Nghệ thuật ướp trà sen xứ Huế
Ðêm xuống, cánh hoa cúp lại, hương sen len lỏi vào từng cánh trà. Khi ánh bình minh hé rạng, cũng là lúc các thiếu nữ chèo thuyền ra ngắt từng bông sen đó dâng vua ngự.
Cách ướp trà sen này thường được gọi là trà sen ướp xổi. Ngày nay, do nhu cầu của người thưởng ngoạn trà nhiều, để cho hương trà sen xứ Huế đi xa thì người làm trà ở Huế đã có những công đoạn ướp trà tuy khác đôi chút nhưng chất lượng không hề thua kém cách xưa…
Trà sen được ướp ngay trên ao sen.
Những công đoạn làm trà sen ướp xổi.
Thông thường, cứ vào mùa sen, người làm trà đi đến các hồ sen khắp nơi tại Cố đô Huế, chọn mua những bông sen nguyên cành đang chúm chím nở (nhưng phải chọn đúng sen cổ của Huế và tốt nhất là sen được trồng trong hồ Tịnh Tâm). Khi sen được đem về, các "trà nương" nhẹ nhàng cho trà vào giữa hoa sen, xếp từng cánh hoa lại như ban đầu và chọn một phần của lá sen gói nguyên bông sen lại, rồi cột bởi một cọng dây nhằm định vị toàn bộ hoa sen.
Cứ thế, hàng trăm hoa sen đã ủ trà còn nguyên cành sen được cho vào chum nước (nhớ là nước không được ngập hoa sen và trà ướp sen phải được lựa chọn là trà sạch, chất lượng). Cứ thế, sau khoảng 5 giờ sen được cắm trong nước, các "trà nương" đem ra cắt từng đoá hoa ra khỏi cành, cho vào túi giấy hoặc túi hút chân không rồi đem vào tủ cấp đông.
Ướp trà bằng gạo sen.
Thành phẩm trà sen sau 6 tháng được cấp đông.
Trà được ướp khoảng từ 1 tháng trở lên là có thể sử dụng, nếu cấp đông đến 5, 6 tháng thì tốt hơn. Ðể có một buổi sáng với chén trà sen thì tối hôm trước, người ta chuyển trà từ ngăn cấp đông ra ngăn mát, sáng mai khi thức giấc, ta sẽ có một bông sen ướp trà thơm dịu tâm hồn…
Công phu hơn, tinh tế hơn là ướp trà sen bằng những hạt gạo sen li ti. Ðây quả thật là quá trình công phu, mất nhiều thời gian. Một cân trà ướp hương sen cần có 1.000-2.000 bông sen. Sen được hái khi trời vừa mới hửng sáng, lúc còn e ấp hơi sương, tinh tuý của đất trời còn đọng lại trong đài nhuỵ sen. Bông sen còn đẫm sương được tách lấy phần hạt gạo. Gạo sen được tách ra từ nhuỵ sen, là phần hạt nhỏ li ti có màu trắng đục đính trên sợi chỉ vàng. Gạo sen được xem là bộ phận chứa hương thơm nhất của bông hoa và có đặc điểm khô. Cứ một lớp trà sẽ rắc một lớp mỏng gạo sen, sau đó ủ lại. Hương từ gạo sen sẽ quyện vào trà để mang lại mùi đặc trưng cho vị trà sen. Sau cùng phủ một lớp giấy bản. Trà và gạo sen được ướp và sấy khô từ 7-9 lần trong khoảng từ 20-25 ngày đêm. Trà dùng để ướp sen phải chọn loại trà sạch, đạt tiêu chuẩn hữu cơ, được sản xuất theo quy trình nghiêm ngặt.
Thế đó! Công phu, tinh tế và thú ướp trà sen được nâng lên tầm nghệ thuật của sự tao nhã ở mảnh đất thơ mộng này. Hãy về với Huế để thưởng ngoạn trà sen sau những tháng ngày bôn ba vì cuộc mưu sinh… Chén trà sen sẽ làm tâm hồn mình thanh tao hơn, nhẹ nhàng hơn.
……
Nâng niu từng đoá, sen hồ Tịnh
Ngậm trà tinh tuý, ủ hương trinh
Nhặt mưa, gói nắng, sương về đậu
Trà sen thưởng ngoạn, đượm ấm tình...
Ðào Minh Tuấn
