Hồ Hòa Bình được hình thành sau khi xây dựng Nhà máy Thủy điện Hòa Bình, là hồ nhân tạo lớn nhất Việt Nam có chiều dài hơn 100km, dung tích chứa gần 9,5 tỷ m³ nước, trải rộng trên địa bàn các huyện Cao Phong, Tân Lạc, Mai Châu, Đà Bắc và thành phố Hòa Bình. Trong khu lòng hồ có 47 đảo lớn, nhỏ nhấp nhô trên mặt nước mênh mông, trong đó 11 đảo đá vôi có diện tích 116 ha và 36 đảo núi đất có diện tích 157,5ha.

Hiện nay, nhiều đảo trong khu vực lòng Hồ Hòa Bình đã được đầu tư xây dựng thành các khu du lịch sinh thái hấp dẫn như: đảo Dừa, đảo Xanh, nhà nghỉ Cối Xay Gió... Trong đó, đảo Dừa là điểm đến đang thu hút đông đảo du khách bởi sự độc đáo của những ngôi nhà sàn lớn xây dựng theo kiến trúc cổ truyền người Mường phân bố theo các khu vực khác nhau được dùng làm chỗ nghỉ, chỗ ăn khi khách có yêu cầu. Xung quanh đảo, gần sát mép hồ còn có những ngôi nhà sàn nhỏ gọn nằm quay mặt ra phía hồ được dựng để dành riêng cho khách du lịch đi nghỉ theo gia đình. Đặc biệt, du khách có thể tự do hái quả tại các vườn cây ăn quả hoặc bơi thuyền thăm các đảo xung quanh, tắm, câu cá, đốt lửa trại... Ngoài vẻ đẹp tự nhiên vùng hồ, du khách còn được thưởng thức những món ăn đặc sản sông Đà do chính gia đình chủ đảo nuôi, trồng và chế biến theo cách thức, gia vị truyền thống riêng của người dân bản địa như: Cá hun khói, rau rừng đồ chấm lòng cá, thịt lợn nướng...

Trước khi đến với Khu du lịch Hồ Hòa Bình, du khách đến tham quan Nhà máy thủy điện Hòa Bình, một công trình thế kỷ được khởi công xây dựng từ năm 1979 và hoàn thành vào năm 1994, với 8 tổ máy có công suất 1.920MW. Đây là công trình công nghiệp quan trọng và cũng là điểm tham quan du lịch hấp dẫn. Tại đây, du khách được vào hầm tham quan các tổ máy, nhà truyền thống - nơi lưu giữ bức thư thế kỷ của những người đi trước gửi thế hệ sau; chiêm ngưỡng hình ảnh vĩ đại của đập tràn; dâng hương tượng đài Bác Hồ cao 18m trên đồi ông Tượng và ngắm nhìn toàn cảnh thành phố Hòa Bình từ trên cao rất ấn tượng.

Một trong những ấn tượng khiến du khách bị lôi cuốn, thu hút mỗi khi đặt chân đến nơi đây đó chính là những hang động Karst nguyên sơ như: động Thác Bờ, động Hòa Tiên là những danh thắng đã được Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch xếp hạng Di tích cấp quốc gia. Khi vào trong động là những khối thạch nhũ muôn hình, muôn vẻ sinh động khiến du khách không thể rời mắt. Ngoài cửa động, du khách có thể phóng tầm mắt ra xa ngắm nhìn những kiệt tác của thiên nhiên hòa quyện giữa mặt nước hồ trong xanh với cảnh núi non trùng điệp hùng vĩ, dường như mọi áp lực, mệt mỏi được tan biến hết trước khung cảnh hữu tình ấy. Sẽ là “nuối tiếc lớn” nếu một khi đã đặt chân đến Khu du lịch Quốc gia Hồ Hòa Bình mà không ghé qua điểm du lịch cộng đồng nổi tiếng – xóm Ngòi, xã Ngòi Hoa, huyện Tân Lạc của Khu du lịch Hồ Hòa Bình. Với công viên nước bơm hơi lớn nhất Việt Nam mới được khai trương đi vào hoạt động từ tháng 5/2017, bao gồm 34 cụm trò chơi kết cấu phao nổi trên mặt nước, du khách sẽ được trải nghiệm các môn thể thao dưới nước như: Mô tô nước, thuyền bơm hơi, ca nô, thuyền Kayak, bè mảng, chèo thuyền tôm, câu cá,… đáp ứng nhu cầu vui chơi giải trí cho mọi lứa tuổi.

Không chỉ có vẻ đẹp nguyên sơ cùng với những hang động, thác nước tự nhiên chứa đựng nhiều vẻ đẹp tiềm ẩn. Đặc sắc hơn cả, du khách khi đến với xóm Ngòi sẽ được khám phá, tìm hiểu đời sống văn hóa của người Mường trong những nếp nhà sàn với những phong tục, tập quán cổ xưa vẫn được lưu giữ, cùng với những tiếng chuông, điệu múa sênh tiền, lời hát dân ca Mường, diễn xướng Mo Mường,… Bên cạnh đó, du khách còn có thể tham gia chèo thuyền tôm, câu cá, đánh bắt thủy sản tại lòng hồ Hòa Bình, những hoạt động trải nghiệm thú vị này chắc chắn cũng sẽ để lại ấn tượng khó quên trong lòng mỗi du khách./.