Tuyệt tác Cấm Sơn: Hạ Long trên cạn của Bắc Giang

Trong một chuyến đi thực tế vào năm 1971 đến hồ Cấm Sơn thuộc huyện Lục Ngạn, tỉnh Bắc Giang, nhạc sĩ Phó Đức Phương đã viết lên bài hát Hồ trên núi để ca ngợi vẻ đẹp tự nhiên hoang sơ, sự bạt ngàn của cây và của rừng, của hoa và màu xanh biếc của mặt hồ.

Từ trên cao nhìn xuống, phong cảnh hồ Cấm Sơn tuyệt đẹp với mặt hồ trong xanh, phẳng lặng, xa xa là những đảo nổi thấp, thoáng đâu đó là những chiếc thuyền nho nhỏ của người dân đang đánh bắt cá. Nơi đây mang một nét đẹp được ví như Vịnh Hạ Long trên cạn.

Từ TP Bắc Giang đến thị trấn Chũ, rẽ vào đường đất dẫn đến xã Sơn Hải của huyện Lục Ngạn là ta đã đến với Hồ Cấm Sơn. Ngoài ra du khách cũng có thể đến với Hồ Cấm Sơn bằng Quốc lộ 1A, từ TP Bắc Giang theo hướng Lạng Sơn. Vượt qua quãng đường khoảng 51km trên hướng này, rẽ theo biển chỉ dẫn và chỉ còn 4 km nữa là đến khe tràn Hồ Cấm Sơn (hồ chính).

Hồ Cấm Sơn nằm trên địa bàn 4 xã Sơn Hải, Hộ Đáp, Cấm Sơn, Tân Sơn của huyện Lục Ngạn (Bắc Giang), giáp ranh với hai huyện Hữu Lũng và Đình Lập của tỉnh Lạng Sơn, là một thắng cảnh thiên nhiên hùng vĩ, một địa danh du lịch hấp dẫn để tham quan, nghỉ mát.

Hồ có diện tích mặt nước rộng 2.600 ha nhưng đến mùa mưa, lũ nhiều, nước dâng cao, mặt hồ lúc này có thể rộng đến 3.000 ha. Chiều dài của hồ gần 30 km, bề ngang nơi rộng nhất 7 km, chỗ hẹp nhất 200 m, lòng hồ nơi sâu nhất đến khoảng 47m, hồ có rất nhiều đảo. Điều đặc biệt bờ của hồ chính là những ngọn núi điệp trùng, bao bọc. Cư dân sống gần hồ là những bản làng người dân tộc Nùng, Tày và Kinh. Nhân dân vùng chung quanh hồ chủ yếu là dân tộc. Đặc biệt, người dân ở đây đi lại chủ yếu bằng thuyền, và giữ được nhiều nét văn hóa độc đáo tạo những cảnh quan sơn thủy hữu tình. Chính vì vậy mà có câu: “Áo chàm xuống núi bơi thuyền/Khăn nam phân phất như tiên dưới trần”.

Buổi sớm mai là thời gian thích hợp nhất để chiêm ngưỡng cảnh sắc, không gian mặt hồ Cấm Sơn, những làn sương sớm phủ màu trắng đục huyền ảo trên mặt hồ dần tan vào sóng nước khi mặt trời ló rạng. Mặt hồ gợn sóng lấp lánh trong nắng sớm, vài chiếc thuyền nan lướt qua, chợt nao nao một nỗi niềm bâng khuâng xa vắng như văng vẳng câu ca của nhạc sĩ Phó Đức Phương “Thuyền ta ngược, thuyền ta xuôi, giữa dòng nước bạc, nhịp chèo ta bơi…”

Được hoà mình vào thiên nhiên hoang sơ, cảm nhận bầu không khí trong lành, cảm nhận vẻ đẹp và thấy yêu quý thiên nhiên hơn. Lúc này, con người cảm thấy mình thật bé nhỏ giữa thiên nhiên hoang sơ hùng vĩ khi đứng trước một bức tranh thủy mặc làm nao lòng người. Cũng có lý khi có người đã ví hồ Cấm Sơn giống như một Vịnh Hạ Long thu nhỏ, một chiếc máy điều hòa không khí khổng lồ cho miền sơn cước Lục Ngạn.

Tới hồ Cấm Sơn, du khách sẽ thưởng ngoạn cảnh đẹp của hồ bằng cách đi thuyền trên mặt hồ. Cảm giác chòng chành khi mới xuống thuyền dần nhường chỗ cho sự thích thú trước không gian ngày càng rộng mở của hồ. Ngoài ra du khách sẽ được nghe người dân sống quanh hồ Cấm Sơn kể những câu chuyện huyền thoại, ly kỳ về sự tích núi Ba Hòn, suối Cấm, suối Mọc, suối Vảy Rồng, núi Kỉn, làng Mấn, đảo Lăn Lóc... Những câu chuyện kể mang màu sắc huyền thoại đã thổi hồn vào cảnh vật làm cho từng dãy núi, khu rừng bao bọc xung quanh mặt nước trở nên hữu tình ít nơi có được.

Ngoài tiềm năng phát triển du lịch, hồ Cấm Sơn bao la còn cho nhiều cá tôm, vào những đêm trở trời, những chiếc vó của đồng bào dân tộc nơi đây có thể bắt được vài trăm kg. Nên khi đến đây, du khách có thể được thưởng thức những món ăn dân dã nhưng không kém phần hấp dẫn của vùng đất này đó là món tôm hồ mới nướng, món gà đồi luộc thơm mùi lá chanh, món măng rừng luộc chấm muối ớt và nhâm nhi chén rượu cay nồng trên đảo nhỏ…Để rồi khi chia tay Cấm Sơn, du khách sẽ có cảm giác như bâng khuâng, tiếc nuối và mong có dịp trở lại nơi này./.

Văn Giang