Thịt lợn nướng ống tre - Nghệ thuật ẩm thực của đồng bào Tây Nguyên

Không biết từ bao giờ, ống tre, ống lồ ô đã được bà con sống dọc dãy Trường Sơn - Tây Nguyên như Cơ Tu, Gia Rai, Ê Đê, M’nông, Mạ, Bru - Vân Kiều… sử dụng để nấu nướng các món ăn, thức uống. Điều này ban đầu có lẽ xuất phát từ tập quán lao động sản xuất trên nương rẫy, phải di chuyển xa, dài ngày nên bà con đã khéo léo dùng những vật dụng sãn có trên nương, trên rẫy thay vì phải mang vác nồi niêu, xoong chảo… Dần dần, ống tre, ống lồ ô đã góp phần làm phong phú thêm nghệ thuật ẩm thực của đồng bào Tây Nguyên nói chung.

Không chỉ nấu cơm trong ống tre, mà thịt, cá, rau hay món canh cũng được bà con sử dụng ống tre để nấu.

Nói riêng về món thịt nướng ống tre, để có món ăn ngon nhất thì phải là thịt heo rừng. Gia vị thường dùng gồm muối hạt, ớt rừng, sả, tiêu rừng và một số loại rau thơm. Thịt heo được thái lát mỏng, vừa ăn. Các loại gia vị giã nhuyễn, tẩm ướp vào thịt khoảng nửa tiếng trước khi cho vào ống tre.

Khi chế biến món ăn này, bà con thường chú trọng giữ mùi vị ngon ngọt của thịt heo. Cũng chính vì thế, không nên lạm dụng các loại gia vị.

Khi chế biến món này, dù không cần phải quá cầu kỳ nhưng lại đòi hỏi sự tỉ mỉ, nhạy bén của người “đầu bếp”. Riêng ống tre phải chọn loại bánh tẻ. Khi nướng trên than hồng, nếu ống tre già sẽ dễ cháy, còn tre non lại dễ bị nứt.

Sau khi tẩm ướp, thịt heo rừng đã thấm các loại gia vị được nhồi vào các ống tre. Nhồi thịt không được quá chặt để tránh khi chín làm vỡ ống tre. Người M’nông thường dùng lá chuối non hoặc lá dứa làm nút bịt miệng ống để giữ hơi và tăng thêm hương thơm khi nướng. Công đoạn nướng thịt rất quan trọng. Để tránh bị cháy, người nướng cần quan sát để lật trở ống, có như vậy thịt thịt chín mới đều. Khi thấy vỏ ống tre bên ngoài chuyển màu vàng cháy xém, hương thơm mùi thịt lan tỏa là có thể thưởng thức món ăn.

Điểm tạo nên khác biệt của thịt nướng ống tre đó là sự mềm, ngọt của miếng thịt khi ăn. Cũng là thịt heo đó, cũng cách ngâm tẩm gia vị như thế, nhưng nếu dùng que tre xiên thịt rồi đưa lên bếp nướng, lại cho ta một vị ngon khác. Vì vậy, nếu không được nhìn tận mắt quá trình chế biến thịt nướng ống tre, thực khách có thể sẽ tưởng đây là món hấp. Cũng bởi cách nướng thịt trong ống tre giúp cho miếng thịt chín không bị bén mùi khói, tro than, không quá khô vì mất nước.

Món thịt heo nướng ống tre thường được ăn với dưa leo và rau thơm, và đặc biệt, sẽ ngon miệng hơn khi ăn cùng cơm lam và thưởng thức rượu cần.

Ngày nay, cùng với nhiều món nướng bằng ống tre khác, món thịt heo nướng ống tre đã xuất hiện trong thực đơn của nhiều quán ăn ngon, nhà hàng sang trọng./.