Cải Mèo cũng là một loại rau họ cải được trồng nhiều ở Sa Pa. Tôi cũng không ngọn ngành lắm về nguồn gốc của cái tên này, chỉ được biết nó được người dân tộc Mông ở vùng cao trồng rất nhiều và đây là loại rau chính của họ trong các bữa ăn hàng ngày.

Cây cải Mèo thuộc hàng rau có bẹ, lá dài màu xanh đậm, viền lá xoăn cảm giác như có gai, loại có lông, loại trơn. Rau cải Mèo loại nhỏ, lá có lông ăn ngon hơn. Trước đây, đồng bào chỉ quen trồng cải Mèo để ăn chứ không bán nên chẳng chú trọng gì. Thường thì người dân địa phương không trồng thành hàng, thành luống mà chỉ quãi hạt ra ven nương, đồi để mọc tự nhiên, cây cứ thế lớn lên, xanh tốt.

Thực ra, cải Mèo là một loại rau đặc sản sạch hiếm có, ăn ngon và rất giòn. Vì là giống cải đã được tự nhiên khắt khe chọn lọc, nên cải Mèo có sức sống mãnh liệt, sinh trưởng khoẻ, chống chịu sâu bệnh rất tốt. Chúng trồng được trên nhiều chất đất, nhất là những đất đồi thấp, thậm chí đất xấu cũng mọc được. Khi đến một gia đình người Mông, nếu được mời ở lại ăn cơm, chủ nhà chỉ cần ra đồi nhà nhổ vài cây cải mọc len lỏi trên các hốc đá hoặc tỉa một vài bẹ lá là đã có một bữa rau sạch đãi khách.

Rau cải Mèo của Sa Pa được người dân địa phương nấu bằng nhiều cách: xào, nấu,  luộc hoặc dùng để ăn lẩu. Thông thường, chế biến một cách đơn giản nhất, chỉ cần thái nhỏ, đập gừng đổ nước vào đun sôi là có một bát canh mát, rất hợp cho thực khách uống rượu. Kỳ công hơn, rau có thể nấu cùng với thịt gà băm rối, không quên bỏ gia vị gừng, nêm vừa mắm, muối, người thưởng thức sẽ cảm nhận được một hương vị thật độc đáo. Chất ngọt của thịt gà quện với cái ngọt mát, ngăm ngăm đắng của rau cải làm cho người ăn cảm thấy không bị ngán.

Rau cải Mèo còn hấp dẫn nếu được xào với thịt bò, đặc biệt là thịt hun khói. Những sợi rau giòn, dai hơi nhặng đắng kết hợp với món thịt hun có vị đậm đà rất riêng tạo nên nét đặc sắc cho ẩm thực vùng cao. Nhiều người còn dùng cải Mèo trong danh sách các loại rau để ăn lẩu. Để dễ ăn, dùng những cây nhỏ, mới nhú được vài lá non, nhúng qua nồi lẩu nóng nghi ngút, người thưởng thức sẽ cảm nhận được vị ngọt mát, tươi mởn của rau. Nên nhớ, dù nấu món gì thì người nội trợ vặn rau thành từng đoạn chứ không thái, như thế mới giữ được vị đậm đà của rau.

Sự hấp dẫn của loại rau sạch này không những chinh phục được du khách khi tới Sa Pa mà đã có mặt ở nhiều vùng đất khác. Hiện tại, một số siêu thị lớn tại Hà Nội như Siêu thị 24h đã và đang thu mua, bán rau cải Mèo theo chương trình hợp tác tiêu thụ các loại rau của Sa Pa. Một số địa phương còn chọn lọc giống cải Mèo để nhân rộng trong các hộ nông dân để phát triển thành một loại rau đặc sản có giá trị kinh tế giúp xóa đói, giảm nghèo.

Còn với vùng đất Sa Pa, đã có nhiều hộ nông dân bắt đầu chú trọng trồng và thâm canh cây trồng này. Chỉ cần vài ngàn đồng một mớ rau khi ra chợ, người tiêu dùng đã có thể chế biến một món ăn đơn giản và ngon miệng từ cải Mèo.