Độc đáo món gà xông khói của người Jrai

Gà xông khói là món ăn ngon, chứa đựng bản sắc ẩm thực đặc sắc của người Jrai. Ảnh: Trần Dung

Theo ông Siu Núi-già làng Ốp (phường Hoa Lư, TP. Pleiku), món gà xông khói của người Jrai được “khai sinh” từ những chuyến đi rừng, đi rẫy xa của dân làng. Để thịt gà chín mà không bị cháy, khô và vẫn giữ được vị ngọt, mang hương vị của mùi khói bếp, người Jrai xưa đã nghĩ ra cách xông thịt gà trên khói bếp trong một khoảng thời gian khá lâu.

“Trước đây, khi đi rẫy xa, mỗi nhà trong làng thường mang theo 1 con gà tơ thả vườn khoảng chừng 1,5 kg trở lại đã được làm sạch và ướp gia vị. Lên tới rẫy, chúng tôi đốt lửa và treo con gà cách xa bếp, chỉ vừa tầm với làn khói. Cứ như vậy, sau 1 hoặc 2 ngày, gà sẽ chín. Gà xông khói ăn có vị khác biệt so với gà nướng hay gà luộc. Vì món ăn này mất khá nhiều thời gian nên chỉ lúc nào nhà có khách quý hay các ngày hội đặc biệt của làng, người Jrai mới chế biến”-già làng Siu Núi kể.

Muốn có món gà xông khói ngon thì phải chọn loại gà bản địa của người Jrai. Loại gà này nhỏ, thịt săn chắc và có độ dai. Theo chị Ksor H’Bla (làng Ngó, phường Trà Bá, TP. Pleiku), ngày trước, người Jrai đem thịt gà sống xông khói trên bếp. Nhưng ngày nay, để cho gia vị thấm nhanh hơn, mọi người luộc sơ gà khoảng 10 phút sau khi tẩm ướp gia vị. Công đoạn này giúp thịt gà có thêm nhiều hương vị, màu gà sau khi hun khói cũng đẹp hơn.

Chị H’Bla chia sẻ: “Nguyên liệu không có gì lạ nhưng với cách chế biến rất riêng, món gà xông khói có sức hấp dẫn đặc biệt và hàm chứa nhiều tâm huyết cũng như tính cách chân thành, mộc mạc của người Jrai. Thời gian chế biến món ăn này cũng thể hiện được tính kiên nhẫn của đồng bào. Để có món gà xông khói phải mất khoảng 3 ngày. Bếp phải luôn đỏ lửa để có làn khói nóng quấn lấy thân gà, len sâu vào từng thớ thịt. Gà cứ thế treo trên bếp lửa tới ngày thứ 3, khi da vàng ươm bóng mướt, lúc đó món gà xông khói mới hoàn thành”.

Hương vị đậm đà, thơm ngon và đặc biệt không mất đi mùi đặc trưng của thịt gà, da gà vàng tươi có độ giòn, thịt mềm, ngọt đã làm nên nét khác biệt cho món gà xông khói của người Jrai. Chính vì vậy, nhiều nhà hàng, quán ăn tại Pleiku đã lựa chọn món ăn này đưa vào phục vụ du khách.

Ông Phạm Văn Hoàng-chủ quán Cơm lam gà nướng H’Bla T’rưng (220 Lê Duẩn, TP. Pleiku) cho biết: “Chúng tôi đã đưa món gà xông khói của đồng bào Jrai trở thành món ăn đặc sắc của quán. Sau khi thu mua giống gà của người bản địa, chúng tôi thuê luôn đầu bếp người Jrai để làm món này theo đúng cách truyền thống của họ. Vì thời gian chế biến khá lâu nên mỗi lần làm khoảng 10 đến 20 con gà xông khói, chúng tôi đóng bao bì và bảo quản cẩn thận. Khi khách có nhu cầu, chúng tôi sẽ làm nóng lại để phục vụ. Hầu như khách du lịch gần xa tới đây đều rất thích món ăn này”.

Trong không gian thoáng đãng và tiết trời mát mẻ của Phố núi, chỉ cần thưởng thức những món ăn dân dã, đậm hương vị núi rừng như gà xông khói, pha lẫn hương men thơm nồng của rượu cần cũng đủ để mỗi thực khách, nhất là du khách phương xa cảm nhận rõ hơn về nét đặc sắc trong văn hóa ẩm thực của người bản địa Tây Nguyên.