Đây là nhiệm vụ thuộc Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi, nhằm hỗ trợ đồng bào nâng cao sinh kế thông qua phát triển du lịch dựa trên tài nguyên văn hóa - thiên nhiên đặc sắc của tỉnh.

Tham dự Hội thảo có đại diện các địa phương, Hiệp hội Du lịch tỉnh Quảng Trị, trường đại học, doanh nghiệp du lịch, các chuyên gia trong lĩnh vực du lịch, người dân địa phương kinh doanh du lịch...

Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy phát biểu khai mạc Hội thảo. Ảnh: TITC

Phát biểu khai mạc, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy cho biết, Chương trình mục tiêu quốc gia Phát triển kinh tế - xã hội vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi là chủ trương quan trọng của Đảng và Nhà nước nhằm thu hẹp khoảng cách phát triển, cải thiện đời sống và tạo sinh kế bền vững cho đồng bào dân tộc thiểu số. Bên cạnh đầu tư hạ tầng, y tế, giáo dục, chương trình nhấn mạnh việc phát triển những mô hình kinh tế dựa trên lợi thế bản địa. Trong đó, du lịch cộng đồng được xem là hướng đi phù hợp vì tạo sinh kế tại chỗ đồng thời khuyến khích người dân gìn giữ văn hóa, bảo vệ rừng, giữ đất và không gian bản làng - những giá trị cốt lõi làm nên bản sắc văn hóa.

Thực hiện chủ trương này, thời gian qua Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đã phối hợp chặt chẽ với các địa phương, trong đó có Quảng Trị, để khảo sát tiềm năng, triển khai các lớp tập huấn, đào tạo kỹ năng, hỗ trợ kết nối doanh nghiệp và từng bước ứng dụng chuyển đổi số trong quảng bá điểm đến. Những hoạt động này hướng đến mục tiêu giúp cộng đồng dân tộc thiểu số có đủ năng lực tham gia vào chuỗi giá trị du lịch một cách chủ động và bền vững.

Theo Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy, Quảng Trị là địa phương sở hữu nhiều điều kiện thuận lợi để phát triển du lịch cộng đồng. Khu vực miền núi Trường Sơn tại Hướng Hóa và Đakrông có hệ sinh thái phong phú, cảnh quan đồi núi xen kẽ suối, thác và rừng nguyên sinh - những yếu tố đặc biệt phù hợp cho các sản phẩm du lịch sinh thái và trải nghiệm ngoài trời. Đồng thời, cộng đồng Vân Kiều - Pa Cô nơi đây có nền văn hóa đặc sắc với cồng chiêng, khèn bè, lễ hội, thủ công truyền thống, ẩm thực bản địa cùng nhiều câu chuyện lịch sử gắn với đường Hồ Chí Minh huyền thoại. Đây chính là tài nguyên quý để hình thành các sản phẩm du lịch cộng đồng nguyên bản, khác biệt và giàu chiều sâu văn hóa - điều mà du khách hiện đại ngày càng tìm kiếm.

Tuy nhiên, Phó Cục trưởng cũng chỉ ra một số thách thức như các sản phẩm hiện có còn manh mún, thiếu liên kết; hạ tầng tại bản làng còn hạn chế; dịch vụ lưu trú cộng đồng chưa đồng đều; hoạt động quảng bá chưa mạnh; kỹ năng giao tiếp, phục vụ, làm du lịch của người dân vẫn cần được nâng cao. Việc nhận diện thẳng thắn những vấn đề này là cơ sở quan trọng để định hướng giải pháp phù hợp trong giai đoạn tới.

Toàn cảnh Hội thảo (Ảnh: TITC)

Trong bối cảnh đó, Hội thảo lần này có ý nghĩa thiết thực khi quy tụ các chuyên gia về du lịch cộng đồng, phát triển sản phẩm, quy hoạch điểm đến, truyền thông và chuyển đổi số. Họ sẽ phân tích sâu về tiềm năng, thực trạng của Quảng Trị và chia sẻ kinh nghiệm từ các mô hình thành công trên cả nước. Đặc biệt là các hoạt động xúc tiến tại chỗ, định vị thương hiệu, đẩy mạnh truyền thông số, xây dựng kế hoạch sản phẩm du lịch đặc trưng của địa phương.

Với tiềm năng tự nhiên và văn hóa sẵn có, Quảng Trị hoàn toàn có thể phát triển các sản phẩm đặc thù như lưu trú cộng đồng tại bản Vân Kiều - Pa Cô, trải nghiệm cồng chiêng, học nghề thủ công, trekking rừng Trường Sơn, khám phá suối - thác - rừng, thưởng thức ẩm thực bản địa và kết nối cùng du lịch lịch sử trên tuyến đường Hồ Chí Minh nhánh Tây. Nếu được xây dựng bài bản và gắn kết với doanh nghiệp lữ hành, các sản phẩm này sẽ tạo nên mạng lưới du lịch cộng đồng mang dấu ấn riêng của miền núi phía Tây Quảng Trị.

Phó Cục trưởng Phạm Văn Thủy nhấn mạnh, “Sự phối hợp bền chặt giữa chính quyền - cộng đồng - doanh nghiệp - chuyên gia là điều kiện tiên quyết. Chính quyền định hướng chính sách; cộng đồng giữ vai trò trung tâm trong bảo tồn và tạo trải nghiệm; doanh nghiệp đưa sản phẩm ra thị trường; chuyên gia hỗ trợ về kỹ thuật và đào tạo. Khi bốn yếu tố này gắn kết đồng bộ, du lịch cộng đồng Quảng Trị sẽ phát triển bền vững và mang lại sinh kế ổn định cho người dân.”

Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam mong muốn, Hội thảo sẽ đề xuất các giải pháp phù hợp, khả thi để đưa du lịch cộng đồng tại Quảng Trị phát triển đúng tiềm năng. Để làm được điều đó, cần giúp người dân hiểu rõ lợi ích của du lịch cộng đồng đối với phát triển địa phương; từ đó hướng dẫn cách triển khai du lịch cộng đồng, đặc biệt là khai thác hiệu quả trên các kênh truyền thông số để quảng bá; sự hỗ trợ của chính quyền địa phương về xây dựng cơ sở hạ tầng, bảo tồn, quảng bá và đào tạo nguồn nhân lực du lịch.

Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Quảng Trị Hồ Văn Hoan phát biểu chào mừng Hội thảo (Ảnh: TITC)

Phó Giám đốc Sở VHTTDL tỉnh Quảng Trị Hồ Văn Hoan cho biết, Quảng Trị là tỉnh giàu tiềm năng du lịch với bề dày lịch sử và văn hóa đặc sắc. Tuy nhiên, ngành du lịch vẫn đối mặt với nhiều thách thức như tính thời vụ, nhân lực hạn chế và hiệu quả khai thác tài nguyên chưa cao. Để khắc phục, tỉnh ưu tiên phát triển các sản phẩm mới, đặc biệt là du lịch cộng đồng tại vùng đồng bào dân tộc thiểu số và miền núi - hướng đi chiến lược nhằm khai thác tài nguyên bản địa và tạo sinh kế bền vững.

Niềm tin vào mô hình này dựa trên ba lợi thế lớn. Thứ nhất, Quảng Trị đang có điều kiện thuận lợi về chủ trương, khi các chính sách mới xác định rõ nhiệm vụ phát triển du lịch cộng đồng gắn với bản làng dân tộc thiểu số và tạo việc làm cho người dân. Thứ hai, vùng miền núi sở hữu tài nguyên thiên nhiên phong phú như rừng nguyên sinh, thác nước, suối nước nóng Bang và Klu, cùng hệ thống giao thông - cửa khẩu - cảng biển thuận lợi cho kết nối du lịch. Thứ ba, tỉnh có tài nguyên văn hóa độc đáo với cộng đồng Bru - Vân Kiều, Tà Ôi, Chứt… và hơn 700 di tích lịch sử cách mạng.

Lãnh đạo Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam và Sở VHTTDL Quảng Trị chủ trì Hội thảo (Ảnh: TITC)

Giai đoạn 2021-2025, du lịch cộng đồng đã có bước phát triển rõ rệt với nhiều mô hình tiêu biểu như tour khám phá văn hóa Vân Kiều ở bản Còi Đá, Cây Sung; trải nghiệm người Rục; trekking Khe Nước Trong, Cổng Trời, Pa Thiên; cùng các hoạt động lễ hội truyền thống thu hút du khách. Công tác đào tạo, nâng cao kỹ năng cho bà con cũng được triển khai hiệu quả.

Tuy vậy, ngành vẫn gặp khó khăn về hạ tầng, chất lượng dịch vụ, liên kết và chuyển đổi số. Để phát triển bền vững, tỉnh đề xuất các nhóm giải pháp: hoàn thiện chính sách; đầu tư hạ tầng xanh; tăng cường truyền thông - chuyển đổi số; và phát triển nguồn nhân lực, đặc biệt là nghệ nhân và già làng. Với sự đồng lòng của các cấp và cộng đồng, du lịch miền núi Quảng Trị được kỳ vọng sẽ bứt phá trong thời gian tới.

TS. Triệu Thị Nhất, Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và Ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội (Ảnh: TITC)

Tại Hội thảo, TS. Triệu Thị Nhất, Giảng viên Khoa Quản trị du lịch và Ngôn ngữ quốc tế, trường Đại học Văn hóa Hà Nội đã chia sẻ về khai thác các giá trị văn hóa dân tộc trong phát triển du lịch cộng đồng, cần bảo tồn nguyên gốc, phát huy giá trị của di sản văn hóa với khai thác du lịch theo hướng bền vững. Việc định hướng đúng đắn, gắn bảo tồn với sinh kế cộng đồng, sản vật nông nghiệp địa phương và trải nghiệm du lịch cùng câu chuyện mang thông điệp truyền tải rõ ràng sẽ giúp giá trị văn hóa dân tộc phát triển và duy trì.

Ông Lê Anh Minh, Content Leader tại Công ty TNHH Truyền thông Vitamin Network (Ảnh: TITC)

Để đưa điểm đến lên bản đồ du lịch số qua video ngắn, ông Lê Anh Minh, Content Leader tại Công ty TNHH Truyền thông Vitamin Network với kinh nghiệm làm việc trên các nền tảng số và sở hữu gần 100k lượt theo dõi trên các nền tảng mạng xã hội cho hay, video ngắn là chìa khóa vàng giúp quảng bá sản phẩm, du lịch, văn hóa. Biến điện thoại thành công cụ quảng bá hiệu quả nhất mà ai cũng làm được. Một thông điệp truyền thông sâu sắc sẽ chạm tới trái tim người xem thông qua ngôn ngữ, cảm xúc và truyền thông hiệu quả.

Ông Đào Duy Minh, Giám đốc Dự án chuyển đổi số du lịch, Công ty Cổ phần Công nghệ và Truyền thông VTC Netviet (Ảnh: TITC)

Ông Đào Duy Minh, Giám đốc Dự án chuyển đổi số du lịch, Công ty Cổ phần Công nghệ và Truyền thông VTC Netviet cho rằng, để quảng bá định vị thương hiệu du lịch cộng đồng trên nền tảng số hiệu quả cần xác định và truyền tải giá trị cốt lõi, độc đáo và chân thực của điểm đến du lịch cộng đồng trên môi trường trực tuyến. Ông Minh cũng đồng thời giới thiệu mô hình 6C quảng bá thương hiệu du lịch cộng đồng gồm Chân thực - Câu chuyện - Cộng đồng - Chuyển đổi số - Chiêu thị - Chính quyền.

Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc giải pháp du lịch số, Tập đoàn Công nghệ Vietsens (Ảnh: TITC)

Ông Nguyễn Văn Cường, Giám đốc giải pháp du lịch số, Tập đoàn Công nghệ Vietsens đã giới thiệu về nền tảng hỗ trợ công tác quản trị và kinh doanh du lịch, trên đó tích hợp các dữ liệu về điểm đến, cơ sở lưu trú, sản phẩm du lịch, thị trường khách, năng lực phục vụ, chỉ số an toàn - vệ sinh, cùng phản hồi của du khách được thu thập và phân tích theo thời gian thực, giúp nâng cao hiệu quả ra quyết định.

Đối với doanh nghiệp, nền tảng đóng vai trò là công cụ hỗ trợ kinh doanh toàn diện: từ quảng bá - truyền thông, quản lý đặt dịch vụ, thanh toán trực tuyến, kết nối cung cầu cho đến đo lường hiệu quả hoạt động. Nền tảng cũng thúc đẩy chuyển đổi số tại cơ sở, giúp các đơn vị nhỏ, đặc biệt là cộng đồng địa phương - tiếp cận thị trường rộng hơn thông qua các công cụ số hóa nội dung, giới thiệu sản phẩm và kết nối với hệ thống lữ hành.

Với định hướng phát triển du lịch bền vững và thông minh, nền tảng không chỉ nâng cao năng lực cạnh tranh của ngành du lịch Việt Nam mà còn tạo môi trường minh bạch, hiệu quả và đồng bộ cho cả quản lý và kinh doanh.

Các đại biểu đóng góp ý kiến tại Hội thảo (Ảnh: TITC)

Các ý kiến tại Hội thảo đã tập trung làm rõ tiềm năng và những vấn đề trong phát triển du lịch cộng đồng ở Quảng Trị. Nhiều đại biểu nhấn mạnh nhu cầu tổ chức các khóa học, lớp tập huấn, các chuyến khảo sát thực tế để nâng cao năng lực làm du lịch của bà con đồng bào. Từ đó, hoàn thiện sản phẩm đặc thù, nâng cao chất lượng dịch vụ, tạo ra các không gian trải nghiệm chất lượng hơn và khai thác sâu hơn các giá trị văn hóa bản địa gồm ẩm thực, điểm đến, phong tục tập quán. Việc đẩy mạnh quảng bá, nhất là trên môi trường số, cũng được xác định là yêu cầu cấp thiết để sản phẩm của cộng đồng tiếp cận người dân và du khách rộng rãi hơn.

Bên cạnh đó, các đại biểu đề xuất tăng cường hướng dẫn người dân về cách tổ chức homestay, xây dựng thực đơn, tạo trải nghiệm văn hóa - nghề truyền thống, cũng như kỹ năng giao tiếp và phục vụ du khách….

Phát biểu kết luận Hội thảo, Phó Cục trưởng Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam Phạm Văn Thủy đánh giá cao những ý kiến chia sẻ, đề xuất của các đại biểu, chuyên gia đã phản ánh đúng đặc trưng, nhu cầu phát triển du lịch cộng đồng tại tỉnh và các giải pháp phát triển du lịch bền vững tại Quảng Trị.

Phó Cục trưởng nhấn mạnh, du lịch cộng đồng phải đặt người dân ở vị trí trung tâm. Người dân vừa là chủ thể gìn giữ bản sắc văn hóa, vừa là người trực tiếp tham gia tạo ra trải nghiệm cho du khách. Việc phát triển du lịch gắn với văn hóa đồng bào dân tộc thiểu số, tạo kế sinh nhai cho người dân cần được triển khai một cách bài bản, có tổ chức.

Trên cơ sở đó, Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam đề xuất 6 định hướng chính: xây dựng mô hình điểm tại một số bản Vân Kiều - Pa Cô; chuẩn hóa chất lượng dịch vụ; phát triển tuyến du lịch sinh thái - văn hóa; tăng cường liên kết doanh nghiệp; đẩy mạnh truyền thông số; và chú trọng bảo tồn văn hóa - môi trường. Cục Du lịch Quốc gia Việt Nam sẽ đồng hành cùng Quảng Trị trong đào tạo, xây dựng mô hình điểm, xúc tiến, kết nối doanh nghiệp và huy động nguồn lực từ Chương trình mục tiêu quốc gia nhằm phát triển các sản phẩm du lịch cộng đồng mang dấu ấn riêng của người Vân Kiều - Pa Cô, góp phần nâng cao đời sống và thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội của Quảng Trị.

Lãnh đạo, đại biểu chụp ảnh lưu niệm (Ảnh: TITC)

Trung tâm Thông tin du lịch