Tiềm năng du lịch vườn quốc gia Bến En (Thanh Hóa)
Nơi đây không chỉ là khu bảo tồn các nguồn gen động, thực vật quý hiếm mà còn có cảnh quan nên thơ, hùng vĩ. Nếu được đưa vào khai thác hợp lý, Vườn Quốc gia Bến En sẽ trở thành địa chỉ du lịch sinh thái hấp dẫn.
Có dịp tham quan hồ Bến En vào buổi sáng, du khách sẽ được tận hưởng không khí trong lành, mát mẻ bởi mặt hồ rộng mênh mông, tĩnh lặng, bốn bề là rừng cây xanh ngút tầm mắt. Đâu đó, trong rừng vang lên tiếng chim ríu rít gọi bạn, khung cảnh vừa hoang dã, vừa đẹp như thơ.
Để tham quan hết một vòng Vườn Quốc gia Bến En, du khách phải mất vài ngày. Nơi đây có hồ Mực rộng 4.000ha, có chỗ sâu tới 45m, là thủy vực của 4 con suối lớn trong vùng nên có rất nhiều loài thủy sản. Trên hồ còn có 24 hòn đảo lớn nhỏ với rừng cây xanh tốt, đây cũng là nơi trú ngụ của các loài chim, thú và nhiều hang động kỳ ảo.
Rừng Bến En là nơi ẩn náu rất thuận lợi cho nhiều nhóm côn trùng, các loài chim, các loài gặm nhấm, móng guốc và thú ăn thịt phát triển. Trong rừng có 50 bộ, 177 họ, 216 giống và hơn 1.000 loài động vật, trong đó có 91 loài thú, 261 loài chim, 54 loài bò sát, 31 loài ếch nhái, 68 loài cá, 499 loài côn trùng. Có nhiều loài động vật quý hiếm nằm trong Sách đỏ Việt Nam, như voi, bò tót, gấu ngựa, báo lửa, khỉ mặt đỏ, vượn bạc má, rùa vàng...
Rừng Bến En thuộc hệ sinh thái rừng núi đất nhiệt đới ẩm. Đây là trung tâm phân bổ của giống lim xanh đặc hữu nổi tiếng ở Việt Nam, có cây tuổi đời lâu đến vài trăm năm. Ngoài ra còn có các loài cây gỗ quý hiếm như bù hương, sến mật, vàng tâm, lim,... và những nhóm cây thân mềm như song, mây, giang, tre; họ cây có dầu như trẩu, sến,... Đặc biệt rừng Bến En còn có trên 300 loài cây dược liệu.
Ngoài khu vực hồ, đảo và rừng, Bến En còn có dãy núi đá vôi thuộc xã Hải Vân với một số hang động còn giữ được vẻ nguyên sơ... Trong số đó, đáng chú ý là hang Ngọc có chiều dài khoảng 80m, rộng 8m, cao 2,5m, bên trong là thạch nhũ óng ánh muôn màu, muôn vẻ. Đặc biệt, ở giữa hang có một khối thạch nhũ lớn, lấp lánh như ngọc nên gọi là Hòn Ngọc. Nước từ vách đá trong hang chảy ra, tạo thành con suối nhỏ, trong mát, tiếng kêu róc rách suốt đêm ngày.
Bên cạnh hang Ngọc là hang Cận. Nếu du khách trèo lên đỉnh hang, nhìn qua lỗ trống, có thể quan sát toàn khu vực Bến En. Do cấu trúc của địa hình rừng, núi và hồ nước nên khí hậu nơi đây mát mẻ quanh năm, nhiệt độ trung bình 23 độ C, rất thích hợp cho việc du lịch, nghỉ ngơi của du khách.
Quanh khu vực Bến En còn có một số đền miếu như đền Phủ Na ở xã Xuân Du, đền Khe Rồng ở xã Hải Long, đền Phủ Sung ở xã Hải Vân. Đền Khe Rồng thờ một vị tướng của Lê Lợi trong cuộc khởi nghĩa Lam Sơn chống quân Minh đầu thế kỷ XV có tên gọi là Đức ông. Đền Phủ Sung thờ Liễu Hạnh thánh mẫu. Với tiềm năng du lịch độc đáo, Bến En sẽ là một trong những điểm đến hấp dẫn của du khách trong và ngoài nước.
So với các vườn quốc gia ở phía Bắc như: Ba Bể, Ba Vì, Tam Đảo, Cúc Phương..., Vườn Bến En rất giàu có về tiềm năng du lịch sinh thái. Tuy nhiên hiệu quả kinh doanh du lịch, dịch vụ ở Bến En còn thấp, lượng khách đến tham quan chưa nhiều, chưa tạo được thương hiệu du lịch đủ mạnh... Vườn Quốc gia Bến En cần tranh thủ sự đầu tư của các bộ, ngành trong việc xây dựng hệ thống hạ tầng, tạo các tour, tuyến tham quan với nhiều loại hình du lịch mới. Đồng thời, đẩy mạnh hợp tác nghiên cứu khoa học trong và ngoài nước, phục vụ cho đào tạo, tham quan học tập.
Ông Lê Đức Giang, Giám đốc Vườn Quốc gia Bến En cho biết: Vườn đã kết hợp với Viện Dược liệu Trung ương điều tra, khảo sát về cây thuốc Nam và đã phát hiện ra rất nhiều loại cây thuốc quý. Vườn đang phối hợp với Phân viện Bắc miền Trung tiếp tục điều tra khu hệ động, thực vật còn lại để có chiến lược bảo tồn. Đồng thời nghiên cứu đề tài rừng phục hồi sau nương rẫy, đăng ký bảo tồn loài lim xanh, tranh thủ dự án vùng đệm do Chính phủ Hà Lan tài trợ... Hiện vườn đang lập dự án xây dựng vườn thành nơi du lịch sinh thái, nghỉ dưỡng cao cấp đạt tiêu chuẩn quốc tế.
Khai thác thế mạnh cảnh quan thiên nhiên để phát triển du lịch ở Bến En không chỉ tạo việc làm cho nhân dân địa phương, mà còn góp phần phát triển kinh tế - xã hội, cải thiện đời sống cho đồng bào dân tộc, góp phần phát triển kinh tế - xã hội của địa phương, bảo vệ môi trường sinh thái. Để phát triển du lịch cộng đồng ở Bến En, cần thiết phải có sự phối hợp giữa hai huyện Như Thanh - Như Xuân và vườn quốc gia để huy động sức mạnh tổng hợp, tiến hành quy hoạch, kêu gọi đầu tư, xây dựng các tour, tuyến du lịch với nhiều hình thức để có thể níu chân du khách trong chuyến du lịch nghỉ dưỡng dài ngày.
Với những thế mạnh vốn có, có thể khẳng định Vườn Quốc gia Bến En với đảo, rừng, sông, suối, hồ nước, hang động và sự trân trọng của con người, sẽ là điểm du lịch sinh thái lý tưởng trong tương lai.
