, Ma Bưng dắt tay Y Thái đến bên ché rượu cần đầu tiên trong năm ché đặt giữa nhà để làm lễ. Chiêng, trống nổi lên báo hiệu buổi lễ bắt đầu. Ma Bưng khấn mời Giàng về chứng kiến và chiếc vòng đeo tay trong lễ trưởng thành là biểu tượng của cuộc sống, có nghĩa là buôn làng đã trao cho sức mạnh. Lễ trưởng thành của người Ê Đê thể hiện tính cộng đồng rất cao vì có sự tham gia, góp sức của cả buôn làng…